Hamkorlik masalalari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari

Foydalanilgan adabiyotlar
1. 
Арнольд И.В. Стилистика современного английского языка.
– Ленинград: Просвещение, 1973. 
2. Каримов С. Ўзбек тилининг фонетик стилистикаси. – Самарқанд: СамДУ
нашриёти, 2016.
3.
Маматов А.Э. Нутқ маданияти ва тил нормасига оид терминлар ва
тушунчалар изоҳи. – Тошкент: Баёз МЧЖ матбаа корхонаси, 2014.
4. Shodiyeva Q. Kichkintoylarni o‘qish va yozishga o‘rgatish. Toshkent:
O‘qituvchi, 2002.

LISONIY MUNOSABAT MAHSULI BO‘LGAN DISKURSNING 
PRAGMALINGVISTIK TALQINI 
PRAGMALINGUISTIC INTERPRETATION OF DISCOURSE, WHICH IS A 
PRODUCT OF LINGUISTIC RELATIONS 
 Muhabbat Madaminova 

 
 
Annotation. This article highlights the concept of discourse, which is releant in 
contemporary linguistics.
 
Key words: discourse, communicative content, informative content, text, cultural 
communication.
Inson jamiyatda yashar ekan, muayyan tilga xos semantik bilimlar egasi bo‘lishi bilan 
birga o‘sha tilda so‘zlash va anglash qobiliyatini ham egallab boradi. Ana shu layoqatning 
shakllanishida ijtimoiy-madaniy muhit yetakchi mavqega ega bo‘lib, o‘zaro muloqot jarayonida 
shaxsning lingvomadaniy konpetensiyasi yuzaga chiqadi. 
Tilga antroposentrik yondashuv o‘zaro muloqot jarayonida inson omili bilan bog‘liq 
jihatlarni 
o‘rganish 
psixolingvistika, 
lingvokulturologiya, 
kognitiv 
tilshunoslik,
pragmalingvistika kabi sohalarning takomillashuvini tezlashtirar ekan, mustaqil paradigma 
sifatida tobora mustahkamlanib bormoqda. Matn yaratishdan maqsad fikrni uzviy ifodalash 
orqali shaxslararo munosabatni ta’minlashdir. Aynan muloqot jarayoni, ya’ni shaxslararo 
lisoniy munosabat mahsuli bo‘lgan diskursning pragmalingvistik talqini masalasi turli nuqtayi 
nazardan tadqiq etishni taqozo etmoqda. 
“…muloqotga kirishayotgan shaxsning asosiy maqsadi axborotni uzatish emas, balki 
tinglovchini ushbu maqsadni anglashga undashdir (kursivlar – Sh.Safarovniki). Aynan shuning 
uchun ham kommunikativ birlik mazmuni voqelik haqidagi xabar bilan chegaralanib qolmaydi, 
balki propozitsiya mazmuniga qo‘shimcha ma’nolarni ham ifodalaydi (Bunday qo‘shimcha 
ma’no turiga, masalan, emotsiyani kiritish mumkin). 
Maqsadli ifodalanadigan kommunikativ mazmun va so‘zlovchi istagi bilan bog‘liq 
bo‘lmagan holda tinglovchi idrokida (qabulida) hosil bo‘ladigan informativ mazmun bir-birini 
inkor qilmaydi, aksincha, ular o‘zaro qorishib, birikib, muloqotning samaraliligini ta’minlovchi 
omilga aylanadilar. Kommunikativ va informativ mazmunlar uyg‘unligi muloqot tizimi 

Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), O‘zbek tilshunosligi kafedrasi katta
o‘qituvchisi,