Glyukoza katabolizmi va glyukoneogenez. Pentozafosfat yo’lining ahamiyati Reja

Glikogenning fiziologik ahamiyati

va metabolizmi
Glikogen (hayvon kraxmali) glyukoza qoldiqlaridan tashkil
topgan polimer bo‘lib, bunda glyukozalar ozaro 1-4 va 1-6 glikozid
bog‘lar yordamida bog‘lanadilar va natijada shoxlangan glikogen
molekulasi hosil bo‘ladi.
Qonda glyukozaning miqdori iste’mol qilingan uglevodlar
hisobiga ortganda, glyukozadan glikogen sintezi tezlashadi. Muskul
to‘qimasining glikogeni esa jigar glikogeniga nisbatan kechroq
parchalanadi. Glikogen deyarli hamma to‘qimalarda (hatto yog‘
to‘qimasida) uchrab, uning parchalanishi va sintezlanishi toxtovsiz
davom etadi. Shu glikogenning miqdori jigarda ma’lum turg‘unlikka
ega. Och qoldirilgan hayvonlar jigarida 24 soat ichida hamma jigar
glikogeni parchalanib ketadi, chunki u asosiy energetik manbadir.
Hayvonlar organizmidagi deyarli hamma to‘qimalar glikogen
sintezlay oladi, ammo glikogen biosintezi asosan jigar va skelet
muskullarida boradi. Bunda glyukoza fosfoglyurokinaza fermenti
ta’sirida, ATF ishtirokida (fosforlanish reaksiyasi borib) glyukoza-
6-fosfatga aylanadi: u fosfoglyukomutaza ta’sirida glyukoza-1-
fosfatga, so‘ng glyukoza-1-fosfat-uridiltransferaza ta’sirida va UTF
ishtirokida (pirofosfat ajratib), UDF glyukozaga: bu esa glikogen
sintetaza fermenti ta’sirida va hali sintezlanib bo‘lmagan glikogen
ishtirokida (UDF ajratib) glikogenga aylanadi: