Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi


Download 3.69 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/104
Sana16.11.2023
Hajmi3.69 Mb.
#1781192
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   104
Bog'liq
GIDROENERGETIK QURILMALAR-qollanma

 
Operativ oʻzgaruvchan tok 
 
Oʻzgaruvchan 
operativ 
tok 
manbalari 
boʻlib 
tok, 
kuchlanish 
transformatorlari va oʻz ehtiyoj transformatorlari xizmat qiladi. 
Tok transformatorlari operativ zanjirlarni qisqa tutashuv paytida 
ta’minlovchi eng mustahkam manbalardan hisoblanadi. Tok transformatorlarida 
himoyaning ishlash vaqtida quvvat ortadi va operativ zanjirlarin ishonchli energiya 
bilan ta’minlash mumkin. 
Lekin tok transformatorlari shikastlanish va nonormal rejimlarda yetarli 
quvvatni ta’minlab bera olmaydi. Chunki bu hollarda himoya qilinayotgan 
uchastkalarda tokni oshishi kuzatilmaydi. Shuning uchun tok transformatorlaridan 
neytrali izolyatsiyalangan liniyalarda 1 fazali qisqa tutashuv boʻlganda manba 
sifatida foydalanib boʻlmaydi.
Kuchlanish transformatorlari va oʻz ehtiyoj transformatorlari qisqa tutashuv 


148 
vaqtida operativ zanjirlarini ta’minlashga moʻljallanmaganlar, chunki qisqa 
tutashuv paytida liniya kuchlanishi birdan pasayib ketadi va ma’lum bir hollarda 
nolga teng boʻlib qoladi. 
Yuqorida aytib oʻtilganlardan tashqari operativ tok manbasi sifatida 
oldindan zaryadlangan kondensatorlarni ishlatish mumkin. 
Kondensator agar yetarli kattalikdagi va uzoq vaqtga moʻljallangan razryad 
tokiga ega boʻlsa, u himoyalarni Shikastlanishining va nonormal holatlarining 
harakter va turiga bog’liq boʻlmagan holda energiya bilan ta’minlashi mumkin. 
Kondensatorni oldindan zaryadlanishi odatda elektr liniyada nonormal 
kuchlanish boʻlganda amalga oshiriladi. Podstansiyada kuchlanish yoʻqolsa 
himoya zanjirini va avtomatlarni zaryadlangan kondensator yordamida energiya 
bilan ta’minlash mumkin. 
Energiya bilan ta’minlash manbasining quvvati operativ zanjirlar tomonidan, 
ya’ni oʻchirgichlarning chulg’amlari (qoʻshish va oʻchirish) tomonidan qabul 
qilinayotgan quvvatdan koʻp boʻlishi kerak.
Tok va kuchlanish transformatorlaridan foydalanilganda quvvat taqchilligi 
yaqqol kuzatiladi va bu koʻp qiyinchilikka olib keladi. chirgichni qoʻshish va uzish 
qisqa vaqt davom etib, bu vaqtda oʻlchov transformatorlari ishlatilishi mumkin. 
Ish holatida tok transformatorlaridan ta’minlanishni ikki xil usul va 
chizmasidan foydalaniladi: 
a) operativ zanjirlarni tok transformatorlari tomonidan vositasiz ta’minlash; 
b) operativ zanjirlarni yordamchi oraliq tok transformatorlari (OTT) 
vositasida ta’minlash. 
Normal holatda (5.29-rasm) oʻchirgichning oʻchirish chulg’ami OʻCh 2 rele 
1 ning kontakti bilan shuntlangan. Qisqa tutashuv paytida rele 1 ishlaydi, uning 
kontakti uziladi va tok transformatorining toki OʻCh 2 ga ta’sir etib, uni harakatga 
keltiradi. 
Qisqa tutashuv sodir boʻlganda rele 1 dan qisqa tutashuv toki - Ir oqadi. Bu 
tokning ta’sirida rele ishlab, oʻz kontaktlari orqali OTT2 ning ikkilamchi 
chulg’amini ulaydi. Buning natijasida oʻchirish chulg’ami OʻCh 3 orqali tok oqadi 


149 
va oʻchirgich oʻchadi. 
Operativ zanjirni ta’minlovchi manba boʻlib OTT 2 xizmat qiladi. 
5.29 - rasmdan koʻrinib turibdiki, OTT 2 ikkilamchi chulg’ami ajralgan 
rejimga ham hisoblanadi. 
5.29-rasm.Akkumulyator batareyalarining ulanish sxemalari 
5.30-rasmda kuchlanish yoki oʻz ehtiyoji transformatorlarining ulanish 
chizmasi berilgan. 


150 
5.30 – rasm. Operativ zanjirlarni kuchlanish TV va oʻz ehtiyojini transformatorlari 
orqali ta’minlash sxemasi. a) - himoyaning operativ zanjirini ta’minlashga xizmat 
qiladi. b) - boshqarish va qoʻshish zanjirlarini ta’minlashga xizmat qiladi. 

Download 3.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling