toifa boladi, mezbon esa Allohning o ‘zi. Birinchi toifa dunyoga mehmon bo
‘lib kelib, Alloh yaratgan narsalardan bahramand bo ‘lib, nematni egasini
inkor etgan bo ‘ladi, bular kofirlar. Ularda zuhd degan narsa yo ‘q, ularning
bor narsasi shu dunyo. Ikkinchi toifa noz-nematlardan foydalanadi,
yaratuvchi mezbonni ham inkor qilishmaydi, lekin mehmonxona qoidalariga
amal qilmaydi, yema deganini yeb, qil deganini qilmaydi. Bular ham Allohni
qo‘yib noz-nemat bilan ovora bo ‘lgan odamlar. Uchinchi toifa odamlar
mezbonni etirof etib talablariga amal qiladi, noz-nematdan foydalanishda
mezbonni aytganiga amal qiladi. Bular bir navi zuhd qilgan odamlar. To
‘rtinchi toifa noz-nematlardan foydalansa ham haloldan foydalanayotganda
parxezini qilib isrof qilmaydi va halolga berilib ketganlik ko‘rinishin oldini
olish uchun halolda dabdaba qilmaydi. Noz-nematlardan foydalangan
39
holatda qalbi mezbon bilan bo ‘ladi. Noz-nematni qanday bo ‘lishini farqi
yoq, undan bahramand bo ‘ladi, hayoli mezbonda bo ‘ladi. Alloh taolo
insonlar uchun yaratgan nematlardan foydalanish ham Allohga maqbul ish,
bu yerda hato nematni egasi qolib nematga bog‘lanib qolishda bo‘ladi.
Nematga bog ‘lanish qalbda bolmasa zuhd hisoblanadi. Dunyoviy narsalar
deganda dunyodagi hamma manfaatlar nazarda tutiladi. Birinchisi inson qo
‘lidagi mol-dunyodan ko ‘’ra qalbi Allohga bog ‘langan bo ‘lishi zuhd. Mol-
dunyodan zuhd qilishda haromdan, isrof va dabdabada tiyilgan bo ‘lishi
kerak. Illo bazi bir dabdabalarni orqasida yaxshilik niyyat qilingan bo ‘lishi
mumkun. Masalan Sulaymon alayhisalomni huzuriga Bilqis kelayotgan
vaqtda shaharni bezatib hattoki hikoyalarda ham keladiki mol boqarlarga
Do'stlaringiz bilan baham: |
