Grav1razvedka

Og'irlik kiuhiiiing rcduksivalari.

Og'irlik kuchining normal qiymati yu Ycrning idea! shakli
(aylanish ellipsoidi) uchun hisoblanadi. Og'irlik kuchining haqiqiy qiymati g„csa Yerning fizik yuzasida (ellipsoid yuzasidan farq qiluvchi) o'lchanadi. Og'irlik kuchi anomaliyasini aniqlash uchun elipsoid yuzasidagi og'irlik kuchi qiymatini Yeming haqiqiy yuzasidagi kuzatish nuqtalariga kcif.ii ish zarur (reduksiyalash). Buning uchun v 0 qiymatlariga luzatishlar

14
kirililadi: kuzatuv nuqtasining balandligi uchun, oraliq qatlarn lorlishishi uchun, atrof-muhit rcl’ycfi uchun Ag n.

OgirSik kuchi normal maydonining kuzatuv nuqtasi balar.dligiga bog'liq ravishda o ‘zgarishi qonuni ma'lum. Halandlik uchun tuzatish o g i r l ik kuchini kamaytiradi, chunki bunda o ‘lchash nuqtasi va dcngiz sathi orasi bcfshliq (licch qanday massa vo‘q) hisoblanadi. Sunday tuzatish crkin havo luzatishi yoki Faya tuzatishi deyiladi. Lining son qiyniati
0 ,3086 - 10 7 / , ya'ni og'itiik kuchi i rn balandlikda shu qivmatga kanmyadi.
0 ‘lchash nuqtasi va dcngiz sathi orasida joylashgan massalar
ta’sirini hisobga olish uchun oraliq qatlarn uchun tuzatish kirililadi (bunda qatiamni /iehligi harnma joyida birxil deb olinadi). Bunday qatiamni gravitalsion tortishi 0 ,0419 -10 bo'lib, bunda -a-qatlam jinslarining o ‘rtacha zichligi, g/snr\, h - qatlarn qalinligi, m. Bu tuzatish ishora bilan kiritiladi, chunks oraliq qatlamning mavjudligi ycr yuzasida o ‘lehangar. og‘irlik kuchini oshiradi. Kuzatuv nuqtasi balandligi va oraliq qatlarn tortishi uchun tuzatishlar yig'indisi Bugc tuzatishi deyiladi;
( 0 , 3 0 8 6 - 0 , 0 4 1 9 /г) ■И Г 5 -/;
Og'irlik kuchining Buge anomaliyasi:
Ag fi = g - y G+ (0,3086 - 0,041 9h + Лg fi ( 1 . 10)
Yashinn anornal niassakirini aniqlashda Buge reduksiyasi crkin havo reduksiyasidan ustun turadi, chunki Buge anornaliyasida oraliq massalan ta’siri ko‘proq.
Gravimetrik syomkalar natijalari asosida Buge anomaliyalari xaritasi oraliq qatlarn zichligi 2,3 va 2,67g/snr uchun 1:50000 va undati lnayda masshtabda tuziladi. Yanada yirikroq masshtabda kicliik maydonlarda o ‘lkaziladigan ishlarda oraliq qatlarn zichligi haqiqiysiga yaqin qilib tanlanadi.
l og li rayonlarda ish olib borilganda joyning relcfi uchun

is
og‘irlik kuchining o ‘lchangan qiymatini kamayishiga olib keladi (1.1-rasm). Har qanday reduksiyalashda relef uchun tuzatish kiritish shart. Bu tu/atishni hisoblash anchagina qiyin jarayon va analitik formulalarda amalga oshiriladi. Ularbo'yicha jadvallar va nomogrammalar, HHM da hisoblash programmalari tuzilgan.

Og‘irlik kuchini Yer ostida va suv ostida o ‘ichaganda Prey reduksiyasi ishlatiladi, u og‘irlik kuchining Yer qa'riga kirib borishda o ‘/,garishini ko‘rsatadi va kirish nuqtasidan yuqoridagi niassalami tortisiiini hisobga oladi. Prey tuzatishini aniqlash uchun erkin havo tuzatishidan 2 ta oraliq massa ta'siri tuzatishini ayirish kerak:
( 0 ,3086 - 0 ,08386 ст) ■ 10 “ 5 ■h
Oraliq qatlam ta ’siri ikki barobar olinishining sababi: bu qatlam oMchash nuqtasi tagida boMganda og'irhk kuchini oshiradi, nuqtadan yuqorida boMganda og‘irlik kuchini shu qiymatga kamaytiradi.
Prey anomaliyasi:
Ag = g — v(, - (0,3086 —0 ,08386 ст) 10“". h
Dcngizda suv osti syomkasida ham Prey tuzatilishi kiritiladi. U oraliq suvining tortilishi, hamda dengiz suvi va quruqlik iinslari zichligi farqini hisobga oladi.
A g = g ~ y 0 [( 0 ,3086 a )H + 0 ,0419 ■(ст - 1,03) ■H \ ■10" 5
Bunda N-dengiz chuqurligi, m,

4.