Hans Kelzen dаvlаt vа huquqning umumiy nаzаriyasi general theory of law and state

Huquqiy kelishuv (yuridik ish)

Huquqiy kelishuv huquqni yaratish va huquqqa murojaat qilish shakli sifatida(xususiy avtonomiya)
Jinoyat va fuqarolik huquqi o`rtasidagi farqlar murojaat qilinayotgan sudga bog`liq.Sud biror ish yuzasidan sanksiya berishda ish qaysi sudga tegishli ekanligiga ishonch hosil qilishi shart.Biz yuqorida ta`kidlab o`tganimizdek, sud jinoyat qonunchiligi protsedurasini,umumiy organlarning harakatlarini, jamoat ayblovchisini, tomonlar o`rtasidagi fuqarolik qonunchiligi protsedurasini, da`vogarni konkret sanksiya bilan tartibga solishi shart. Bu shunisi bilan xarakterliki, huquqiy kelishuv sudning chiqargan sanksiyalari tufayli yuzaga kelishi mumkin. Huquqbuzarlik tomonlardan birining huquqiy kelishuvdagi majburiyatlarini bajarmaganligi fakti iborat bo`ladi. Huquqiy shartnoma shaxslarning belgilangan aniq huquqiy munosabatlarini tartibga soladi. Huquqni yaratish ishi kelishuvga kirgan tomonlarning qonuniy huquq va majburiyatlari yuzaga keltiradi. Ammo, bu paytda huquqiy ariza, huquqni yaratish va huquq murojaat ham yuzaga keladi. Huquqiy kelishuv tomonlari kelishuvda ko`rsatilgan umumiy normalardan foydalanadi. Ular huquqiy kelishuvga kirish orqali bu umumiy normalarga murojaat qiladi.Huquqiy kelishuv ularning kelishuv orqali kelib chiqqan o`zaro munosabatlarini tartibga soladi. Qonuniy tartib alohida aniq qonuniy avtonomiya uchun ruxsat beradi. Huquqiy kelishuvning huquqni yaratish funksiyasida tomonlarning “xususiy avtonomiya” deb ataladi. Huquqiy kelishuv orqali shaxsiy va hatto ba`zan tomonlarning o`zaro xatti-harakatlarini tartibga soluvchi umumiy normalar yaratiladi. Bu asosan tomonlarning o`zlari uchun yaratgan normalari va huquqiy shartnoma o`rtasida farqlanadi va bunda norma yaratiladi.Bu ikkalasi odatda “kontrakt” so`zi orqali aniqlanadi. Kontrakt kontrak tomonlarining huquq va majburiyatlarining maxsus protsedurasini aniqlaydi.