Geografiyada toponimika

Ilgargi nomi
Hozirgi nomi
Leningrad	Sankt-Peterburg
Kalinin	Tver
Gorkiiy	Nijniy Novgorod
Kuybishev	Samara
Sverdlovsk	Yekaterinburg
Jdanov	Mariupol
Selinograd	Ostona
Krasnovodsk	Turkmanboshi
Chorjo'y	Turkmanobod
Ribache	Baliqchi
Prjevalsk	Qorako'l
Jambul	Taraz
Kommunizm ch.	Somoniy ch.
Gurev	Atirau
Aktyubinsk	Oqto'ba
Shevchenko	Oqtov
Kushka	Sarxatobod

Toponimika va terminologiya

Toponimlarni o'rganish avvalo teminlarni o'rganishdan boshlanishi lozim, chunki har bir joy nomi asosida geografik terminlar yotadi. Geografik terminlar toponimlar (joy nomlari) tarkibida ishtirok etadi va uning (ob'yektning) turini belgilab beradi. Bunday terminlar toponimik terminlar (topoterminlar) deb yuritiladi.

Dunyodagi ko'p joy nomlari tarkibida ma'nosi jihatdan bir xil bo'lgan terminlar ishlatiladi, faqat turli tillarda turlicha jaranglaydi.
Masalan, reka, missi, rio, river, yoki, xe-hammasi “daryo” degan ma'noni beradi.
Shuning uchun H. Hasanov “... bordi-yu 10 tacha asosiy tilni biladigan kishi kartadagi nomlarni shu tillarga tarjima qilib o'qisa, aksari shahar, tog', daryo va ko'llarning nomlari deyarli bir ma'noda ekanligini ko'rib, hafsalasi pir bo'lar edi”, deb aytgan edi.
Joy nomlari tarkibida qo'llaniladigan terminlar aksariyat hollarda xalq (mahalliy) terminlari hisoblanadi.
Toponimlar tarkibida ishlatiladigan geografik terminlarni ifodalayotgan ob'yekt turlariga ko'ra geografik o'rinni bildiruvchi, landshaftni, relefni, suv ob'yektlarini, tog' jinslarini (litologiyani), o'simlik va hayvonot dunyosini, iqlimni, tuproqning turini bildiruvchi terminlarga bo'lish mumkin.
Quyida turli tillarda joy nomlari tarkibida ko'p qo'llaniladigan geografik terminlar keltirildi.
Relefni bildiruvchi geografik ob'yektlar nomida tog', tepa, qir, dovon, bel, chuqur, jar, yozi, kungay, tarskay, ort, oshuv, qopchig'ay (dara), qoratov, qurum, ayrim boshqa tillarda maunt, shan, lin, serra, monte, jabal, ko'h va boshqa terminlar ko'p qo'llaniladi.
Suv ob'yektlari nomlari tarkibida arashon (arason–issiq buloq), arna, ariq, buloq, guzar, daryo, duob, yop, idil, kom, qo'l (irmoq), ko'l, pul (ko'prik), qayir, qorasuv, quduq, hovuz va boshqa terminlar ko'p ishlatiladi.