Guruh talabasi Abdumansurova Gulchiroyning Biologik kimyo va molekulyar biologiya fanidan

Adabiyotlar sharhi. Hujayra organoidlarini organish ancha qadimdan boshlangan. Hujayra barcha tirik organizmlarning tuzilishi va funksional birligi, elementar tirik sistema. A.A. Xodjimetov, R.A. Sobirova, O.A. Abrorov, F.X. Inoyatova, A.N. Aripovlar o’zining asarlarida hujayra organoidlari to’g’risida ma’lumotlarni berib o’tgan. Xususan, alohida organizm sifatida hayot kechirishi (bakteriyalar, eng sodda hayvonlar, ayrim suvoʻtlar va zambu-rugʻlar) yoki koʻp hujayrali organizmlar toʻqimalari tarkibiga kirishi mumkin. Genetik apparat eukariotlarda sitoplazmaaan membrana bilan ajralgan yadroda; prokariotlarvya esa nukleoidda joylashadi. Jinsiy Hujayra meyoz natijasida hosil boʻladi. (R.A. Sobirova, O.A. Abrorov, F.X. Inoyatova, A.N. Aripov 2000.)
O.O.Obidov, A.A.Jo'rayevalar o’zlarining “Biologik kimyo” nomli asarida Lizosomalar va ularning biokimyoviy hususiyatlari haqida batafsil ma’lumotlar yoritib bergan (2006).
Hujayra oʻlchami 0,1—0,25 mkm dan (ayrim bakteriyalar) 155 mm gacha (tuyaqush tuxumi). Hujayraning xilma-xil funksi-yasini ixtisoslashgan ichki struktu-ralar — organoidlar bajaradi. Hujayraning universal organoidlari: yadroda — xromosomalar, sitoplazmada — ribo-somalar, mitoxondriyalar, endoplaz-matik toʻr, Golji kompleksi, lizo-somalgr. Ayrim manbalarda Hujayra memb-ranasi ham organoidlar qatoriga kiritiladi (M.N.Valixanov, S.N.Dolimova, G.B.Umarova, P.Mirxamidova 2015).
Koʻpchilik Hujayrada boʻladigan membrana strukturalari — mikronay-chalar, mikrofibrillalar Hujayra shaklining; Hujayra kiritmalari Hujayra tarkibining doimiyligini taʼminlash vazifasini bajaradi.Hujayra ichida va organizmning ichki suyuq muhitida boʻladigan oqsillar, jumladan, fermentlar ham Hujayrada sin-tezlanadi. Hujayraning har qaysi organo-idi faqat unga xos vazifani bajaradi.
I BOB Garmonlar.
Gormonlar endokrin bezlarda ishlab chiqariladigan, to'qima, organlar va butun organizmda boradigan moddalar almashinuvi jarayonlari va funksional holati boshqarilishida muhim rol o'ynaydigan yuqori biologik faollikka ega bo'lgan organik moddalardir. Hozirgi vaqtda gormonlar haqidagi ta'limot mustaqil endokrinologiya faniga aylandi. Bu fan gormonlarning kimyoviy tabiatini, tuzilishi bilan funksiyasi orasidagi bog'liqlikni, ta'sir mexanizmi hamda endokrin bezlarning fizio)ogiyasi va patologiyasini o'rganadi.
Endokrinologiya fanining yuzaga kelishi 1849-yilda Addison tomonidan bronza kasalligining ochilishi bilan bog'liq. Klod Bernar ichki sekretsiya bezlari to'g'risidagi tushunchani fanga birinchi marta kiritgan. lchki sekretsiya bezlari mahsulotini gormonlar deb (yunoncha hormao - Q,O.:zg'..at.a.man, uyg'otaman-degan rna 'noni anglatadi) atashni birinchi marta 1905-yilda Beylis va Starlinglar taklif etishgan.