H. P. Abdulqosimov O‘zmu iqtisodiyot nazariyasi kafedrasi

Vasiliy Leontev 
 
 

---

8 
O‘ZBEKISTON HAQIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR 
 
O‘zbekiston - kelajagi buyuk davlat! 
Islom Karimov 
Yer qurrasining umumiy maydoni 510,2 mln.km
2
, shu jumladan, suv 
manbalari – 361,06 mln.km
2
. yer maydoni 148,6 mln.km
2
.
Tinch okeani (dengizlari bilan) – 179,7 mln.km
2
; 
Atlantika okeani (dengizlari bilan) – 93,36 mln.km
2
; 
Hind okeani (dengizlari bilan) – 74,9 mln.km
2
; 
Shimoliy muz okeani (dengizlari bilan) – 13,1 mln.km
2
;
Yer yuzi aholisi 7,94 mlrd. kishi
Yer yuzida 197 ta yirik, o‘rta va kichik mamlakatlar mavjud.
O‘zbekiston Markaziy Osiyoning o‘rta va 
shimoliy qismida joylashgan. Shimoliy - sharqda 
Qirg‘iziston, shimol va shimoli-g‘arbda Qozog‘iston Respublikasi, janubi-
g‘arbda Turkmaniston, janubi-sharqda Tojikiston Respublikasi, janubda 
qisman Afg‘oniston bilan chegaradosh. O‘zbekistonning eng shimoliy nuqtasi 
shimoli- sharqda Ustyurt platosi, Orol dengizining g‘arbiy sohilida (45° 36 
shimoliy kenglik), eng janubiy nuqtasi – Surxondaryo viloyatining Termiz 
shahri yonida (37° 11 shimoliy kenglik), g‘arbiy nuqtasi – Ustyurt platosida 
(56° sharqiy uzunlik), sharqiy nuqtasi – Farg‘ona vodiysining janubi-sharqida 
va Qirg‘iziston Respublikasi chegarasida (37° 10 sharqiy uzunlik). Shimoliy 
va janubiy chekka nuqtalar orasidagi masofa 925 km, g‘arbiy va sharqiy 
nuqtalar orasi esa 1400 km. 
O‘zbekiston Respublikasi maydoni 447,4 ming kv.km. Respublika hududi 
janubi-sharqdan shimoli-g‘arbga cho‘zilgan bo‘lib, shu yo‘nalishda yirik 
daryolar oqimiga mos pasayib boradi. Mamlakatning shimoli-g‘arbiy 
chekkasida – Ustyurt bilan Qizilqum oralig‘ida Orol dengizi joylashgan. 
Respublika maydonining qariyb 4/5 qismi tekislik, oz qismi tog‘, adir va tog‘ 
oldi hududlaridan iborat. O‘zbekiston hududidan Markaziy Osiyoning eng 
katta daryolari – Amudaryo va Sirdaryo oqib o‘tib, Orol dengiziga quyiladi. 
Bu ikki azim daryo oralig‘idagi hudud Turon pasttekisligi deb ataladi. Bu 
tekislikning ko‘p qismi Qizilqumdan iborat, ba’zi joylarda qirlar uchraydi. 
Respublikaning sharqiy va janubi-sharqiy qismida Tyanshan, Oloy, Turkiston, 
Zarafshon va Hisor tog‘lari bor. Bu tog‘lar orasida Farg‘ona, Zarafshon, Kitob-
Shahrisabz, Surxon-Sherobod, Chirchiq-Ohangaron kabi vodiylar joylashgan. 
Vodiylar sug‘oriladigan yerlar bo‘lib, aholining asosiy qismi shu yerlarda 
yashaydi. Tog‘larning cho‘qqilari muzliklar, doimiy qor qatlamlari bilan