Халқаро қишлоқ хўжалиги тараққиёти

14-жадвал
Уруғли ва данакли меваларни суғориш меъёри
Етарли даражада суғормаслик олма ва нокнинг сақланиш мудда-
тини икки ҳафтагача қисқартиради ва уларнинг таркибидаги шакар 
ва кислоталар миқдорини камайтиради.
Ўсимликларнинг сувга бўлган талаби турли усулларда аниқ-
ланади. Буни илдиз жойлашган қатламдаги (30-100 см) тупроқ на-
млигига қараб, тўлиқ ҳосилга кирган дарахтларда 30-150-200 см (ту-
рига, илдизларнинг тупроққа кириш чуқурлигига қараб) буни жуда 
аниқ белгилаш мумкин. Ўсимликларнинг намлик билан таъминлан-
ганлигини ташқи белгилари: барглар рангининг ўзгариши, уларнинг 

---

105 
105
сўлиши, новдаларнинг ўсишдан тўхташи ва бошқалардан амалиётда-
фойдаланилади.
Ўсимлик ички ҳолатининг кўрсаткичлари бир мунча ишончли, 
мева ўсимликлари илдиз ва баргларининг сўриш кучи ҳажмини 
аниқлаш осон.
Ҳар қайси ўсув фазасида сув билан тўлиқ таъминланган маъ-
лум пайвандтагда, минимум, ҳар қайси тур, дарахтнинг ёшига қараб 
суғоришни қачон ўтказиш кераклиги, унинг ҳажми олдиндан белги-
ланади. Ўсув фазасининг маълум даврда сўриш кучининг ҳажми нав-
батдаги суғориш муддатларини билдиради.
Суғориш усуллари. Ўзбекистонда суғоришнинг тўртта усули 
қўлланилади.
Пол олиб суғориш. Бу-
нинг учун дарахт қаторларининг 
бўйига ва энига қаратиб дарах-
тнинг ёшига қараб ундан 1-3 метр 
наридан ерни ағдариб ҳайдаб 30 
см кенгликда ва баландликда пол-
лар олинади. Боғ шу тартибда бир 
қанча полларга бўлинади ва улар-
га сув тўлдирилади.
Поллардаги сув 12 соатгача туради. Суғоришнинг бу усулидан 
тик бўлмаган қияликларда шўр ювишда фойдаланилади.
Ҳовузча шаклида суғориш. Дарахт атрофини айлантириб 
ховузча олинади ва бироз ковлаб уларга сув қўйилади. Бу усул те-
кисланмаган сув бир меъёрда келиб турмайдиган паст-баланд жой-
ларда қўлланилади. Пол ва ҳовузчалар дарахт атрофида сувни кўп 
тўплаш ва уни тежаш имконини беради. Лекин, ҳовузча ва поллар 
ташқарисидаги илдизлар суғорилмай, ер қотиб қолади. Ховузча, пол 
олиш ва ерни юмшатиш учун жуда кўп меҳнат талаб этилади.