Hadisni musalsal darajada yetib kelishi

biri Izzat, shuxrat qo ‘limizda deb o’ylaysizlarmi degan. Alloh taolo quronda 
aytadi: “ EY Muhammad ayting, Allohim hamma hukmdorlikni egasi sensan, 
hohlaganinga berasan hohlaganingdan olasan, hohlaganingni aziz, 
hohlaganingni hor qilasan, hamma yaxshilik seni qo‘lingda” deb iymon 
keltirganmiz. Izzat, azizlik bandani qo‘lida emas. Vahb ibn Vard aytadilar “ 
Dunyodan zuhd qilish shuki, qo‘lingdan ketganiga achinmaysan, kelganiga 
hovliqmaysan”. Alloh aytadiki sizlarga nma yetsa, musibatmi nematmi 
dunyo yaralmay turib yozib qo ‘yilgan. Inson uni ijro etishidan oldin yozib 
qo ‘yilgan. Taqdirda yozilgani albatta keladi, hammasi Allohdan degan 
iymon shuni taqazo qiladi. 
Ibn Masud roziyallohu anhu shogirdlariga aytibdilar “Qasamki, sizlar 
Rasululloh s.a.v. ashoblaridan ko ‘ra ko ‘proq namoz o ‘qiysizlar, ro ‘za 
tutasizlar, dinga ham ulardan ko ‘ra ko ‘proq hizmat qilasizlar, lekin ular 
sizdan ko ‘ra yaxshi edi, debdilar. Nega deyishsa sababi ular sizlardan ko‘ra 
zohid edi” degan ekanlar. Ularning qalbi Allohga to ‘liq yuzlangan edi. 
Rasululloh s.a.v. dan keyin sahobalarda ham zuhd bo ‘ldi. Masalan Umar 
roziyallohu anhu yamoq to ‘n kiyib yurar edi. Sahobalar Oisha onamizga 
aytishdiki oldin Rasululloh s.a.v davri ham bir davr edi, u vaqtlar oddiy arab 
jazirasi edi, hozir Umar roziyalloohu anhu dunyoni eng katta davlatini 
podshohi bo ‘lib turibdi, bu yurishlari bo ‘lmaydi, hech bo ‘lmasa butun 

---

41 
kiyim kiyib olsinlar deyishdi. Oisha rozyallohu anho men o‘zim aytaman 
dedilar. Bu yerda boshqa xalqlarning vakillari kelsa musulmonlarni ermak 
qilmasin degan tashvish bor edi. Oisha roziyallohu anho Umar roziyallohu