H. P. Abdulqosimov O‘zmu iqtisodiyot nazariyasi kafedrasi
Download 5.61 Mb. Pdf ko'rish
|
1 tom Mamedov, H., Muminov, N., Umarov, A., Ismailov, A.
|
Qisqacha xulosalar Tovar ishlab chiqarish va pulning paydo bo‘lishi bu umuman, iqtisodiyot nazariyasi fanining eng asosiy muammolaridan bo‘lib hisoblanadi. Albatta, tovar ishlab chiqarish davrigacha bo‘lgan natural ishlab chiqarish u kishining o‘z ehtiyojlarini qondirish uchun mahsulot yaratadilar, ya’ni xo‘jalik yuritish shakli bo‘lgan natural ishlab chiqarish (xo‘jalik) bu tashkiliy- iqtisodiy munosabatlarning yopiq tizimi bo‘lib hisoblanadi. Bu xo‘jalik usuli uchun ishlab chiqarish -mahsulot yaratish bilan iste’mol o‘rtasidagi to‘g‘ridan- to‘g‘ri iqtisodiy aloqalar xos. Bularning keyinchalik rivojlanishi asosida tovar ishlab chiqarish paydo bo‘lgan, bu xo‘jalik tashkil etishning shunday bir turiki, foydali mahsulotlar ularni bozorda sotish uchun ishlab chiqariladi. Avvalambor, tovar ishlab chiqarishning vujudga kelishi sabablaridan biri- ijtimoiy mehnat taqsimoti hisoblanadi. Tovar almashish paydo bo‘lishi bilanoq, bo‘lajak pulning shakllanish jarayoni boshlangan bu qiymatning oddiy, kengaytirilgan shakllarida namoyon bo‘lgan. Dastlabki vaqtlarda pul rolini har xil qimmatbaho narsalar-kumush, oltin tangalari o‘ynaganlar. Keyinchalik almashuv rivojlana borishi bilan qog‘oz pullari paydo bo‘ladi. 224 O‘zbekistonda milliy QOG ‘ OZ pullar mustaqillik davrida, ya’ni 1994 yil 1chi iyundan boshlab milliy valyuta sifatida muomalaga chiqarildi. Pul bu bir tovarning ikkinchi tovarga bevosita almashishini amalga oshiradigan barterdan farqli ravishda vaqt va fazo jarayonini xarid jarayonidan ajratish imkonini beruvchi vositadir. Asosiy tushunchalar Tovar-tovar ishlab chiqaruvchilar mehnatining natijalidir. Pul funksiyalari-xozirgi zamonda uchta asosiy funksiyalarni bajaradi: muomala va jamg‘arma vositalari hamda qiymat o‘lchami. Download 5.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|