Халқаро савдо ва ташқи савдо сиёсати

Бутунжахон савдо ташкилоти (БСТ) (World Trade Organization-WTO) Ташкил этилган муддати: 1 январ 1995 йил Аъзо мамлакатлар сони: 164 та

• Асосий функциялари:
• кўптомонлама савдо битимларининг ижро этилишини назорат этиш ;
• кўптомонлама савдо музокараларини олиб бориш ;
• савдо назоратини ечишга ёрдамлашиш ;
• халқаро савдо ва савдо сиёсатининг ривожланишини назорат этиш ;
• техник ёрдам кўрсатиш хамда ходимларни ўқитиш ;
• савдо сиёсати масалалари бўйича бошқа халқаро ташилотлар билан ҳамкорлик қилиш ;

БСТ нинг вазифалари

• Товарлар ва хизматлар савдосини хажмини ошириш;
• Жаҳон савдосида тариф ва нотариф чекловларни қисқартириш;
• Мумкин қадар қуллайлик яратиш принципи асосида фаолият олиб бориш

БСТнинг асосий тамойиллари ва қоидалари қуйидагилардан иборат:

• БСТга аъзо мамлакатлар ўзаро савдода бир–бирларига энг қулай шарт-шароитлар режимини тақдим этиши;
• савдони тартибга солишда божхона тарифларидан БСТ даражада фойдаланиш. БСТга аъзо мамлакатларда миқдорий чеклашлар эмас, балки божхона тарифлари ташқи савдо сиёсатининг, миллий бозорлар ва саноат тармоқларини ҳимоя қилишнинг асосий воситаси ҳисобланади;
• хорижий товарлар учун ўзаро миллий режимни такдим этиш;
• алоҳида келишилган ҳолатлардан (масалан, тўлов баланси мутаносиблигини таъминлаш мақсадида амалга оширилган чора- тадбирлар) бошқа пайтларда савдода миқдорий чекловлардан воз кечиш;
• савдо сиёсатининг ошкоралиги, хусусан, БСТга аъзо ҳар бир мамлакат ташқи савдо фаолиятини тартибга солувчи қонунлар ва қарорларни очиқ нашр қилиши ва БСТга тақдим этишлари лозим;
• БСТга аъзо мамлакатларнинг божхона иттифоқлари ва эркин савдо зоналарини ташкил этиш хуқуқлари.

Вазирлар конференцияси- БСТнинг олий органи бўлиб, аъзо мамлакатлар вазирлари даражасидаги вакиллардан иборат. Энг камида 2 йилда бир марта йиғилиб, кўптомонлама савдо битимларининг ижро этилиши билан боғлиқ масалаларда қарор қабул қилиш ваколатига эга.

• Вазирлар конференцияси- БСТнинг олий органи бўлиб, аъзо мамлакатлар вазирлари даражасидаги вакиллардан иборат. Энг камида 2 йилда бир марта йиғилиб, кўптомонлама савдо битимларининг ижро этилиши билан боғлиқ масалаларда қарор қабул қилиш ваколатига эга.
• Умумий кенгаш – барча аъзолар вакилларидан иборат орган бўлиб, БСТ кундалик фаолияти учун масъулдир.умумий кенгаш, низоларни хал этиш органи ва савдо сиёсатини кўриб чиқиш органи шаклида йиғилиши мумкин.
• Ихтисослашган кенгашлар: товарлар савдоси кенгаши, Хизматлар савдоси кенгаши, Интелектуал рингнинг савдо билан боғлиқ аспектлари кенгаши кабилар Умумий кенгашнинг ишчи органлари бўлиб, тегишли соҳаларда кўптомонлама битимлар ижро этишларини назорат этадилар.
• Котибият – 600 ходимдан иборат, бош директор томонидан бошқариладиган техник органдир. Унинг асосий вазифаси аъзоларга кўптомонлама савдо музокараларини ташкил этишда кўмаклашиш, савдо сиёсатини ўрганиш ва савдо низоларини ҳал этишда ҳуқуқий маслахатлар беришдир.