Государственный стандарт узбекистана

 
А.6.1.2 Хатарлар ва имкониятларни идентификация қилиш ва 
баҳолаш 
А.6.1.2.1 Хавфни идентификация қилиш 
Хавфни давом этадиган проактиф идентификация қилиш ҳар қандай 
янги иш жойини, объектни, маҳсулотни ёки ташкилотни контсептуал дизайн 
босқичида бошланади. Дизайн батафсил ва кейин ишга туширилгандагина 
давом этиши керак, шунингдек, мавжуд бўлган, ўзгарувчан ва келгусидаги 
фаолиятни акс эттириш учун тўлиқ ҳаёт айланиш жараёнида давом 
эттирилади. 
Ушбу стандарт маҳсулот хавфсизлигига (яъни, маҳсулотни охирги 
фойдаланувчилари хавфсизлигига) қаратилмаган бўлса-да, ишлаб чиқариш, 
қуриш, монтаж қилиш ёки маҳсулотни синовдан ўтказишда содир бўлган 
ишчиларга тегишли хавф-хатарларни ҳисобга олиш керак. 
Хавфни идентификация қилиш ташкилотга хавфни баҳолаш, биринчи 
ўринга қўйиш ва бартараф этиш ёки касбий соғлиқ ва хавфсизлик хавфини 
камайтириш учун иш жойидаги ва ишчиларда хавфларни аниқлаш ва 
тушунишларига ёрдам беради. 
Жисмоний, кимёвий, биологик, психологик, механик, электр ёки ҳаракат 
ва энергияга асосланган хавфли бўлиши мумкин. 

---

35 
6.1.2.1-бандда келтирилган рўйхат тўлиқ эмас. 
Эътибор А ва ф қуйидаги рўйхатга олинган нарсаларнинг рақамлаши 
6.1.2.1 да кўрсатилган рўйхатдаги элементларнинг рақамланишига тўғри 
келмайди. 
Ташкилотнинг хавфини идентификация қилиш жараёни қуйидагиларни 
эътиборга олиш керак: 
а) мунтазам ва мунтазам бўлмаган фаолият ва ҳолатлар: 
1) мунтазам фаолият ва вазиятлар кундалик операциялар ва нормал иш 
фаолияти орқали хавф туғдиради; 
2) мунтазам бўлмаган фаолият ва вазиятлар вақти-вақти билан бўлиши 
мумкин; 
3) қисқа муддатли ёки узоқ муддатли фаолият турли хил хавфларни 
келтириб чиқариши мумкин; 
б) инсон омиллари: 
1) инсон салоҳиятига, чекловларга ва бошқа хусусиятларга боғлиқ; 
2) хавфсиз, қулай ва инсоний фойдаланиш учун маълумот, асбоблар, 
машиналари, тизимлари, фаолияти ва атроф-муҳитга нисбатан қўлланилиши; 
3) учта жиҳатни кўриб чиқиши керак: фаолият, ишчи ва ташкилот, улар 
қандай таъсир қилишлари ва иш саломатлиги ва хавфсизлигига таъсири; 
к) янги ёки ўзгартирилган хавфлар: 
1) танишиш ёки ўзгарувчан шароитлар натижасида иш жараёнлари 
ёмонлашиб, ўзгартириш, мослаштирилганда ёки ишлаб чиқилганда; 
2) ишнинг қандай бажарилганлигини тушуниш (масалан, ишчилар 
билан хавфларни кузатиш ва муҳокама қилиш); 
д) мумкин бўлган фавқулодда вазиятлар: 
1) зудлик билан жавоб беришни талаб қиладиган режалаштирилмаган 
ёки режасиз вазиятлар (масалан, иш жойидаги оловни юқтирган машина, ёки 
иш жойининг атрофидаги табиий офат ёки ишчилар билан боғлиқ ишларни 
амалга оширадиган бошқа жойда); 
2) ходимлар тезкор кўчирилишини талаб қилувчи фаолият билан 
шуғулланадиган жойларда фуқаролик тартибсизликлари каби вазиятларни ўз 
ичига олади; 
э) одамлар: 
1) ташкилот фаолиятига таъсир этиши мумкин бўлган иш жойига яқин 
бўлганлар (масалан, йўловчилар томонидан, пудратчилар ёки яқин 
қўшнилар); 
2) ташкилотнинг бевосита назорати остида бўлмаган жойларда, масалан 
кўчма ходимлар ёки бошқа жойда иш билан шуғулланадиган ишчилар 
(масалан, почта ходимлари, автобус ҳайдовчилари, мижознинг сайтида 
ишлаш ва хизмат кўрсатувчи ходимлар) ); 
3) уйда ишлайдиган ишчилар ёки ёлғиз ишлаётганлар; 
ф) хавф-хатар ҳақидаги билим ва ахборотнинг ўзгариши: 
1) хавф-хатар тўғрисидаги ахборот, ахборот ва янги тушунтириш 
манбалари нашр этилган адабиётлар, тадқиқот ва ривожланиш, ишчиларнинг 
фикри ва ташкилотнинг ўз операцион тажрибасини ўрганиши мумкин; 

---

O‘z DSt ISO 45001:20__ 
36 
2) ушбу манбалар хавф ва КХ&С менежменти хатарлари тўғрисида янги 
маълумотларни тақдим этиши мумкин.