Hammaga omad) Moddalar almashinuvi bosqichlari
Anabalizim va Katobolizm, uning ontogenezda o’zgarib borishi? (javobi 6- savolda)
Download 1.76 Mb. Pdf ko'rish
|
biokimyo javoblar
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5. Ovqatning almashinadigan va almashinmaydigan tarkibiy qismlari va ularning yoshga bog’liqligi. Ovqatlanish
- Marganets
2.Anabalizim va Katobolizm, uning ontogenezda o’zgarib borishi? (javobi 6- savolda)
3.Ovqatlanish moddalar almashinuvining tarkibiy qismi ekanligi, yoshga bog’liq ravishda ovqatlanish. 4.Ovqat xazmlanishining asosiy prinsiplari. Asosiy ozuq moddalar funksiyalari. 2 5. Ovqatning almashinadigan va almashinmaydigan tarkibiy qismlari va ularning yoshga bog’liqligi. Ovqatlanish — bu organizmni tashqi muhit bilan bog'lovchi omil hisoblanadi va modda almashinuvining birinchi bosqicbidir. Ovqat bilan organizmga kerakli organik va anorganik moddalar kiradi. Organiq moddalar - bu oqsillar, karbon suvlar, yog'lar, nuklein kislotalar, vitaminlardir. Mineral moddalarga esa natriy, kaliy, kalsiy, fosfor, xlor, temir, yod, mis, rux va boshqalar kiradi. Ular organizmga doimo yetarli miqdorda kmtilisbi kerak. Katta yosbdagi odam kundalik ovqat tarkibida asosiy ozuqa mahsulodaridan 80-100 g oqsil, 80-100 g yog* va 400-500 g uglevod bo‘lmog‘i lozim. Одам овкатида талайгина хам органик, хам минерал химиявий 'бирикмалар булади. Шуларнинг бир кисмидан организм хужайраларининг структура- функционал таркибий кисмларини тузиш ва энергия олиш учун фойдаланади — булар асл озик; моддаларидир. Овкатда организм: учун кераксиз, баъзан эса унга зарар хам киладиган моддалар булади. Овцат органик моддаларииинг жуда катта цисмини асосийг озиц моддалари — углеводлар, ёглар, оксиллар ташкил этади. Органик моддаларнииг бир цисми оз мивдорларда керак буладиган минор озик моддаларидир. Буларга жумладан витаминлар киради. Hayot uchun zarur bo'lgan -mineral elementlar makro- va mikroelementlarga bo'linadi. Makroelementlarga natriy, kaliy, fosfor, kalsiy, xlor, magniy kiradi. Bu elementlar sut, sabzavot va mevalarda ko'p uchraydi. Natriyning biologik vazifalari xilma-xildir. Asosan u hujayra sirtidagi suyuqliklarda (limfa va qon zardobida) ko‘pdir va protoplazma hamda biologik suyuqliklarda doimiy osmotik bosim muvozanatini belgilaydi. Natriy suv-tuz almashinuvida muhim vazifa bajaradi. Kaliy organizmdan suv va natriy ionlarini chiqarishda yetakchidir. Shu sababli «kaliyli» parhezlar diurezni kuchaytirishda ishlatiladi. Kalsiy asosan plastik material bo'lib xizmat qiladi va tayanch to'qimalami shakllanishiga xizmat qiladi. U qonning tarkibiy qismi bo'lib qon ivish jarayonida qatnashadi, muskullar qisqarishida ham muhim ahamiyatga ega, Biogen mikroelementlarga temir, rux, mis, kobalt, ftor, yod, marganets va boshqalar kiradi. Yod asosan qalqonsimon bezda 20-40 mg% tashkil etadi va tiroksin hamda triyodtironing tarkibiga kiradi. Uning yetishmovchiligi endemik buqoq rivojlanishiga olib keladi. Temir xromoproteinlar tarkibiga kiradi. Masalan: gemoglobin, mioglobin, sitoxromlar, katalaza va glutationperoksidaza fermentlari va boshqalar. Uning yetishmasligi kamqonlikka olib keladi. Marganets elementining yetishmasligi generativ funksiyalaming buzilishiga sabab bo'ladi. Bunda gipogalaktiya, Jiomilaning surilishi, urug'donlar degeneratsiyasi kuzatiladi. Mis yetishmasligi mikrotsitar normoxrom anemiyaga, nafas olish zanjirida sitoxrom s va sitoxromoksidaza fermentlari 3 miqdorining kamayishiga olib keladi. Rux yetishmasligi pubertat davrida o‘sish va rivojlanishning susayishiga sabab boiadi. Bunda ikkilamchi jinsiy a’zolar rivojlanishi sekinlashadi. Ftor tishlar rivojlanishida, dentin va emal shakllanishida faol qatnashadi. Uning yetishmasligi kariyes rivojlanishiga olib keladi. Озик моддалари алиштирса буладиган ва алиштириб булмайдиган хиллардап иборат булиши мумкин. Алиштирса буладиганлари организмда бопща моддалардаи юзага келиши мумкин булган моддалардир. Масалан, ёглар углеводлардан, углеводлараминокислоталардаи хосил булиши мумкин, баъзи аминокислоталар бопща аминокислоталардаи ёки углеводлардан хосил булади. Алиштириб булмайдиган озик; моддалари бошца моддалардан синтезланмайди ва шу сабабдаи овкатда тайёр холда булиши. керак. Асосий озик моддаларииииг купчилик хисми полимерлардир. Меъда-ичак йулида улар гидролазалар синфига мансуб ферментлар иштирокида мономерларга гидролизланади: овкат хазми аслини айтганда ана шундан иборат. Дазм процессида моддаларнинг турли-туманлиги камайиб боради: тузилиши хар хил булган сонсиз-саноксиз оксиллар, полисахаридлар, ёглардан 20 хил аминокислота, кичик бир сондаги моносахаридлар (асосан глюкоза, галактоза), глицерин, ёг кислоталари (асосан олеинат, етеаринаг, пальмитинат кислоталар) хосил булади. Паст молекулали моддалар булмиш мономерлар ичак эпителийси хужайра мембраналари оркали анча осон утади (полимерлар амалда сурилмайди). Мономерлар кон билан барча орган ва тукималарга етиб боради ва хужайралар томонидан сарфланади. Овк;ат хазми натижасида хосил буладиган мономер моддаларнинг купчилиги алиштирса буладиган моддалардир. Масалан, одам хужайралари узига зарур буладиган хар кандай-моносахаридни синтезлай олади. Бирок мономерлар орасида алиштириб булмайдиганлари хам бор. Жумладан, баъзи аминокислоталар алиштириб булмайдиган аминокислоталардир. Оксиллар таркибига кирадиган аминокислогаларни куйидаги группаларга булиш мумкин: 1. Download 1.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling