ko‘tarmadim”debdilar.
Abu Masud roziyallohu anhu 40-hijriy sanadan keyin Kufa shahridan
Madinaga qaytib vafot etganlar.
NUKTA: Madinadagi Baqiy qabristoniga o‘n ming sahoba dafn etilgan.
Hadis sharhi: Rasululloh s.a.v. hayo haqida gapirishdan oldin muqaddimani
keltiryabdilar “Man sizlarga aytmoqchi bo ‘lgan gapim faqat meni gapim
emas, bu ilgarigi hamma payg ‘ambarlar aytgan gap” deb “Uyalmasang nma
qilsang qilaver” jumlasini aytdilar. Buni uch xil tushunush mumkun:
Birinchisi, bu tanbe uchun aytilgan gap, uyalmasang mayli ol, haromdan
qo ‘rqmasang mayli olaver, shunga o ‘xshab.Aslida esa haromdan qo ‘rqish
kerak.
Ikkinchi ma’no bu habar, ya’ni agar uyalmasang hamma ishni qiladigan
bo‘lasang.
Uchinchi ma’nosi ,agar uyalmasang nima qilasan qilaver ya’ni
uyaltiradigan ishni qilma, bir ishni qilmoqchi bo ‘lsang hozir va keyin uyalib
8
qolmaslikni o‘ylab ko‘r.Agar shu ishdan uyalib qolmaydigan bo ‘sang unda
qilaver ,zarari yo‘q.Bu yerdagi ma’nolarda qil demoqda, aslida esa qilma
demoqchi. Qil degani, seni uyaltiradigan ishlarni qilma degani deb
tushunishimiz kerak deydi Imom Navaviy rahmatullohi alayh.
Hayo aybdan yoki malomatga qolishdan qo ‘rqib chekinish.
Jurjoniy rahmatullohi alayh aytadiki “Hayo nafsni bir narsadan tortinishi
va malomatdan ehtiyot bo ‘lishi va qilmoqchi bo‘lgan ishini tark etishi. Hayo
insonni kabohat va yomon ishni tark etishiga sabab bo‘ladi”.
Ibn Muflih Hanbaliy rahmatullohi alayh “Hayoning haqiqati shuki, u bir
xulq bo‘lib go‘zal narsani qilishga, yomon narsani tark etishiga
undaydi,nmana bu hayo” deganlar.
Ulamolarimiz aytadiki hayo xulqi qalbning tirikligiga qarab bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
