H. I. Shukurov, S. Q. Qanoatov jamoada hamshiralik ishi tibbiyot kollejlari uchun darslik Qayta ishlangan uchinchi nashr toshkent «Iqtisod-moliya»
Kasallanish ko‘rsatkichlari shakli
Download 485.49 Kb.
|
Hamshiralik ishi-www.hozir.org
|
Kasallanish ko‘rsatkichlari shakli
daraja Kasallanganlar, % 100 ishchiga to‘g‘ri keladigan vaqtincha mehnat qobiliyatining yo‘qotilishi Hodisalar soni Kunlar soni Juda yuqori 80 va undan ortiq 150 va undan ortiq 1500 va undan ortiq Yuqori 70–79 120–149 1200–1499 O‘rtacha yuqori 60–69 100–119 1001–1199 O‘rtacha 50–59 80–99 800–999 O‘rtachadan past 40–49 60–79 600–799 Past 35–39 50–59 500–599 Juda past 35 dan kam 50 dan kam 500 dan kam Aniq ma’lumot bo‘lganda turli sohalar bo‘yicha, tumanlar, vilo yatlar, shaharlarda taqqoslash asosida kasallanishlar yuza- sidan tah lil o‘tkazish mumkin. Kasbkasalliklarinietiologikusulbo‘yichatasniflashkeng tarqalgan bo‘lib, kasallik nomi omilning nomini takrorlaydi. Ular titrash kasalligi, saturnizm (qo‘rg‘oshin bilan zaharlanish), silikoz (silikatli changdan kelib chiqqan pnevmokonioz), asbestoz (asbest changidan) va boshqalar. Boshqatasniflardatizimli-organlibelgilar:asabtizimi,nafas a’zolari, yurak-qon tomir tizimi va boshqalar kuzatiladi. 152
300-sonli buyrug‘i ma’lumotlariga ko‘ra Respublikada har yili kasbiy zaharlanishlar va kasalliklardan birinchi marta shikast- langan 300– 350 kishi aniqlandi. Kasbiy kasallanishning yuqori ko‘rsatkichlari qishloq xo‘jali- gida, to‘qimachilik va yengil sanoatda, metallurgiya, aviatsiya sanoati korxonalarida aniqlandi. Kasbiy kasallanishlar O‘zbekiston Respublikasi SSVning 300-sonli buyrug‘iga kiritilgan „Kasbiy kasallanishlar ro‘yxati“ va bu ro‘yxatni qo‘llash bo‘yicha ko‘rsatmaga asosan qayd eti- ladi. Kasbiy kasallanishlar ro‘yxati 3 ta bo‘limdan iborat bo‘lib, quyi dagi 7 ta guruhga kiritilgan: kimyoviy omillar keltirib chiqa- radigan; sanoat aerozollari keltirib chiqaradigan; alohida a’zolar vatizimlarninghaddanortiqzo‘riqishibilanbog‘liq;fizikaviy omillar keltirib chiqaradigan; allergik va o‘sma kasalliklari. Ta’siri natijasida kasbiy kasalliklar paydo bo‘lishiga olib keluvchixavflivazararlimoddalarhamdaishlabchiqarishomil- lari ro‘yxatga olinadi. Kasallikning yuridik jihatdan kasbiy deb tan olinishi uchun bu kasallikning nomi kasbiy kasalliklar ro‘yxatidagi kasalliklar turlari dan biriga mos kelishi kerak. Ushbu kasallikning kasbiy etiolo giyasini hal etganda, kasallikning o‘ziga xos klinik man- zarasi,xavflivazararliomilning,mehnatningturivao‘ziga xosligi, ish muddati, ushbu ish joyidagi mehnatning gigiyenik sharoitlaridan kelib chi qish kerak. Ishchi kasbiy kasallanganligiga shubha qilinganda, davolash muassasalarining ma’muriyati tomonidan dSENM markazga ishchi ish sharoitlarining sanitar-gigiyenik xulosasini berish maqsadida so‘rov bilan murojaat etadi. O‘tkir kasbiy kasallanishning tash xisi bemor murojaat qiladigan tibbiyot 153
kasbiy xastalik tashxisini bi rinchi marta qo‘yishga faqat kasbiy patologik markazning huquqi bor. Kasbiy kasallanishni tahlil qilishdagi uslubiy yondashishlar VMqY bilan bog‘liq kasallanishlarni tahlil qilishdagi uslubga o‘xshash. Lekin farq- lari ham bor. Kasbiy kasallik bo‘yicha kamida 5 yil ichidagi materiallar o‘rganilishi kerak, chunki bu hodisa lar kasallik sonini oshirish imkonini beradi. Faqat kasallanish soni, tarkibi haqida emas, balki kasb kasalligining dinamikasi haqida ham fikryuritishlozimbo‘ladi.Kasbiykasallanishko‘rsatkichlari har 1000 yoki 10000 ishchiga nisbatan hisoblanadi. Kasbiy kasallanishlarni tahlil etganda faqatgina yangi kas- biy kasallanish hodisalarining ortish sabablarinigina aniqlash emas, balki kasallikning og‘irligi, nogironlikka o‘tkazish ham muhimdir. Kasbiy kasallanishni o‘rganish va tahlil qilish mehnat gigiyenasi ning muhim bo‘limi bo‘lib, kasbiy zaharlanishlar va kasbiykasalliklarningoldiniolishbo‘yichamaqsadgamuvofiq ravishda ish olib borish imkonini beradi. Download 485.49 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|