Guliston davlat universitеti

O'rol Tanssiqboyev. Solorda bahor 

---

97 
XX asrning 50 yillarda O‗zbekistonda tasviriy san‘atning yangi turlari 
shakllandi: monumental yozuv, dastgohli va landshaftli haykal, grafikaning 
turlicha texnikasi. Ammo, avvalgidek muhim o‗zgarishlar sezilib turgan 
rassomchilik yetakchi mavqega ega edi. San‘atga rassomlarning yangi avlod kirib 
keldi. 
O‗zbekiston tasviriy san‘atining rivojlanishidagi yangi bosqich 
A.Abdullayev, R.Ahmedov, N.Qo‗ziboyev, M.Saidov, M.Saidov, T.Oganesov, 
Yu.Elizarov, Ch.Axmarov va boshqa rassomlar bilan bog‗liqdir. Inson ichki 
dunyosiga chuqur nazar solish bilan birga yorqin individual va o‗ziga xos bo‗lgan 
obraz yaratish, portretning psixologik va badiiy janrini boyitadi. Bular qatorida 
A.Abdullayevning 
―A.Hidoyatov 
Otello 
rolida‖, 
―Buvi 
va 
nabira‖, 
R.Axmedovning ―R.Timurovning portreti‖ nomli asarlari kiradi. Shu davrda peyzaj 
rassomchiligida O‗.Tansiqboev, N.Karaxan, R.Timurov, B.Tokmin, N.Qo‗ziboev, 
T.Oganesyan, O.Yelizarov va boshqalar faol ish olib borishgan. Rassomlar xalq 
turmushi va uning kundalik hayotiga ko‗proq e‘tibor qaratdilar. R.Ahmedovning 
―Tong. Onalik‖, M.Saidovning ―Oila‖, Z.Inog‗omovning ―Choyga‖ va boshqa 
ko‗pgina asarlari shular jumlasidandir.
Ilk o‗zbek ayol rassomlardan biri Shamsroy Hasanova portret va natyurmort 
janrida samarali ijod qilib, bolalarning portretlari seriyasini (―Bog‗bon qizcha‖, 
―Skripkachi qizcha‖), ―Avtorportret‖, ―Shar gul‖, ―Xitoy chinnisi‖ va boshqa 
asarlarni yaratdi.
Ikkinchi jahon urushi yillarida ham L.Abdullayеv, Sh. Hasanova,
Karsinskaya kabi rassomlar ko‗tarinki ruh bilan ishlab, urush yillaridagi 
qahramonliklarni asos qilib olib yaratgan bir qator ajoyib haykallar, portrеtlar 
yuksak baho olgan edi. 
An‘anviy tasviriy printsiplari yangilanishga 
intilish, yangi ma‘nodor shakllar izlash, ekspressiv 
ramziy ifodalar uslubini ishlatish 60-80 yillardagi 
san‘atning ajralib turadigan xususiyatlari bo‗lib 
qoldi. Rassomlar asta-sekin o‗zlarini zanjirband 
qilib 
turgan 
shavqatsiz 
qonun-qoidalar 
va 
tartiblardan qutila boshladilar, asarlarida hayotni 
faylasuflarcha idrok etish ustivorlik qila boshladi. 
Bu jarayon san‘atgan rassomlarning yangi avlodi 
R.Choriyev, 
B.Boboyev, 
V.Geurmakin, 
Yu.Taldikin, N.Shin va boshqalar shiddat bilan kirib 
kelgan 60-yillarning ikkinchi yarmiga to‗g‗ri keldi. 
70-yillarda 
ijod 
qilgan 
rassomlarni 
o‗ziga 
xosuslubda yaratish, qatiy va obrazlarga qiziqish, 
yuksak kasb madaniyati ajralib turibdi. Shu kabi 
asarlardan ekspozitsiyada quyidagilarni ko‗rish mumkin: R.Choriyevning 
―Kelinchak‖, A.Perovning ―Natyurmort‖, V.Burmakinning ―Kundalik hayot‖, 
Yu.Taldikinning ―Natyutmort‖, G.Ulkoning ―Kulolchi Jo‗raqulov portreti‖, 
J.Izentayevning ―Oq buloq‖, J.Umarbekovning ―Aqlli inson‖, B.Jalilovning