Халқаро савдонинг ривожланиш назариялари ва моделлари

neoproteksionizm

• “Neoproteksionizm” deb atalgan proteksionizmga qaytish mavjud. Bojxona va tarif choralari yanada liberallashgani va ichki bozor uchun zaruriy himoya darajasini ta'minlamaganligi sababli protektsionistik kayfiyat tarqala boshladi.

Zamonamizning asosiy tendentsiyalari

Mashina-texnik
mahsulotlar
Tovarlar va oziq-ovqat mahsulotlarining ulushi
Jahon xizmatlar
intellektual mehnat mahsulotlari
78%

Jahon iqtisodiyoti rivojlanishining asosiy tendentsiyalari

• Barqaror iqtisodiy aloqalarni shakllantirish, muvofiqlashtiruvchi xalqaro tashkilotlarni yaratish.

Iqtisodiy integratsiya

• Xalqaro savdo natijasida milliy iqtisodiyotlar samaradorligini oshirish.

Darajani tekislash

• Alohida mamlakatlarning etakchilikka bo'lgan da'volari va milliy iqtisodiyot uchun maxsus imtiyozlar; ularning tashqi bozorlarda kengayishi.

Bahsni saqlash

• Atrof-muhitning ifloslanishi, tabiiy resurslarning kamayishi, aholining haddan tashqari ko'payishi va urbanizatsiya, jahon urushi va terrorizm tahdidlari.

Global muammolarning keskinlashuvi

jahon savdo tashkiloti

Hozirgi vaqtda JSTga 164 davlat aʼzo boʻlib, ular jahon savdosi va jahon yalpi ichki mahsulotining qariyb 98% ni tashkil qiladi.

1995 yilda jahon savdosini xalqaro darajada tartibga solish maqsadida Jahon savdo tashkiloti (JST) tuzildi.

JST tamoyillari:

• Savdo tartibi barcha sheriklar uchun bir xil bo'lishi kerak;
• Tashqi savdo bojlarini bosqichma-bosqich kamaytirish;
• Tashqi savdo siyosatidagi barqarorlik va prognozlilik.
• Dunyo savdo tashkilot - xalqaro savdoni erkinlashtirish va a'zo davlatlarning savdo-siyosiy munosabatlarini tartibga solish maqsadida 1995 yil 1 yanvarda tashkil etilgan xalqaro tashkilot.