Glyukoza katabolizmi va glyukoneogenez. Pentozafosfat yo’lining ahamiyati Reja

Glyukoza katabolizmi va glyukoneogenez . Pentozafosfat yo’lining ahamiyati


Reja:

l. Jigarda glikoliz va glikoneogenezni boshqarilishi.

2. Katexolaminlarvaglyukokortikoidlarninguglevodlar
almashinuviqa ta'siri


Glyukozaning katabolizmi
Glyukoza to‘qimada asosan kislorod ishtirokida hamda kislorodsiz
sharoitda parchalanishi mumkin. Buning uchun glyukoza avvalo
geksokinaza fermenti ta’sirida, ATF sarflanishi bilan glyukoza-6-
fosfatga aylanadi. Faollashgan glyukoza-6-fosfatni taxminan 65%
to‘qimada parchalanadi; 30% yog‘ga, 5% esa glikogenga aylanadi.
Glyukozaning parchalanishi 3 xil yo‘l bilan yuz beradi:
a) aerob (kislorodli) parchalanish;
b) anaerob (kislorodsiz) parchalanish;
d) pentozofosfat (apotomik) parchalanish.


Uglevodlarning aerob yo‘l bilan oksidlanishi va uning fiziologik

ahamiyati
Aerob (kislorod ishtirokida) parchalanishning oxirgi mahsuloti CO2
,

I bosqich – Glikolitik bosqich – glyukozaning pirouzum kislotasiga

parchalanishi;
II bosqich – Piruvatning oksidlanish yo‘li bilan dekarboksillanishi
va atsetil KoA hosil bo‘lishi;
III bosqich – Krebsning uch karbon sikli va elektronlar o‘tkazish
zanjiri.
Birinchi bosqich glyukoza katabolizmining individual parchalanish
yo‘li bo‘lib, II va III parchalanish bosqichlari «modda almashuvining

umumiy yo‘llari» deb yuritiladi. Modda almashuvinig umumiy yo‘llari

avval mukammal o‘tilgan. I bosqich sitozolda, II va III bosqichlar
mitoxondriyalarda kechadi. Aerob oksidlanish glyukozaning asosiy
parchalanish yo‘li, chunki inson va hayvonlar aerob organizmlardir;
hamda energetik nuqtai nazardan bu yo‘l eng samaralidir. Bir molekula
glyukoza aerob oksidlanishida 38 molekula ATF hosil bo‘ladi. Buning
8 molekulasi – glikolitik (I) bosqichda; 6 molekula – piruvatning
oksidlanish yo‘li bilan dekarboksillanish (II) bosqichda; 24 molekulasi
esa – Krebs sikli (III) bosqichda yuzaga keladi (57-rasm).