Giyoxvantlik deviant xulq atvorining formasi sifatida
Reabilitatsiya muvaffaqiyatni ta'minlashning muhim qismidir
Download 38.22 Kb.
|
Jumonova Ro`za kurs ishiGIYOXVANTLIK DEVIANT XULQ ATVORINING FORMASI SIFATIDA
- Bu sahifa navigatsiya:
- . Voyaga yetmaganlarning jinoyat qilish shárayatı va sabablari
Reabilitatsiya muvaffaqiyatni ta'minlashning muhim qismidir
O'smirlar giyohvandligi ko'pincha buzilish va qaytalanish bilan tavsiflanadi. Giyohvand moddalar bilan bog'liq muammolarni abadiy unutish uchun nafaqat davolanishga, balki reabilitatsiya bosqichiga ham muhim o'rin beriladi. Bizning o'smirlar klinikasida maxsus reabilitatsiya dasturlari ham ishlab chiqilmoqda, shundan so'ng 90% hollarda o'smirlar giyohvandlikka qaytishni xohlamaydilar. Biz bemorlarimiz manfaati uchun ishlaymiz. Yuzlab o'smirlar allaqachon bizning klinikamizdan o'tib, giyohvandlik muammosini muvaffaqiyatli engishga muvaffaq bo'lishdi. Farzandingizga sog'ayib ketish imkoniyatini bering, klinikamizga murojaat qiling! Toksikomaniya. Songi vaqtlari toksikomaniya turlarinin biriximiyalıq preparatlardin bug'larlarin ichiga jalb qilish yosh ospirimler orasida kengnen torap zangır. Toksikomaniyanin nerv tizimina tiygizetugin taassurotlarinin mexanizmi hali toliq uyreńilmedi. Uzoq waqit ichke jalb qilish, hidlash, qizgish gomyutsinatsiya paydo qiladigani malim. Toksikomaniya - hidlash usulay ataladi, yakbora kobeyip ketdi, Na'shabeńtlik tug'ralı oqidiq, Na'shabeńtlikti bilamiz, Na'shabeńtlik zotlar qimbat va ulardi tabiw qiyin deb o'zlarimizdi jubatamiz. Ol bunda adettegi tiyinga keletugin turmis kimyosinin taxdidli ekanligi aniqlanip ismir. Toksikomaniyanin ijtimoiylik oqibetlerin bayon qilish qiyin, voyaga yetmaganlarding narkotikalıq va tokeksikomaniyalıq (zahárli) zotlarni qollanishi bosh miyinin nosozlikiga olib keladi, ol odam qoshiyetlerinin tomeńlew sharoiti araq no'shlikga tiyraganda a0-g0-barobar tez boshlanadi. Yoshóspirimlerdiń toksikomaniyasi bilan ota-onalar orasidagi maskunem liginin orasida baylanis bor deb hisoblavu mumkin. Bunda ham so'z xolos pedagogikalik tarbiyanin o'zi bo'ladilikka solini gani tuurali gana emas, ol biologiyalik yoqdan sifatsizlik xakkinda bo'lib o'tir., bolalar to'dainin madadchi maktabiteń ekanligi tosinnan emas. Toksikomaniyada mas bo'llariu oraktin masliginen keskin ajiralıp turadi : u xuushın ketirmeydi, keuil kotermeeeydi, ol aksincha kaltirau ochiushaklik, o'chpeńlilik, ba'zan biymanilik va o'zi uchun yana dogerektegiler uchun kauipli biymani xareketler paydo qiladi. Turmista va texnikada kollanilip ismirgan uchtalaruvchi organik zotlardın ( beńzin, otseton, dog' ketirgish zotlar, lakler, bo'yashlar va tagi boshqa zotlardın ) bug'larlarin ichke jalb qilish toksikomaniyanin onagurlim taxdidli turi dir. Yoshlar orasida bunday ajinaayatlardin oldin oliwmaqsetinde maktablarda va kasip0 oner kollejlarinde tusınik yumushlarini olib bariw hámde zahárli zotlar odam dan -sog'lomligina juda taxdidli ekanligin tusındiriwimiz zurur. Yosh ospirimler ajinaayatshiligi tusınigi. Xazirgi nizosirde yosh ospirimler ajinaayatshiligi xakkinda yetarli dorejede statistik materiallar jiynalgan va uni toliklau usullari ishlab shigilgan. Yosh ospirimler saoamatligi bo'yinsha solistirmali yirik shaharlarda u yo'qlarargi korsetkishlerge ega. Shanaraqtagi hovonchasspewshilik hosm nikohni buziw ko'p bo'lgan yerdam yosh ospirimler ajinaayatshiligi, sababi bunday hadiyse bilan yosh ospirimler ajinaayatshiligi o'rtasinda ravondan -ravon baylanis bor.! sirese o'rtada bola turib erli - zayiplilar ajiralisip tark etish hadiyseleri ko'p bo'lgan yerlarda yosh ospirimler ajinaayatshiligi yo'qlarari bo'llarmaqta. Bunday holat shanaraq mustahkamligini yanada yaxshilash, nikohni bekor bo'lishiniini oldin olish, yosh ospirimler o'rtasindagi huquq buziwshilardin oldin olish, tarbiyalik shárayatlardi yanada yaxshilashdi yanada taqazo etadi. Yosh ospirimler ajinaayatshiligi uning tuzilmasina qaray tolıqlanganda, ular torepinen soldar etiletugin jtsinayatlar ichida odam utiriw, qoshtan odam utiriw, qoshtan tanasin yaraqatlaw namisina tegishlik boshqinshilıq bezorilıq tolanshilıq ajinaayatlari sadir etilmakda 2.1. Voyaga yetmaganlarning jinoyat qilish shárayatı va sabablari jinoyat qilishga olib keladigan sabab va sharoit sharoiti har qanday kriminologiyalıq izlanishler ichida u yaki bu dorejede uyreńiledi. Sababi bu holat huquq buzganlik sabablarni o`rganuvchi og`zaki masala bo'lib hisoblangadi. Uni ilmiy yoqdan ishlab chig`ish xolos teoriiyalıq yoqdan emas, balkim ameliy yoqdan ham juda katta ahmiyetka ega. Ayirim olimlar yosh ospirimlar huquq buzarlıklarining sabablarini quyidagi vaziyatlarda kiritgan oiladagi va turmishdagi yomon tasurotlar tomeń turmis o'rtaligi, yashash oqish yoki ish joyidagi yomon voyaga yetmaganlarning uzoq vaqit davominda foydali ishlar bilan shugillanbagani, umrning nato`g`ri qabul qilishga sabab bo'lg'usi vaziyatlarning yosh ospirim shaxsinda juda qiyin kechqurun, zo'rlik ishlar yozilgan turli kitob va video filmlarning ta'siri. Yosh ospirimlar jinoyatlarining shárayatlarina maktablar va kasip-xunar bilim yurtlarida oqish tarbiya ishlaridagi quyidagi ishga joylastrish va ishlab chigarishdagi yosh ospirimlar o'rtasidagi huquq buzuvchilarning oldin olish bilan shugillanadigan organlar xizmatidagi kirishi mumkin. To'rtinchidan, bunda jinayatchi shaxsning yaki uning xizmetinin keng manoda olganda rivojlanishining ijtimoiylik holatga aloqador bo'lgan xossasi tutiladi. umuma olganda izlanishlar natiyjalaridan korsatuvlarina turli komponenttagi jinoyatlar krimonogen tiptagi shaxslarda tomeńdegi belgilar jiyindisi siymosida tomasha bog'lardi ajiratish mumkin. Shaxsning huquqqa va axloqqa zid bo'lgan sharoitning aytish ta'siri va masalan oiladagi huquqqa va odobke zid omillar yigindisi ta'siri astinda qoliblesiui h. t. b. Turli ko`rinishdagi adiska zid qilmislar va huquq buzivchilar tizimining bobrligi hatteki o'shanaqa qilmislar uchun mamleket shuningan me'yorlik tiziminde ishvaerde tutilgan sháralar qollanilgannan so'ng va takimrar davom etilgeńligi birinchidan inteńsimv rawishte jaksi ta'sir kiliw (faktik yoki ma'naviy torepteń) manbalardin (yaxshi oqiw va mehnat pistonaatlerinde pistoniyetshilik sholkemler va tagi boshka) jaksi ta'sirinien maxrum bo'ladi. Ikkinchidan o'ziga o'zgacha karaslari bir xildik bo'lgan shaxslardin, turli tiyraslari va xulqlarini qisqasi boshqalardagi shaxsiy qoshiyetlerdi o'zlarinde sindirip bargan. Nahsaz shanaraq va tarbiya shárayattagi ospirimler maktabitegi oqiwshi do'stlari orasida ham eng yoqini do'stlari ichidada o'g'ilken abirayga ega bo'la olmaydi va ular guruhnin boshka agzalari qanday abiroyga ega bo'lsa, bular ham o'shanaqa dorejedegi abiroyga iyeń bo'ladi. Narasmiy guruh bo'lsa guruhda abiroyga ega bo'lmoqding maxsus usullarini ko'rsatadiki guruhnin har bitta agzasi unga roya qilishi va unga bo'ysiniwi shart. Yosh ospirimler o'rtasinda ajinaayatshilıqtin oldin olish krimonogeń muammolarni yechish ular xavfsizsizlik ob'ektiv ijtimoiy pistoniet tuzilmasindagi rivojlaniw va uning ideallari qoliblesiwinin o'ziga tan qoshiyetleri ko'zlar -tiyrasi va ijtimoiy qorimdagi aktiv metodlik qagiydalardi korip ichigiwdi taqazo etadi. Kriminologiyada ajinaayatshilıqtin oldin olish deganda ajinaayat va boshqa huquq buzarlardin shárayat va sabablarin hal etishga qaraytugin mamleket va pistoniyet sháralarinin jiyindisi tusıniledi. Holatli tip - shuurda oqilsizlıq halimeńtleri bo'lib bunday odamning shuursinda va u yashamoqdagan muhitda ane o'shanaqa beadabliklar unchalik ko'p bo'lmaydi. Yakka-yolg'iz odam ijtimoiy muhittin yomon natiyjesi leykin mikro muhittin inson bevagasina ta'siri tarkibali va hollarda ko'p yuz beradi. Bunday shárayatta inson bevagasinin qoliblashish mexanizminda yomon mikro muhit o'g'ilken ahmiyetke ega bo'lib qoladi. Bunday shárayatta ajinaayat sadir etilgeńde yomon sadir etiliuinin haqiyqat bosh sababchisi ajinaayat sadir etkeńg sub'ekttin o'zi emas, boshka odamlar torepinen odob va huquqiy me'yorlar buzıladı. Shuning jo'rligida o'sha hollarda yakka-yolg'iz odam o'zining yoki boshka odam torepinen sadir etiletugin huquqqa zid qilmisin hatteki ajinaayatti va biladi yoki nizamlardi yechishdin haqiyqiy yoki adet usullarini bilmesligi mumkin. Bunday holda holat ajinaayat sadr etishding yechishchi tamali bo'lib qoladi. Izlanishlar shuni ko'rsatadiki, yosh ospirimler sadir etkeńn shaxslar ko'plarinin shaxsiy kalıplesiuinin birinchi bosqichi qiyin bo'lgan., kriminologiya yoqdan tiyraganda bunday tusınik axlaqi buziq ayirim hollarda bo'lsa huquq buziwshi shaxs sifatida pistoniyetke zid bo'lgan shaxslar tipine tadbin etiladi, tarbiyalanuvchilar ajinaayatshiga tan bo'lgan sipatlar kalıplesiuinin oldin olish maqsadida adetin tuzetiw va tarbiyalashga tekinaj yosh ospirimler bo'lib, ularning pistoniyet menen normal' daxllarini tiklew, aktiv hoyatiy xizmetin qoliblashtirishga qaratilgan tarbiyalik yumushlar olib bariliwi zurur. Har bitta qiyin tarbiyalanatugin yosh ospirim lerdi tarbiyalashga o'ziga xos kirisiledi, sababi bu yosh ospirimler shaxstin qoliblesiuindegi ob'ektiv va sub'ektiv omillar bilan aloqador. Demak har bitta o'shanaqa ospirimnin tarbiyasina kirisiude uning qolibleskeń orptalikti va qoliblashishga ta'sir qilgan omillar hisobka olinadi.. Bittaak bunday ospirimlerge karaganda amelde turli so'zlar bilan pand-nahsiyatlar qilishdan arman o'tilmeydi., jiddiy shára sifatida hoydosan qollanilmaydi. Tarbiyasi qiyin bo'lgan ospirimlerge tiyraganda juda ustalik menen qatnashta bo'llarish, ularning iseńimine erishish eng tarkibali imkaniyatlardan foydalanish zurur bo'ladi. Bola tarbiyasi bilan xolos tarbiya hámoqiw orinlari shugillaniwi zurur degan fikr o'g'iliuma natuwri, eng asosiy tarbiya eng aweli shanaraqta olinadi. Biroq oqiw yurtlari va tarbiya ishlarinen putinley olib tashlanbaydi. Maktabi bilim o'chagi bo'llariu bilan bitta katarda pedagogik tarbiyanin va markazi bo'llariui zurur. Sababi shanaraqtan sirttagi tolimnin eng kerakli bo'lgan bo'llareginshaxs maktabiteń oladi. Maktabi arkali ijtimoiylik omirge kirib boradi. huquq buziwshilardin oldin olish sub'ektlari torepinen tarbiyasi qiyin bo'lgan yosh ospirimlerge tiyraganda o'zlar waktında shára kormeslik ularga tiyraganda huquq buziwdin bag'i'shlovli oldin olish sháralarin kormewi ular shaxstin nawbettegi nosozlikınin, yagniy pedagogik va ijtimoiy shuqirlıqqa olib kelishi mumkin. O'smirlarding shanaraq torepinen qarashsiz qoldiriliwi oqiw yoki mehnat pistonaatınin ta'sirinien shigip qolishi javobgarsizlik hamma xulqlardi qilish mumkinligi hislarini mustahkamlashga sabab bo'ladi.. Yosh ospirimler ajinaayatshiliginin oldin olish, ular bevagani tarbiyalash va manazin tuzetiw. Ijtimoiylik xiizmeti ijtimoiylik o'zgarishlerdin oldin olish, ravon yo'lga solish shu jumladan unga ta'sir etishlikchi mikro o'rtaliktagi yomon va krimonogeń omillardi yo'qlar qiladi, yosh ospirimnin olib keletugin o'ziga xos yomon sifatlar kelib shigip qolgan bo'lsa hamda o'rtalikta krimonogeń omil tmasirindle ajinaayat sadir etishga olib hovonchauge mumkin bo'lgan omillardi jok kiliwga qaratilishi zurur. Yosh ospirimler ishlari bilan shug'ullanishi komissiyalardin ospirimler bilan ishlash va ulardi iske joylastiriw yumushini ishvaerden chetda qoldirmaw zurur. Rauajlangan huquqiy pistoniyet qurish zamonasinde oldin olish sháralarin yanada rivojlantirish yosh ospirimler ajinaayatshiligin qisqartirishlikdin zarunr omili dir. Malim ijtimoiylik xulq gayri axlooqiy huquqqa zid va ajinaaiy bo'ladi.! nima solardan dastlabki ikkitasi ajinaayat sadir etkeńshe bo'lgan qulqiy turlari hisoblanadi. O'shanaqa qilip ajinaayattin oldin olish o'zlar mundarijaina kore o'g'iliwma tarbiyalik sháralar bilan ajinaayat o'rtasindagi ilojlar bo'lib, borlik yosh ospirimlerge qaratilgan bo'ladi. Ajinaayat sadir etib o'g'ilgergeń yosh ospirimlerge tiyraganda ular torepinen jona ajinaayat sadir etilishinin oldin olishga qaratilgan. Download 38.22 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling