25
Gat-gat gatlamalary,
Gatlanadyr,haý, öleň.
Gyzy alyp ýeňňeler,
Atlanadyr, haý, öleň.
Beýleki halklarda bolşy ýaly, türkmeniň toý aýdymlarynda-da, gelniň
gaýyn tarapy, aýratynam gaýyn enesi yzgytsyz, doňbagyr aýal hökmünde
görkezilýär:
Täze gaýyn işigi,
Çeti-tiken, leeran.
Girip çyksaň saçlaryň,
Üter eken, leeran.
Halklaryň ösüş taryhynda durmuşyň belli bir öwrümleri gaýtalanandygy
sebäpli, gaýyn enelere şeýle garaýyş döräpdir. Edil şu pikir rus halkynyň toý
aýdymlarynda-da bar.
Toý aýdymlary hemme etraba deň ýaýramandyr. Depe-daýra goşulyp
aýdylýandygy üçin käbir etrapda oňa “daýra aýdymlaram” diýilýär.
Toý aýdymlarynyň
dili sada, köpçülik üçin düşnükli. Dört setirli goşgy
bentlerinde meňzetme köp ulanylýar. Esasy many köplenç her bendiň soňky
iki setirinde berilýär. Goşgy bentleri köplenç 6-8 bogundan ybarat. Bentleriň 2-
nji hem 4-nji setirleri kapyýalaşýar. Goşgularyň her
bendinde gutarnykly piki r
aňladylýar.
Türkmen halkynyň durmuşyny, taryhyny, däp-dessuryny öwrenmekde toý
aýdymlarynyň ähmiýeti uly. Olar türkmen toýunyň dowamyndaky dürli däp-
dessular, yrymlar bilen tanyşmaga mumkinçilik berýär.
Toý aýdymlarynyň ýygyndysy “Türkmen toý aýdymlary” ady bilen 1985-
nji ýylda neşir edildi.
Ýurt Garaşsyz bolansoň, türkmeniň milli toýlary dikeldildi. Şunuň
bilen
birlikde, täze toý-baýramlaram döredildi. Şeýlelikde, toý aýdymlarynyň gerimi
giňelýär, temasy baýlasýar. Indi toý aýdymlary diňe durmuş toýlarynda däl,
milli toý-baýramlarda, dabaralarda hem ýerine ýetirilýär.Munuň üstesine-de,
toý aýdymlary ozalkylary ýaly, bir heňde, bir labyzda aýdylman, köp dürli saz
gurallarynyň kömegi bilen-de aýdylýär.
Häzirki wagtda küştdepdileriň heňi bilen folklor çykyşlarynda-da ýerine
ýetirilýär. Aýdymlaryň temasy baý mazmuna eýe bolýar. Toý aýdymlarynda
esasan söýgi, bagtly durmuş arzuw edilýär.
Do'stlaringiz bilan baham: 
