eng ulug‘ maqom, Allohga bandalik bo‘ladi, hatto pag‘ambarlarning
payg‘ambarlik maqomidan banda-ligi ustun qo‘yilgan. Oyatda ham
“Bandamiz Ayyubni esla, qanday ham yaxshi banda edi”deb
keladi.Rasulullloh s.a.v. aytadi “Men Allohni bandasi va rasuliman”. Ey
bandalarim degan hitob ayni vaqtda bandalarni o‘ziga yaqin olish ma’nosini
ham o‘z ichiga oladi. “Ey insonlar” deyilganda, u bir parda uzoqroq bo‘lar
edi. Alloh bandani o‘ziga nisbat berganda, uni iymonli bo‘lishini nazarda
tutgan bo ‘ladi. Chunki hamma banda “Al miysoq”da iymon keltirgan. Hozir
kofir bo‘lib yurgan insonlar ham asli ruhlar olamida iymon keltirgan.
Birinchi xitobda aytilganki, Alloh taolo odil zot, u zulm qilishi mumkin emas.
Alloh zarraning og‘irligidek ham zulm qilmaydi. Yaxshilik bo‘lsa ko
13
‘paytirib beradi, ammo gunohi borlarni mag ‘firat qilmasa, gunohiga
yarasha jazo beradi. Oyatda keladi: “Qiyomat kuni kim amali solihlar va
iymon bilan brogan bo‘lsa, hech bir zulmdan savobi kamayib qoladigan
nohaq-likka ham uchramaydi”. Alloh taolo zulmni men o‘zimga harom
qildim deyishi bilan o‘zini odilligini, adolatini yana bir bor eslat-moqda.
Ulamolarimiz zulmni turlicha tarif qilishgan.Haqdorga haqini bermaslik
ham zulm, shuning uchun Quronda eng katta zulm shirk deb kelgan. Chunki
ibodat Allohning haqqi edi, Allohning haqqi bo‘lgan ibodatni, bandalikni
boshqaga yo‘naltirganlik uchun, bu eng katta zulm deb aytilgan. Zulmni har
qanday turi harom.Ulamolarimiz aytadiki, bir-birilarga zulm qilmanglar
degan buyruq birovga zulmni boshlamang, mabodo birov zulm qilsa ham,
unga javob qaytarmoqchi bo‘lganda oshirib yubormanglar, u hamzulm bo
Do'stlaringiz bilan baham: |
