Hayotga qarshi jinoyatlar

Ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlashning zarur choralari
chegarasidan chetga chiqib, qasddan odam o`ldirish
(O`zR JK 101-moddasi)

Mazkur jinoyat obyektiv tomondan ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlashning zarur choralari chegarasidan chetga chiqib, qasddan odam o`ldirishda ifodalanadi.

Ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlashning zarur choralari chegarasidan chetga chiqib, qasddan odam o`ldirish – sodir etilgan jinoyat xavflilik darajasiga yoki uni ushlash vaziyatiga ochiq-oydin nomutanosib ravishda odam o`ldirishdir. Ya'ni jabrlanuvchi uning tomonidan amalga oshirilishi mumkin bo`lgan xavf yoki uni ushlash vaziyatiga nomuvofiqligi ayon bo`lib turgan holda hayotidan mahrum etiladi.
Sodir etilgan jinoyatni O`zR JK 101-moddasi bilan kvalifikatsiya qilish uchun jinoyatchini ushlash paytida uning o`limiga sabab bo`lgan ushlash vositalarini qo`llayotganida ushlovchi shaxsning ixtiyorida boshqa chora bo`lmaganligini anglab yetganligini aniqlash lozim bo`ladi.
Ijtimoiy xavfi katta bo`lmagan jinoyatni sodir etgan shaxsni o`ldirganlik O`zR JK 101-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi mumkin emas.


Ehtiyotsizlikdan odam o`ldirish
(O`zR JK 102-moddasi)

Ushbu jinoyat obyektiv tomondan ehtiyotsizlikdan odam o`ldirishda ifodalanadi.

Ehtiyotsizlikdan odam o`ldirish jinoiy o`z-o`ziga ishonish yoki jinoiy beparvolik oqibatida sodir etilishi mumkin.
Jinoiy o`z-o`ziga ishonish natijasida ehtiyotsizlikdan odam o`ldirishda aybdor o`zi sodir etgan harakat (harakatsizlik) tufayli boshqa shaxsning o`ldirib qo`yilishi mumkinligiga ko`zi yetadi, lekin yengiltaklik qilib, uning oldini olishdan umidvor bo`ladi. Bunday hollarda, aybdor muayyan ehtiyotkorlik qoidalarini ongli ravishda buzadi. Jumladan, bunday buzish quyidagilarning oqibati bo`lishi mumkin.
a) qasddan sodir etilgan qilmish;
b) qonun bilan taqiqlangan, biroq jinoyat hisoblanmaydigan harakat;
v) biron-bir qoida bilan taqiqlangan harakat (yo`l harakati qoidalarini buzish va h.k.);
g) ilmiy ma'lumotlar va kasb qoidalariga zid harakatlar;
d) yotoqxonadagi belgilangan ehtiyotkorlik qoidalarini buzadigan harakatlar;
ye) mazkur shaxsning amalga oshirish yoki shug`ullanish huquqiga ega bo`lmagan harakatlari yoki kasb bilan shug`ullanishi va h.k.
Jinoiy o`z-o`ziga ishonish oqibatida ehtiyotsizlikdan odam o`ldirishni egri qasd bilan sodir etilgan odam o`ldirishdan farqlash kerak bo`ladi. Egri qasd bilan odam o`ldirishda aybdor odamni o`ldirib qo`yishi mumkinligiga ko`zi yeta turib, ongli ravishda unga yo`l qo`yadi. O`z-o`ziga ishonishda esa, shaxs muayyan holatlarda o`limning oldini olish mumkin, deb umidvor bo`ladi va uning oldini olishni mo`ljallab harakat qiladi.
Agar ehtiyotsizlikdan ikki yoki undan ortiq shaxs o`ldirilgan bo`lsa, aybdor JK 102-moddasining 2-qismi bilan javobgarlikka tortiladi.