Фирманинг ташқи савдо фаолияти назарияси. - Фирманинг ташқи савдо фаолияти назарияси.
- Бу назарияда таҳлил объекти сифатида мамлакат эмас, балки халқаро фирма кўриб чиқилади. Бунинг сабаби ташқи савдо операцияларининг катта қисми фирма ичидаги оборотдан иборатлигидир. Бугунги кунда жаҳон товар ва хизматлар савдосининг 70 %и, сотилаётган лицензия ва патентларнинг 80-90 %и, капитал экспортининг 40 %и фирма ичидаги алоқаларга тўғри келади. Фирма ичидаги савдо жаҳон бозорида сотиш учун мўлжалланган тайёр маҳсулотни йиғишда қўлланиладиган ярим фабрикатлар ва ўшимча эҳтиёт қисмларни айирбошлашга асосланади. Ташқи савдо статистикаси ташқи савдо йирик ТМК лар жойлашган мамлакатлар ўртасида жадал суръатлар билан ўсаётганлигини тасдиқлайди.
Маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли назарияси ҳам янги классик назариялардан бири бўлиб ХХ асрнинг иккинчи ярмида Р.Вернон, Ж.Крэвис ва Л.Уэльслар томонидан ишлаб чиқилган. Бу назарияга мувофиқ янги товарнинг ишлаб чиқарилиши бир давлатдан иккинчи давлатга маҳсулотнинг ҳаётийлик босқичига мувофиқ равишда кўчиб ўтади. Мазкур назария халқаро савдони маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли босқичлари асосида йўлга қўйиш лозимлигини тушунтиради. Маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли тўрт босқичдан (вужудга келиш, талабнинг ўсиши, тўйиниши ва пасайиш) иборат циклни босиб ўтади ва улар бир-бири билан узвий боғлиқ. - Маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли назарияси ҳам янги классик назариялардан бири бўлиб ХХ асрнинг иккинчи ярмида Р.Вернон, Ж.Крэвис ва Л.Уэльслар томонидан ишлаб чиқилган. Бу назарияга мувофиқ янги товарнинг ишлаб чиқарилиши бир давлатдан иккинчи давлатга маҳсулотнинг ҳаётийлик босқичига мувофиқ равишда кўчиб ўтади. Мазкур назария халқаро савдони маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли босқичлари асосида йўлга қўйиш лозимлигини тушунтиради. Маҳсулотнинг ҳаётийлик цикли тўрт босқичдан (вужудга келиш, талабнинг ўсиши, тўйиниши ва пасайиш) иборат циклни босиб ўтади ва улар бир-бири билан узвий боғлиқ.
Мамлакатларнинг рақобатбардошлик назарияси. - Мамлакатларнинг рақобатбардошлик назарияси.
- Бу назариянинг асосчиси америкалик иқтисодчи олим М.Портердир. 80 йилларнинг охирида бу олим жаҳон экспортининг 50 % тўғри келувчи 10 та мамлакатдаги 100 га яқин тармоқларни ўрганиб чиқди. Бу изланишлар натижасида М.Портер ўзига хос назария яратди. Бу назарияга биноан мамлакат фирмалари фаолият олиб борувчи рақобатбардош муҳитни иқтисодиётнинг 4 та муҳим кўрсаткичи шакллантиради: Ишлаб чиқариш омиллари билан таъминланганлик; Талаб кўрсаткичлари; Яқин ва хизмат кўрсатувчи (ёрдам берувчи) тармоқлар: Рақобат муҳити ва фирма стратегияси.
Do'stlaringiz bilan baham: |
