Geologiya va konchilik ishi fakulteti 5540200 «Konchilik ishi» yo ‘nalishi fqb mutaxassisligi bakalavr talabalari uchun


 O ‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlar


Download 3.68 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/50
Sana01.11.2023
Hajmi3.68 Mb.
#1737311
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   50
Bog'liq
pdf (1)

3.10. O ‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlar. 
 
O‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlarning sxemasi 23-
rasmda keltirilgan. Uning ishlash tartibi xuddi yirik maydalovchi konusli 
maydalagichlarnikiga o‘xshash. Val 1 ga sferik podshipnik 2 ga tayanuvchi 
maydalovchi konus 3 maxkamlangan. Val 1 ning o‘g‘i ekstsentrik stakan 9 
aylanganda bir - biriga tegib turadigan sfera 2 va 3 markazida konussimon yuza 
chizadi. Maydalovchi konus 3 konussimon kosacha 4 ichida KKD 
maydalagichining maydalovchi konus tebranishlariga o‘xshash aylanma xarakat 
sodir etadi. 
Ekstsentrik stakan xarakatni elektrodvigatellardan uzatuvchi val 7 va 
konussimon shesternya 6 va 8 lar oro ‘ali oladi. 
Maydalovchi konus 3 ning konussimon kosa 4 ga yao‘inlashuvida
mahsulotning maydalanishi sodir bo‘ladi va u maydalagichning ishchi maydonida 
likopcha 5 yordamida tao ‘simlanadi, uzoqlashganda mahsulot og ‘irlik kuchi 
ta'sirida bo‘shatiladi. 
O‘rta va mayda maydalash konusli maydalagichlarining yirik maydalovchi 
konusli maydalagichlardan farqi shundaki, ikkinchi maydalagichlarda val 
traverslarga osiladi, birinchilarida esa maydalovchi konus sferik podshipniklarga 
tayanadi. o‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlarning xarakterli 
xususiyati shundan iboratki, maydalovchi konusni xosil qiluvchilari katta qiyalikka 
ega.
Maydalovchi konus qo‘zg‘almas konusga yaqinlashganda bo‘shatish tuynugida 
parallel zona, ya'ni konuslarning yuzasiga parallel ishchi maydon xosil bo‘ladi. 
O‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlar parallel zonaning uzunligi 
bilan bir-biridan farq qiladi: mayda maydalovchi maydalagichlarda maydalovchi 
konus diametrining 1/6 ni, o‘rta maydalovchi konusli maydalagichlarda esa faqat 
1/10 – 1/12 ni tashkil etadi.
O‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlarga nisbatan tezyurar 
hisoblanadi.


25-rasm. O ‘rta va mayda maydalash uchun konusli 
maydalagichlarning sxemasi 
Maydalagichlarning o‘lchamiga qarab maydalovchi konusning tebranishlari 
chastatasi yirik maydalovchi konusli maydalagichlarga nisbatan 2-3 marta yuqori, 
undan tashqari ularda yirik maydalovchi konusli maydalagichlarga nisbatan konus 
tebranishlari amplitudasi kattaroq. Maydalovchi konus asosining katta qiyalikka 
egilish, ular tebranishlarining ancha yuqori chastotaliligi ruda bo‘lagini ishchi 
maydonda 4-5 marta va kamida 1 marta parallel zonada qo‘silishini ta'minlaydi.
O‘rtacha maydalovchi konusli maydalagichlar KSD ikki turda tayyorlanadi. 
Gr - dag‘al maydalash uchun, T-mayda maydalash uchun. Mayda maydalovchi 
konusli maydalagichlar KMD uch turda tayyorlanadi; Gr - dag‘al maydalash 
uchun, ST- o‘ta mayda maydalash uchun. KSD va KMD maydalagichlari 
bo‘shatish tuynugi mexanik va gidravlik bosho ‘aruvchi maydalagichlarga 
bo‘linadi KSD va KMD maydalagich rudalarni, noruda mahsulotlarni va boshqa 
qattiq hamda
o‘rtacha kattiklikka ega qazilmalarni maydalashga mo‘ljallangan.
O‘rta va mayda maydalovchi konusli maydalagichlarning tuzilishi
o‘xshash bo‘lgani uchun KSD-2000T turdagi maydalagichning tuzilishi bilan 
tanishib chiqamiz.
KCD-2200T turdagi maydalagichning tsilindr shakldagi staninasi 1 
fundamentga o‘rnatilgan. Staninaning yuqori gardishi bolt 3 prujina 4 lar 
yordamida ichki yuzasida vintli rezbasi bor tayanch xalqaga ulangan. Staninaning 
aylanasi bo‘ylab maydalagichning o‘lchamiga qarab 20 tadan 130 tagacha prujina 
bilan boltlar joylashtiriladi. Boltlar yoysimon shaybalar 5 dagi teshiklar orqali 
o‘tib, gayka 6 lar orqali tortiladi.
Prujinalar maydalagichni buzilishdan ximoya qilish maqsadida ishlatiladi. 
Xalqani prujinalar bilan sikish kuchi 4*103N gachani tashkil etadi. Maydalagichga 
maydalanmaydigan jismlar tushib qolganda prujina
siqiladi, tayanch xalqa esa bu jismlarni o‘tkazib qo‘zg‘almas konus bilan birga 
ko‘rsatiladi. Maydalagichga maydalagich kamerasidan chiqib ketmaydigan yirik 
maydalanmaydigan jismlar tushib qolganda ximoyaning elektr sistemasi ishga 


tushadi va maydalagich to‘xtaydi. Bunday jismlarni chiqarib olish uchun 
maydalagich gidravlik domkratlar bilan ta'minlangan. Ular yordamida tayanch 
hamda qo‘shimcha tarzda
ko‘tarilishi mumkin.
26-rasm. Mayda maydalash uchun konusli maydalagich
KMD-3000T. 
Tayanch xalqa 2 ga tashki q‘o‘zg‘almas kosa 7 burab kirgizilgan. Uning 
ichki yuzasi konus shakliga ega va marganetsli po‘latdan tayyorlangan qoplama 
bilan yopilgan koplama ilgak 11 lar bilan bog‘langan bolt 9 lar bilan 
mahkamlangan qoplamani kosa yuzasiga zich yopishishi rux qo‘yib amalga 
oshiriladi. Boltlar joylashgan o‘yio ‘lar usti uni o‘rab turuvchi qoplama (kojux) 
bilan yopilgan. Shu kojux qabul
qiluvchi varonka13 ning mahkamlangan.
Staninaning pastki qismida almashtiriluvchi bronza vtulka 15 qattiq 
mahkamlangan tsilindrlik vtulka 14 joylashgan. Vtulka va staninaning
o‘qlari ustma ust tushadi. Bronzali vtulkada konusli shesternya 17 maxkamlangan 
tsimendrik ekstsentrik stakan erkin xarakatlanadi. Aylanish o‘qiga nisbatan 
ekstsentrik joylashgan konussimon kengaytirilgan stakanda bronza vtulka 35 
maxkamlangan. Unga maydalovchi konus 21 maxkamlangan val 20 ning pastki 
uchi kiradi. Shesternya 17 da aylanuvchi yukni muvozanatlash uchun yuk 36 
mahkamlangan. Dastlabki mahsulotning maydalagich ishchi maydoni bo‘ylab tekis 
taksimlanishi uchun val 20 ga kattik maxkamlangan tarelka o‘rnatilgan.
Dastlabki rudani tarelkaga yuklash varonka 30 orkali amalga oshiriladi. 
Mahsulot 
xamma 
vakt 
kiya 
xolatda 
joylashgan 
tarelkadan 
sirpanib 
maydalagichning butun aylanasi bo‘ylab ishchi maydoniga tushadi. Maydalangan 
mahsulot ishchi maydondan positdan maydalovchi konus va tashki kosa orasidagi 
xalkasimon tirxish orkali bo‘shatib olinadi.
Keyingi yillarda o‘rta maydalash uchun bo‘shatish tuynugi gidravlik 
boshqariluvchi konusli maydalagichlar ishlatilmokda. Maydalovchi konus 7 


tsilindri yogga to‘ldirilgan va gaz 14 akkumlyator 10 yordamida yog beruvchi 14 
bilan ulangan gidravlik domkrat plunjeri 2 ga tayanadi. Maydalagichga 
maydalanmaydigan jism tushganda kuchlanish plunjer 2 ga uzatiladi va yog 
tsilindr 1 dan o‘isman gazli akkumlyator10 ga uzatiladi. Bunda maydalovchi konus 
pastga tushadi va maydalanmaydigan jismni o‘tkazib yuboradi. Konus 7 ga 
beriladigan bosim kamayganda yog akkumlyatordan gaz yordamida chiqariladi va
qaytadan tsilindr 1 ga tushadi, hamda maydalovchi konus avvalgi xolatiga qaytadi. 
Bo‘shatish tuynugining kengligi domkaratga nasos 13 oro ‘ali beriluvchi yogning
miqdorini o‘zgartirib boshqariladi.
KMD - 3000T maydalagichi rudani mayda maydalashga mo‘ljallangan (24-rasm).
U uzatuvchi val 1, stanina 2, ekstsentrik stakan 3, tayanch kosachasi 4, 
maydalovchi konus 5, amortizatorlar 6, boshqaruvchi xalqa 7,
qo‘zg‘almas konus 8, kojux 9, yuklovchi moslama 10, va qo‘zg‘almas konusni 
buruvchi mexanizmdan tashkil topgan.
Yangi KSD va KMD maydalagichlarida ekstsentrik bo‘gimning tuzilishi 
takomillashgan, 
bo‘shatish 
tuynugining 
kengligini 
boshqarish 
mexanizatsiyalashgan, stanina kuchaytirilgan, maydalovchi konusning aylanish 
chastotasi oshirilgan.
Mayda maydalovchi konusli maydalagich KMD ochiqtsiklda ishlaganda 
maydalangan mahsulotning minimal yirikligi 20-25 mm ni tashkil etadi. KMD da 
bundan maydarok mahsulot olish uchun maydalashning yopiqtsikllarini qo‘llash 
kerak. Bunda elaklash samaradorligi chegaralangani va yiriklik bo‘yicha tayyor 
emas mahsulotning bir qismi maydalagichga qaytarilishi uchun maydalagichning 
ishlab chiqarish unumdorligi pasayadi, biroq yanchishga nisbatan maydaroq 
mahsulot tushishi sababli tegirmonning ishlab chiqarish unumdorligi ortadi. 
KMD maydalagichlariga mahsulotni bir tekis yuklashni tashkil etish ishlab 
chiqarish unumdorligini 30% oshirishga, elektr energiya solishtirma sarfini 20% ga 
va qoplama sarfini 20% ga kamaytirishga imkoniyat beradi.
Xozirda yangi turdagi konusli inertsion maydalagichlar KID – 300, KID –600 
va KID – 1750 yaratilgan.
Ular ochiq tsiklda ishlaganda iq15–20 gacha maydalash darajasini 
ta'minlaydi. Bu maydalagichlarning o‘ziga xos xususiyati muvozanatlashtiruvchi 
debalans aylanganda hosil bo‘ladigan va maydalovchi konus valiga ta'sir qiluvchi 
inertsiya kuchi ta'sirida maydalash hisoblanadi. 


27-rasm. KID turdagi mayda maydalovchi inertsion konusli 
maydalagichning printsipial sxemasi. 
KID turdagi maydalagich (25-rasm) ichida maydalovchi konus 2 joylashgan, 
sferik tayanch 4 ga tayanuvchi stanina 1 dan iborat. Konus 2 ga inertsion aylanma 
xarakatlar 2 ta debalans vibroqo‘zg‘atuvchilar 3 orqali beriladi. ular o‘qi konus 2 
ning vali 11 bilan sferik sharnir 4 yordamida bog‘langan obkash 5 ning gorizontal 
uchlarida joylashgan vibrooqo ‘zg ‘atuvchilar bilan sinxron tarzda ishlaydi. 
Mavozanatlashtiruvchi debalanslarga aylanish tayanch quti 9ga o‘rnatilgan 2 
ta elektrodvigatellar 10 dan kardan val 8 orqali uzatiladi. 
Stanina fundamentga amortizator – pnevmatik balonlar orqali tayanadi. 
KID KMD maydalagichlariga nisbatan 3–4 marta ortiq maydalash darajasini beradi 
va maydarog‘ mahsulot tushishi hisobiga tegirmonlarning ishlab chiqarish 
unumdorligini oshiradi. 
Elektr energiya sarfi KID maydalagichlarida KMD maydalagichlarga 
nisbatan 3 marta ortiq; bu KID maydalagichlarida maydalash darajasi yuqoriligi 
bilan tushuntiriladi. 
KID turdagi maydalagichlar ochioq va yopiq tsikllarda ishlaganda 4 mm dan 
kichik yirikligidagi mahsulot olish uchun qo‘llaniladi. 
O‘rta va mayda maydalovchi konus maydalagichlarining qamrash burchagi deb 
ishchi maydonning yuqori qismida tashoqi kosacha yuzasi va maydalovchi konus 
eng katta yaqinlashganda hosil bo‘ladigan burchakka aytiladi. 
Bir tekis maydalangan mahsulot olish uchun o‘rta va mayda maydalovchi 
maydalagichlarning uzunligi L ga va kengligi S ga teng parallel zonaga ega. Ruda 
zarralarining xarakatlanish vaqti maydalovchi konus bir marta aylanish vaqtidan 
kam bo‘lmasligi kerak.
Bu shart bajarilganda xar qaysi zarra parallel zonada bir martadan ko‘proq
siqiladi.
Mahsulotning maydalovchi konus tebranuvchi yuzasi bo‘ylab harakatlanish 
tezligiga konusning aylanish chastotasi, konus tebranishlarining amplitudasi, 
mahsulotning maydalovchi konus va
qo‘zg‘almas 
kosachaga 
ishqalanish 
koeffitsientini, 
parallel 
zonaning 
konfiguratsiyasi va x.k. lar ta'sir qiladi. 


O‘rta va mayda maydalagich tebranishlarining chastotasi amaliy ma'lumotlar 
asosida qabul qilinadi. Konus o‘qining maydalagich o‘qidan qo ‘ish burchagi 1,5 
dan 2,50 gachani tashkil etadi. 
Konusning biit aylanish va o‘tida maydalagichdan VqS*L*n*D ga teng 
xajmdagi mahsulot chio ‘adi; bu erda S va L–parallel zonaning uzunligi va 
kengligi, m; D maydalovchi konusning bo ‘shatuvchi tuynugidan diametri, m. 
U holda maydalagichning xajmiy ishlab chiqarish unumdorligi 

Download 3.68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   50




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling