Hakamlik sudlari to'g'risida

35-modda. Hakamlik sudining taraflarining ishtiroki
arbitraj tribunalining yig'ilishida


Arbitraj ishlarining har bir tarafga oʻz pozitsiyasini taqdim etish, huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun teng imkoniyatlar berilishi kerak.
Agar hakamlik sudining taraflari tomonidan boshqacha tarzda kelishilmagan bo'lsa, hakamlik sudlari hakamlik sudining taraflari yoki ularning vakillari ishtirokida o'tkaziladi.
Hakamlik sudining taraflari oldindan xabardor qilinishi yoki hakamlik sudining vaqti va joyi boʻyicha xizmat qilishi kerak. Ushbu xabarnoma ushbu Qonunning 34-moddasida koʻrsatilgan tartibda arbitraj tribunali tomonidan yuboriladi va ularga xizmat koʻrsatiladi.
Agar arbitraj ishi taraflari tomonidan boshqacha kelishilmagan boʻlsa, arbitraj tribunali nizoni yopiq majlisda koʻrib chiqadi.

Taraflar tengligi prinsipini izchil amalga oshirish, qonun chiqaruvchi, San'atning birinchi qismida. Qonunning 35-moddalarida ko'rsatilgan. Hech bir partiyani muxolifatga qoʻyish kerak emas, sud taraflar uchun teng imkoniyatlarni taʼminlashga majbur. Shu bilan birga, ko'rib chiqilayotgan me'yor nafaqat tenglik printsipini, balki San'atda ko'zda tutilgan dushmanlik sudlovi tamoyilini ham amalga oshiradi. 4. Bu vaziyat arbitrajning protsessual tabiatini ta'kidlaydi. Hakamlik sudi to'g'risida ishonch printsipi hakamlik bitimini tuzish (shartnomaga hakamlik sudining xulosasini kiritish) va hakamlarni tanlash bosqichlarida namoyon bo'ladi. San'atda ifodali taqdim etilgan. 4 Arbitraj sudlari to'g'risidagi qonunning protsessual printsiplari, shu jumladan dushmanlik sudlov printsipi, qonun chiqaruvchi bu masalada shubhalarni bartaraf etdi.

San'atning ikkinchi qismi. Qonunning 35-qismi arbitraj uchun ikkita muhim nuqtani birlashtiradi. Ulardan birinchisi , tomonlarni yoki ularning vakillarini chaqirmasdan faqat hujjatlar bo'yicha kelishmovchilik bo'lishlari mumkin. Umumiy qoidaga koʻra, arbitraj taraflar yoki ularning vakillari ishtirokida oʻtkazilishi belgilab qoʻyiladi. Faqat tomonlarga nizo ko'rib chiqilishi to'g'risida kelisha olish huquqi beriladi. Shu bilan birga, "Xalqaro tijorat arbitraji to'g'risida" UNCITRAL Model qonuni og'zaki (yuzma-yuz) eshitish yoki nizo hal qilishni faqat arbitraj tribunali ortidagi hujjatlar va boshqa materiallar asosida, taraflar tomonidan boshqa kelishuv bo'lmaganda yoki har ikki tomonning og'zaki eshituv o'tkazish to'g'risidagi iltimosi bo'lmaganda (san'at. 24) o'tkazish to'g'risida qaror qabul qilish huquqini saqlab qoladi. Nizolarni ish materiallari asosida ko'rib chiqish imkoniyati, tomonlarni chaqirmasdan, hakamlik sudlarining muhim farqlovchi xususiyati bo'lib, hakamlik sudining soddalashtirilishi bilan bog'liq.
E'tibor berish kerak bo'lgan ikkinchi nuqta arbitraj sudida vakillikdir. Hakamlik sudining yig'ilishida tomonlar yoki ularning vakillari ishtirokida hakamlik sudining yig'ilishida ko'rilgan taklif etilgan so'z, RUZ ning COD va O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksi qoidalariga amal qiladi. Shu bilan birga, protsessual kodekslarning normalarida ishda shaxsan ishtirok etish fuqaroni vakillarga ega boʻlish huquqidan mahrum etmasligi ochiq-oydin koʻrsatilgan (RUzning KOD-sining 49-moddasi va RUZ fuqarolik protsessual kodeksining 50-moddasi). Xuddi shu huquq HAKAMLIK SUDIning hakamlik sudlovi taraflariga UNCITRAL arbitraj qoidalarining 4-moddasida berilgan bo'lib, unda "tomonlar o'zlari tanlagan yoki bunday shaxslar tomonidan yordam beradigan shaxslar tomonidan ko'rsatilishi mumkin" deyilgan.
Nizolarni ko'rib chiqish paytida hakamlik sudidagi vakillar har qanday shaxs bo'lishi mumkin, nogiron yoki vasiylikka yoki ishonchli vakillikka ega bo'lganlar bundan mustasno, chunki ular qonuniy ahamiyatga ega harakatlarni mustaqil ravishda amalga oshirish imkoniyatidan mahrum. Vakil bo'lishi mumkin bo'lgan shaxslarga nisbatan har qanday cheklovlar doimiy arbitraj tribunallari qoidalari yoki muayyan nizo ko'rib chiqish uchun arbitraj tribunalining qoidalari bilan qo'yilmasligi mumkin.
Agar vakilning vakolatlari to'g'ri rasmiylashtirilsa, hakamlik sudi vakillik organining xodimlarida bo'ladimi yoki yo'qmi, O'zbekiston Respublikasi advokatlar ro'yxatiga ma'lum bir shaxs kiritilganmi yoki yo'qmi, vakillik faoliyatiga etarli darajada tayyormi, degan savol tug'dirishga asos yo'q. Arbitraj jarayonida vakildan yordam so'ragan tomonning o'zi uning manfaatlarini malakali mutaxassis ko'rsatishini ta'minlashi kerak. Bu arbitraj ishlari bilan davlat sudlaridagi jarayon oʻrtasida sezilarli farqdir.
Advokat vakolatlarini hakamlik sudlarida tomonlarning vakili sifatida ro'yxatdan o'tkazish to'g'risida quyidagilar yodda tutilishi kerak. "Advokatlarni qo'llab-quvvatlash va ijtimoiy himoya qilish kafolatlari to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasining qonuniga asosan konstitutsiyaviy, fuqarolik va ma'muriy sud ishlarini yuritishda asosiy vakil sifatida ishtirok etuvchi advokatning vakolatlari, shuningdek ma'muriy huquqbuzarliklar sodir etgan hollarda jinoyat ishlari va tergov harakatlarida asosiy shaxsning vakili yoki himoyachisi O'zbekiston Respublikasining tegishli protsessual qonunchiligi bilan tartibga solinadi. O'zbekiston Respublikasi qonunchiligida ko'zda o'rilgan hollarda advokat tegishli yuridik shaxs tomonidan berilgan buyruqni ijro etish uchun arizaga ega bo'lishi kerak. O'zbekiston Respublikasining "Hakamlik sudlari to'g'risida"gi qonuni va "Xalqaro tijorat arbitraj to'g'risida"gi UNCITRAL model qonunida advokat vakolatlarini ariza sifatida ro'yxatdan o'tkazishning bunday usuli haqida hech narsa deyilmagan. Shuning uchun, advokatlik vakolati hakamlik sudida advokat vakolatlarini tasdiqlash usuli bo'lishi mumkin.
Qonunda advokatlik punktirining mazmuniga oid maxsus talablar mavjud emas. Taxminlarga ko'ra, sud advokatlik punktining matnida ko'rsatilgan ma'lumotlarning hakamlik sudlarida taraf vakilining vazifalarini bajarish uchun etarli yoki yo'qligini o'zi belgilash huquqiga ega.
Advokatlik pudrati yozma ravishda ijro etilishi va San'atda ko'rsatilgan tarzda tasdiqlanishi kerak. 135 O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 135-moddasi. Shu bilan birga, biz iqtisodiy nizolarni ko'rib chiqish to'g'risida gapirayotgan ekanmiz, San'at tomonidan o'rnatilgan qoida mavjud. 51 ta COD Rouz (O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksining 54-moddasi), unga ko'ra tashkilot nomidan berilgan vakolat uning rahbari yoki boshqa shaxs tomonidan o'z ta'sis hujjatlari bilan tasdiqlangan va tashkilot muhri bilan muhrlangan bo'lishi kerak. Advokatlik vakolati muddati San'atda o'rnatilgan umumiy qoida bilan belgilanadi. O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 139-moddasi. Ishonchnomaning maksimal amal qilish muddati uch yildan oshmasligi mumkin. Muddatni ko'rsatmagan ishonchnoma uning ijro etilgan sanasidan boshlab bir yil davomida amal qiladi. Uning ijro etilgan sanasi ko'rsatilmagan ishonchnoma bekor va bekor.
Vakilning vakolatlari doirasi advokatlik punktirida aniqlanishi kerak. Bu qismda Sanʼat tomonidan oʻrnatilgan qoida. OʻzR OʻzRNING COD 52-moddasi (Oʻzbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksining 54-moddasi) qoʻllaniladi. Vakil oʻzi vakil boʻlgan shaxs nomidan barcha protsessual harakatlarni amalga oshirish huquqiga ega. Agar vakil vakilning protsessual imkoniyatlarini cheklash niyatida bo'lsa, u o'z vakolatini qanday vakolatlardan mahrum qilishini aniq ko'rsatishi kerak. Shu bilan birga, COD va O'zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksida advokatlik vakolatida ko'rsatilishi kerak bo'lgan bir qator vakolatlar ko'zda tutilgan. Bu: da'vo arizasini imzolash va da'vo arizasiga javob berish, da'vo uchun xavfsizlik to'g'risidagi bayonot, da'vo arizasidan to'liq yoki qisman voz kechish va da'voni tan olish, da'voning asosini yoki mavzusini o'zgartirish, kelishuv shartnomasini tuzish, vakillik vakolatlarini boshqa shaxsga topshirish (qayta ishontirish), mukofotlangan mablag'larni yoki boshqa mulkni olish. Yuqoridagi qoida, shuningdek, arbitraj sudida ishni ko'rib chiqish fakti va hakamlik sudi qarorini shubha ostiga olish mumkinligi to'g'risida ma'lum aniqliklar bilan arbitraj jarayoniga nisbatan qo'llaniladi.
Hakamlik sudida turgan xorijiy shaxsning vakili, agar u chet elda berilgan bo'lsa, chet el fuqarosi tomonidan berilgan ishonchnoma O'zbekiston Respublikasi qonunchiligida chet eldan kelib chiqqan hujjatlarni bajarish uchun qo'yilgan talablarga javob berishi kerakligini hisobga olishi kerak. Ya'ni, zarur bo'lganda, agar O'zbekiston Respublikasi taraf bo'lgan xalqaro shartnomalarda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo'lsa, u maxsus shtampni ilova qilish orqali qonuniylashtirilishi yoki tan olinishi kerak.
Taraf yoki tomonlarning kelmagan taqdirda, hakamlik sudi ishni ko'rib chiqishdan oldin tomonlar nizo sanasi, vaqti va joyi to'g'risida xabardor qilinishini ta'minlaydi. Shunga ko'ra, tomonlar tegishli ravishda xabardor qilinishi va u tomonidan olingan materiallar va hujjatlar ko'rib chiqilishi uchun hakamlik sudi tomonlar tomonidan ko'rsatilgan manzillarga yoki partiyaning oxirgi ma'lum joyiga xabarnoma yuborishi kerak. Arbitraj tribunal, shuningdek, ish faylida partiyaning boshqa manzillariga xabar berishi kerak, ya'ni partiyaning eshittirish sanasi, vaqti va joyi to'g'risida xabardor qilinishini ta'minlash uchun har bir oqilona harakat qilish va shunga ko'ra, uning tushuntirishlarini berish imkoniyatiga ega.
Arbitraj ishlari tomonlarning shaxsiy masalasidir. Shuning uchun, sukut bo'yicha, nizolarni hal qilish tartibi yopiq eshiklar ortida o'tkaziladi, ya'ni sud zalida faqat taraflar (tomonlarning vakillari) va arizachilar bo'lishi mumkin. ishni eshitish. Qonun ishni yopiq majlisda koʻrib chiqishni arbitraj ishlari boʻyicha umumiy qoida sifatida belgilaydi.
Ushbu huquqiy ta'minot maxfiylik printsipiga asoslangan arbitraj ishlarining o'ziga xos xususiyatini yana bir bor ko'radi. Albatta, taraflar hakamlik sudining hal qiluv qarorlarini tartibga solish printsipini hisobga olgan holda nizoni ko'rib chiqish to'g'risida ochiq yig'ilishda kelishib olish huquqiga ega. Ammo, umumiy printsip sifatida nizoning yopiq majlisda arbitraj sudi tomonidan ko'rib chiqilishini asoslab, "Hakamlik sudlari to'g'risida"gi qonun nafaqat ishda keltirilgan ma'lumotlar oshkor etilishiga duchor bo'lmasligini ko'rsatmoqda. Sud majlisining o'zida ruxsatsiz shaxslarning mavjudligi tomonlarning tegishli kelishuvi mavjud bo'lgan taqdirdagina mumkin deb hisoblaydi. Bundan tashqari, iroda ifodasi ikki tomonlama va ob'ektiv ifodalanishi kerak. Ushbu vaziyatga doimiy hakamlik sudi tomonidan ham, hakamlik sudlari uchun joyni tanlashda vaqtinchalik hakamlik sudi tuzishda tomonlar ham e'tibor qaratishlari kerak. Shuni ham yodda tutish lozimki, agar taraflar nizoni koʻrib chiqish toʻgʻrisidagi kelishuvga ochiq yigʻilishda kelsalar, shu orqali ishda keltirilgan maʼlumotlarning oshkor etilishiga rozi boʻlishadi. Ushbu holat boʻyicha arbitraj ishlari maxfiy boʻlishni toʻxtatadi. Shu bilan birga, maxfiylik printsipi amal qilishni to'xtatmaydi, chunki Qonunning 28-moddasining ikkinchi qismi majburiy norma sifatida arizachini hakamlik sudlari davomida unga ma'lum bo'lgan ma'lumotlar to'g'risida guvoh sifatida so'roq qilishning imkoni yo'qligini belgilaydi. Zarur hollarda va Arbitraj tribunali qoidalari bilan oʻrnatilgan tartibga muvofiq, yigʻilishda ekspertlar, guvohlar va tergovchilar ham hozir boʻladilar. Bu yopiq yigʻilishga qabul qilinishi mumkin boʻlgan shaxslar roʻyxati.