“Himoyaga tavsiya etilsin”
-dars. ‘‘Olmosh so‘z turkumi va uning tasnifi’’ haqida
Download 0.77 Mb. Pdf ko'rish
|
umarova gulmalika ta\'lim bosqichlarida olmosh so\'z turkumining o\'qilishi bmi
|
12-dars. ‘‘Olmosh so‘z turkumi va uning tasnifi’’ haqida
Ushbu darsda olmosh so‘z turkumi haqida umumiy ma’lumot berib o‘tilgan ya’ni o‘quvchilarga olmosh o‘zi qanday so‘z turkumi ekanligi tushunturishga harakat qilingan. Boshqa so‘zlar, shuningdek, so‘z birikmasi va gap o‘rnida almashinib qo‘llaniluvchi, ularga ishora qiluvchi yoki so‘roq bildiruvchi so‘zlar olmosh hisoblanadi. Masalan, Kitobni ko‘p o‘qisangiz, undan ko‘p hikmat topasiz. Istagim shuki, doimo tinchlik bo‘lsin. Birinchi gapda undan olmoshi kitob so‘zi (ot) o‘rnida, ikkinchi gapda shuki olmoshi doimo tinchlik bo 'Isin gapi o‘rnida qo‘llanilgan. 30 Olmoshlarning aniq atash ma’nosi bo‘lmaydi. Uning qaysi ma’noda kelayotganligi matnda qaysi so‘z yoki gap o‘rnida almashinib kelishiga qarab belgilanadi. Olmoshlar ma’nosiga ko‘ra quyidagi yetti guruhga bo‘linishi; Olmoshlar turlari Kishilik olmoshlari: men, sen, u; biz, siz (sizlar), ular O‘zlik olmoshi: o‘z 30 Bu ma‘lumotlar 7-sinf 12-darsdan olindi. 42 Ko‘rsatish olmoshlari: bu, shu, u, o‘sha, ana, mana, mana bu, mana shu, manavi, anovi So‘roq olmoshlari: kim? nima? qayer? qanaqa? qayda? qaysi? qalay? qaneha? neeha? nega? Belgilash olmoshlari: hamma, barcha, bari, har bir, har nima, har narsa, har qanday, har qaysi Bo‘lishsizlik olmoshlari: hech kim, hech narsa, hech qachon, hech qanaqa, hech qaysi Gumon olmoshlari: kimdir, nimadir, allakim, allaqanday, qaysidir, allanarsa, allaqancha, allaqaysi Qoidasi berilganini guvohi bo‘lamiz.Ushbu qoidadan ko‘rinib turibdiki,boshqa so‘z turkumlariga qaraganda olmoshni o‘quvchilarga o‘rgatish ancha qiyinroq masala hisoblanadi.O‘quvchilarning olmosh bilan ot so‘z turkumini almashtirib yuborish holatlari yuzaga kelish ehtimoli ham bor. Bunday vaziyatning oldini olish uchun birinchi navbatda o‘quvchilarga olmosh o‘zi qanday so‘z turkumi ekanligi, nima uchun ichi bo‘sh so‘zlar deyilishini uqtirsak maqsadga muvofiq bo‘ladi.13- darsdan boshlab esa olmoshning har bir turiga alohida ta’rif berib o‘tilganini ko‘rishimiz mumkin. Download 0.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|