Gnoseologiya. Bilish haqidagi ta’limot

- obyektiv haqiqat absolyut (mutlaq) va nisbiy haqiqatlar konkret va abstrakt haqiqat

6-chizma

7-chizma

7-chizma

Bilish. Ilmiy bilish.

Insonning olam haqidagi bilimlari
2 ko`rinishda namoyon bo`ladi:

• Oddiy, kundalik bilim;
• Ilmiy, nazariy bilim.

Bilish – olam,undagi narsa va hodisalarni,
ularning xossa, xususiyatlari va
munosabatarini anglash.
Ilmiy bilimlar olamdagi narsa va hodisalarni
maxsus faoliyat orqali chuqur, atroflicha
o`rganish yordamida hosil qilinadi.

8-chizma

8-chizma

Ilmiy bilishning o`ziga xos xususiyatlari:

Ilmiy bilish – obektga yo’naltirilgan, Ilmiy bilish obektga yo’naltirilgan uzluksiz kechadigan murakkab jarayon, inson ma’naviy faoliyatining oliy ko’rinishi.

Ilmiy bilish insondan maxsus tayyorgarlikni talab
qiladi va u inson ma’naviy faoliyatining eng
murakkab ko`rinishi –ilmiy tadqiqot faoliyati
hisoblanadi.
Ilmiy bilish natijalari –ilmiy bilim deb yuritiladi
va u fanlar mazmunini tashkil qiladi.
Ilmiy bilish jarayoni murakkab tarkibiga ega:

• Ilmiy bilish subyekti;
• Ilmiy biish obyekti;
• Ilmiy bilish metodlari;
• Ilmiy bilish shakllari.

9-chizma

9-chizma

Ilmiy bilish darajalari.

Empirik bilish – ilmiy
bilishning quyi, narsa
hodisalarni
darajasi narsa
hodisalarni tasvirlaydi.
Empirik
bilish metodlari:
kuzatish, tajriba,
tasvirlash o`lchash va
Hokazo.
Nazariy bilish – ilmiy
biishning yuqori
darajasi, narsalar
mohiyatini tushuntiradi.
Nazariy biish
metodlari: tarixiylik
va mantiqiylik,
konkretlik va abstraktlik
modellashtirish va hokazo.

Ilmiy bilish shakillari.

Ilmiy bilish shakllari:

• ilmiy dalil;
• ilmiy muammo;
• ilmiy taxmin;
• ilmiy qonun;
• ilmiy nazariya;
• ilmiy kashfiyot;
• ilmiy bashorat.

10-chizma