Gumanistik psixologiyaning asosiy yo'nalishlari. Shaxs psixologiyasidagi gumanistik yo'nalish

Gumanistik psixologiya.
Birinchi va ayniqsa, Ikkinchi jahon urushlari oqibatlari bilan bog'liq holda dunyoda yuzaga kelgan yangi vaziyat, fashizmning telbaligi G'arbning psixologik tafakkurini yangi muammoga - borliqning ma'nosi (yoki ma'nosizligi), erkinlik ( yoki erkinlikning yo'qligi), shaxsning yolg'izligi (yoki yolg'iz emasligi), uning mas'uliyati, hayoti va o'limi - ekzistensializm falsafasida ishlab chiqilgan muammolarga. Bu falsafa ko'plab neofreydchilarga (K.Xorni, E.From va boshqalar) ta'sir ko'rsatishi bilan bir qatorda, u hayotga olib keldi. yangi psixologiya, bu avvalgisining asosiy asoslarini qayta ko'rib chiqdi va ko'p jihatdan ham bixeviorizmga, ham psixoanalizga, birinchi navbatda, insonning asl mohiyatini tushunishga qarshi chiqdi. Umuman olganda, bu yo'nalish ko'pincha ekzistensial-gumanistik psixologiya deb ataladi.
1964 yilda AQShda gumanistik psixologiya bo'yicha birinchi konferentsiya bo'lib o'tdi. Uning ishtirokchilari bixeviorizm va psixoanaliz (ular o'sha paytda ikkita asosiy psixologik kuch sifatida belgilangan) insonda uning shaxs sifatida mohiyatini tashkil etuvchi narsani ko'rmaydi degan xulosaga kelishdi. Bixeviorizm va psixoanaliz insonni tabiiy-ilmiy pozitsiyalardan ko'rib chiqdi: Freydda inson axloqi va ma'naviyati mustaqil voqelik sifatida emas, balki psixoseksual rivojlanish murakkabligining natijasi va shunga mos ravishda ikkinchi darajali, drayvlar va ularning taqdiridan kelib chiqqan holda; bixeviorizmda (gumanistik psixologiya bilan bir xil yillarda shakllangan sotsial-bixeviorizm bundan mustasno) erkinlik, inson qadr-qimmati va boshqalar kabi narsalar nafaqat e'tiborga olinmagan, balki fantastika deb e'lon qilingan, ya'ni. sun'iy ravishda yaratilgan va haqiqiy tushunchalar bilan bog'liq emas. Gumanistik psixologiya o'zini bixeviorizm va psixoanalizga qarshi uchinchi kuch sifatida ko'rsatdi.
Gumanistik psixologiyaning tamoyillari.
Butunlik printsipi.
Shaxs yaxlit shakllanishdir, uning tarkibiy qismlariga kamaymaydi. Butunlikning biron bir qismida sodir bo'layotgan narsa butun insonga ta'sir qiladi. O'zining yaxlitligi har bir inson tajribasining o'ziga xos xususiyatini yaratadi. SHuning uchun ham o’rganish predmeti maqsadlari, ma’nolari, o’ziga munosabati, shaxsning o’zini o’zi anglashi bo’lishi kerak.