Ñholpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Òoshkent 2010
Download 2.45 Mb. Pdf ko'rish
|
7 zalolat adashish, yoldan ozish, gumrohlik 8 uftoda yiqilgan, zaif, tashlandiq 9 zavraq kåma, qayiq 10 tazvir aldov, firib, hiyla 16 Gazabda sabu, shahvat ichra bahim 1 ,
Kirar odamiy soniga qilsa nosh, Fano dayrida bir qadah boda shayx. Irodattin 2 olgay edim bandasi, Agar topsam erdi bir ozoda shayx. Eranlardin ozni tutar, garchi bor Okush zeb-u ziynat bila moda shayx. Navoiy tilar soda yuzlug yigit, Ne gam gar ani man etar soda shayx. (Dostlar, ahli zamondin...) Dostlar, ahli zamondin mehr umidi tutmangiz, Mehri gardun bolsalar koz nuridin yorutmangiz. Gar shah olsin, gar gadokim, solmangiz yuziga koz, Yodini balkim kongulga har taraf yovutmangiz. Zulm ila yuz chok qilgan tanga gar malham yoqib, Butkarurbiz, desalar, ul zaxmlarni butmangiz. El jafosining maloli qilsa har dam qasdi jon, Konglungizni gayri bekaslik bila ovutmangiz. Oksudi el mayli mendin, bir yoli, ey dard-u gam, Gah-gahe siz bore boshimdin qadam oksutmangiz. Hajr otin jonimga yoqtim korsangiz usruk meni, Endi, ey pand ahli, dozax otidin qorqutmangiz. Chun Navoiy dasht tutti åmdi zinhor, ey vuhush, Kim, bashar jinsini ul majnun sari yovutmangiz. 1 bahim tort oyoqli hayvon 2 irodat xohish, istak, qasd, muridlik, berilish 17 (Koz qonidin dåma...) Koz qonidin dåma, etagim lolavordur 1 , Kim, kohi dardning 2 etagi lolazordur. Har lola bir axgar 3 erur, lek siynasoz 4 , Qay kohi dard aro bu sifat lola bordur. Bir gul yuzi firoqida 5 xunobi ashk 6 ila,
Yuz zafaroni 7 ichra kozum lolakordur 8 . El poymol etarlar uzub dasht-u tog aro, Baskim, yuzung guli qoshida lola xordur. Qon ichra garq bagrim aro dog-u dasht uza, Bekasligim 9 chogida manga lola yordur. Soqiy, ketur surohiy 10 ila lolagun qadah, Xossa 11 bu damki, subh yeli lolabordur 12 . Tegramda ohdinki erur, ey Navoiy, ot, Koz qonidin dåma etagim lolavordur. (Konglum ichra dard-u gam...) Konglum ichra dard-u gam, avvalgilarga oxshamas, Kim, ul oyning hajri ham, avvalgilarga oxshamas. 1 lolavor loladay qizil 2 kohi dard dard togi 3 axgar qizarib yonib turgan olov; laxcha chog 4 siynasoz siynani (yurakni) kuydiradigan, ortaydigan 5 firoq ayriliq 6 xunobi ashk qonli koz yoshi 7 zafaroni zafaron tusli, sariq 8 lolakor lola ekuvchi; qon yosh sochuvchi 9 bekasligim kimsasizlik, gariblik, yolgizlik 10 surohiy shisha, may quyiladigan idish 11 xossa xususan, ayniqsa 12 lolabor lola yogdiruvchi, qizartiruvchi 2 Adabiyot, II
18 Ne sitamkim, qilsa rahmi maxfiy erdi zimnida, Åmdi qilsa har sitam, avvalgilarga oxshamas. Dåmangiz Shirin-u Layli oncha bor husn ichrakim, Xoblikda ul sanam, avvalgilarga oxshamas. Javridin erdi alamlar, åmdi tutmish ozga yor, Olmishamkim, bu alam, avvalgilarga oxshamas. Ishq aro Farhod ila Majnunga oxshatmang meni, Kim, bu rasvoyi dijam, avvalgilarga oxshamas. Koyining ehromidin konglumni man etmang yana, Kim, anga azmi haram, avvalgilarga oxshamas. Ey Navoiy, qilma Jamshid-u Faridun vasfikim, Shoh Goziyga karam, avvalgilarga oxshamas. (Oshiq oldum...) Oshiq oldum, bilmadim, yor ozgalarga yor åmish, Olloh-olloh, ishq aro mundoq balolar bor åmish. Qaddiga el mayli bolgondin kongul ozurdadur 1 , Ul alifdin zorlarning hosili ozor åmish. Elga novak 2 urdi, men oldum, erur bu turfakim, Jonim etkan resh el bagriga kirgan xor åmish. Rishtakim muhlik 3 yaram ogziga tiktim, angladim, Kim, kafan jinsi qirogidin suvurgon tor åmish. Koyi devoridin ogriq tanga tushkon soyadek, Seli gamdin åmdi soya orniga devor åmish. 1 ozurda ozor chekkan, ranjigan 2 novak kamonning oqi, kiðrik, koz qarashi 3 muhlik halok qiluvchi, oldiruvchi 19 Jonga taxvif 1 ayladim tigi halokidin aning, Bilmadim, bu ishtin ul olguncha minnatdor åmish. Ey Navoiy, xoblarni korma osonlig bila, Kim, birovkim soldi koz, uzmak kongul dushvor åmish. (Kokragimdur subhning...) Kokragimdur subhning pirohanidin 2 chokrok, Kirpikim shabnam tokulgan sabzadin namnokrok. Bu kongul gamnokidin to shodmon kordum seni, Istaram har damki, bolgay xotirim gamnokrok. Layli andin qoydi Majnun konglida raxti 3 gamin,
Kim, yoq erdi manzil ul vodiyda andin pokrok. Oyla mujgon xanjariga yopishibdur durri ashk, Kim, magar andin yatime yoqturur bebokrok. Lablaringdin jon olurda barcha el quldir sanga, Jon berurda bir qulung yoq bandadin cholokrok. Odamiyliq tufrogin bersa fano yeliga charx, Ohkim, yoqtur kishi ahli vafodin xokrok. Necha oqlasang Navoiy kongli zaxminroq bolur, Kormaduk zaxmeki tikkan soyi bolgay chokrok. (Ne navo soz aylagay...) Ne navo soz aylagay bulbul gulistondin judo, Aylamas toti takallum 4 shakkaristondin judo. 1 taxvif tahdid, qorqitish 2 pirohan koylak 3 raxt uy asbob-anjomi, kiyim-kechak 4 takallum sozlash, gapirish 20 Ul quyosh hajrinda qorqarmen falakni ortagay, Har sharorekim 1 , bolur bu otlug afgondin judo. Dåma, hijronimda chekmaysen figon-u nola kop, Jism aylarmu figon bolgan nafas jondin judo? Hajr olumdin talx 2 åmish, mundin song, ey gardun, meni, Aylagil jondin judo, qilguncha jonondin judo. Bolsa yuz ming jonim ol, ey hajr, lekin qilmagil, Yorni mendin judo yoxud meni ondin judo. Vasl aro parvona ortandi hamono bildikim, Qilgudekdur subh ani shami shabistondin judo. Bir egasiz it bolub erdi Navoiy yorsiz, Bolmasun, yo rabki, hargiz banda sultondin judo. (Havo xush erdi-yu...) Havo xush erdi-yu ollimda bir qadah mayi nob 3 , Ichar edim vale gamdin qadah-qadah xunob. Ki, hozir erdi oshul sarvi nargisi maxmur 4 ,
Manga ne zahrayi ulkim, desamki, bir qadah ich, Ne onsiz ichkali may, ne qarori toqat-u tob. Bu gussa birla ichim qon bolub nechukki qadah, Kozumga har nafas ashk evrulur misoli hubob 5 .
sharor uchqun, alanga 2 talx achchiq, shor 3 nob toza, tiniq, sof 4 maxmur mast, sarxush 5 hubob suv yuzidagi pufakcha 21 Chu angladiki, bordi ixtiyor ilgimdin, Kulub qadah kibi lutf ayladi-yu qoydi itob 1 . Qadahni ichti-yu yuz loba 2 birla tutti manga, Ki, aning ichkani-oq qildi meni masti xarob. Chu soqiy etti qadah kozgusida jilvayi husn, Ne ayb oshiqi mayxora kongli bolsa yabob 3 . Navoiy, vasl bihishtida shukr qil bu nafas, Ki, yana chekmagasen hajr dozaxida azob. (Har qachonki, kåmaga...) Har qachonki, kåmaga ul oy safar raxtin 4 solur,
Mavjlig daryo kibi oshufta konglum qozgolur. Yiglama ey koz, nedin sohilga chiqmas kåma deb, Kim yoshing daryosidur har soriga el koz solur. Titrabon simobdek konglum yetar jon ogzima, Tund yel tahrikidin 5 har damki, daryo chayqolur. Sabr konglumda, kongul ul oyda, ul oy kåmada, Vahki, borib termulub koz, mungrayib jonim qolur. Dam tutulgandin olar eldek, yetibmen olgali, Surmasun deb kåmasin baski nafaslar asrolur. Kirma savdo bahriga olamdin istab sudki, Siym naqdi tushsa, lekin umr naqdi siygolur. 1 itob qahr, gazab, qiynoq 2 loba tilyoglamalik qilish; nayrang, firib 3 yabob xarob 4 raxt yuk, asbob-anjom 5 tahrik harakatga kelish, qozgalish 22 Garq etar bahri fano gam zavraqin 1 , ey piri dayr, Ilgiga chunkim Navoiy boda kishtisin 2 olur. (Navbahor ayyomi bolmish...) Navbahor ayyomi bolmish, men diyor-u yorsiz, Bulbul olgandek xazon fasli gul-u gulzorsiz. Goh sarv uzra, gahe gul uzra bulbul nagma soz, Vahki, menmen gung-u lol, ul sarvi gulruxsorsiz. Tong åmastur gar diyor-u yorsiz ozurdamen, Kim, åmas bulbul gul-u gulzorsiz ozorsiz. Ravza ashjori 3 otundir, gullari joniga ot, Mumkin olsa anda bolmogliq dame dildorsiz. May chu berding, zulf ila band et meni, ey mugbacha, Kim, xush ermas mug bila ichmak qadah zunnorsiz. Topmaduq gulrang jomi bexumor, ey bogbon, Vahki, bu gulshan aro gul butmas ermish xorsiz. Ahli zuhd ichra Navoiy topmadi maqsadqa yol, Vaqtingizni xush tutung, ey jamkim, xummorsiz. (Orazin yopqoch kozumdin...) Orazin yopqoch kozumdin sochilur har lahza yosh, Oylakim, paydo bolur yulduz, nihon 4 bolgoch quyosh. Qut bir bodom-u yerim goshayi mehrob edi, Gorati din etti nogah bir balolig koz-u qosh. 1 zavraq kåma 2 kishti kåma, qayiq 3 ashjor daraxt 4 nihon yashirin, korinmaydigan 23 Bu damodam ohim ifsho 1 aylar ul oy ishqini, Subhning bot-bot dami andoqki aylar mehr fosh. Bosaye qilmas muruvvat, asr-u qattiqdur labing, Desam, ogzi ichra aytur, lal ham bor navi tosh. Novaking konglumga kirgach jon talashmoq bu ekin, Kim qilur paykonini konglum bila jonim talosh. Umri jovid 2 istasang fard olki, boston Xizridur Sarvkim, dab ayladi ozodalig birla maosh. Qoshi ollinda Navoiy bersa jon ayb etmangiz, Gar budur mehrob, bir-bir qoygusidur barcha bosh. (Kechti umrum naqdi gaflat birla...) Kechti umrum naqdi gaflat birla nodonligda hayf, Qolgani sarf oldi anduh-u pyshaymonligda hayf. Jonga bir dushvorlig 3 qoymay riyozat ranjidin, Sarf boldi naqdi avqotim tan osonligda hayf. Bogladim paymonadin 4 paymon
5 , figonkim, aql-u din, Boldi bu poymona-vu ul sustpaymonligda hayf. Ey musulmonlar, bilingkim, boldi umrum hosili Nafsi kofir fitnasidin nomusulmonligda hayf. Hayfkim, naf aylamas har nechakim tortib ilik, Desam, oz ahvolima bu nav hayronligda hayf. Andoq ish qilkim, pushaymon bolmagaysenkim, åmas, Hech osig chun ish xato boldi pushaymonligda hayf. 1 ifsho fosh qilish, ochish, oshkor qilish 2 jovid abadiy, mangu, doimiy 3 dushvorlig qiyinchilik, ogirlik, mushkullik 4 paymona may piyolasi, qadah 5 paymon ahd, vada 24 Har ne otkan sozlarim chindur desam yolgon erur, Chin budurkim, degamen umr otti yolgonligda hayf. Chun yengilrakdur hisob olganda sultondin gado, Hayfkim, bolgay gado avqoti sultonligda hayf. Ey Navoiy, voqif erman xalqdin, bori mening, Kechti umrum naqdi gaflat birla nodonligda hayf. (Men jahondin kechtim-u...) Men jahondin kechtim-u kechmas mening jonimdin el, Men ilig
1 jondin yudum, chekmas ilig qonimdin el. Tosh-toshimdin baski rasvolig oti lov-lov yonar, Har taraf yoldin chiqarlar otsalar yonimdin el. Baxtim uyqusiga goyokim surudedur 2 hazin, Koyida bukim uyumas 3 har tun afgonimdin el. Tanimaslar bir-birin yogqan mazallat 4 gardidin, Sorgali holim kirib chiqquncha vayronimdin el. Menda tumori junundek pech, vahkim, bexabar, Har taraf konglumda qonlig dogi pinhonimdin el. Istaram, ey Xizr, kelgaymen qilib jon birla tavf 5 ,
Ey Navoiy, qilmagaylar ayb agar devonamen, Ul pari vasfin oqugan soyi devonimdin el. 1 ilig qol 2 surud qoshiq, ashula 3 uyumas uxlamas 4 mazallat xorlik, xorlik, pastlik 5 tavf ziyorat, yuzni surtish 25 (Mehr kop korguzdum, ammo...) Mehr kop korguzdum, ammo mehribone topmadim, Jon base qildim fido, oromi jone topmadim. Gam bila jonimga yettim, gamgusore kormadim, Hajr ila dilxasta boldum, dilsitone topmadim. Ishq aro yuz ming malomat oqiga boldim nishon, Bir kamon abroda tuzlukdin nishone topmadim. Konglum ichra sarv oqdur, guncha paykon, gul tikon, Dahr bogi ichra mundog gulsitone topmadim. Husn mulki ichra sendek shohi zolim kormadim, Ishq koyida ozumdek notavone topmadim. Kop oqudum Vomiq-u Farhod-u Majnun qissasin, Oz ishimdin bulajabroq dostone topmadim. Ul amon ichinda bolsun, ey Navoiy, garchi men, Bir zamon ishqida mehnatdin amone topmadim. Tab ganjidin maoniy xurdasin 1 , yuz qatla hayf Kim, nisor etmakka shohi xurdadone topmadim. (Qoshi yosinmu deyin...) Qoshi yosinmu deyin, kozi qarosinmu deyin, Kongluma har birining dard-u balosinmu deyin? Kozi qahrinmu deyin, kirpiki zahrinmu deyin, Bu kudurat aro ruxsori safosinmu 2 deyin?
Ishq dardinmu deyin, hajri nabardinmu 3 deyin, Bu qatiq dardlar aro vasli davosinmu deyin? 1 xurda zarra, bolak; oltin zarrasi 2 safo yoruglik, ravshanlik, porloqlik 3 nabard urush, jang 26 Zulfi dominmu deyin, lali kalominmu deyin, Birining qaydi, yana birning adosinmu deyin? Turfa holinmu deyin, qaddi niholinmu deyin, Moviy konglak uza gulrang qabosinmu 1 deyin? Charx ranjinmu deyin, dahr shikanjinmu 2 deyin, Jonima har birining javr-u jafosinmu deyin? Ey Navoiy, dåma qosh-u kozining vasfini et, Qoshi yosinmu deyin, kozi qarosinmu deyin? (Ochmagay erding jamoli...) Ochmagay erding jamoli olamoro koshki, Solmagay erding bori olamda gavgo koshki. Chun jamoling jilvasi olamga soldi rustaxez 3 , Qilmagay erdi kozum ani tamosho koshki. Bolmagay erdi kozum otlug yuzung korgan zamon, Ishqing oti shulasi konglimda paydo koshki. Aylagach ishqing balosi zor konglimni hazin, Qilmagay erding meni mahzunga parvo koshki. Tushmagay erdi firibomez lutfung bilmayin, Notavon konglumga vaslingdin tamanno koshki. Lutf ila konglumni vaslingdin talabgor aylabon, Qilmagay erding yana zulm oshkoro koshki. Bevafolig aylagach ishqingni konglum tark etib, Qilmagay erdi ozin olamda rasvo koshki. 1 qabo koylak ustidan kiyiladigan yengil ust kiyimi 2 shikanj bukilish, buralish 3 rustaxez gavgo, topolon, qiyomat 27 Åmdikim devona-yu rasvoyi olam bolmisham, Vasl chun mumkin yoq olturgay bu savdo koshki. Ey Navoiy, bevafodur yor, bas ne foyda, Nechakim desang agar yoxud magar yo koshki. (Yordin hijron chekar...) Yordin hijron chekar ushshoqi 1 zor, ey dostlar, Necha tortay hajr, chun yoq menda yor, ey dostlar. Yor ishqin asragil pinhon, debon say etmangiz, Vah, ne nav etgum yoq ishni oshkor, ey dostlar. Ishq birla gar birov lofi vafo-vu ahd urar, Ishvagarlar 2 ahdiga yoq etibor, ey dostlar. Aylamang bekasligimni tana, bir kun bor edi, Menda ham bir nozanin chobuksuvor 3 , ey dostlar. Yorsiz vayronda qon yiglarmen oxir, siz qiling, Yor birla gashti bog-u lolazor, ey dostlar. Yorsiz ifrot 4 ila gar yiglasam, ayb etmangiz, Kim, erur bu ish manga beixtiyor, ey dostlar. Dostluq aylab tutung gah-gah labolab jomkim, Qasdi jon qilmish manga dardi xumor, ey dostlar. May ichingkim, dahr eli ichra kop istab topmaduq, Ahd-u paymonida bolgon ustuvor, ey dostlar. Yoringiz vaslin ganimat anglabon shukr aylangiz, Kim, Navoiy oldi bekaslikda zor, ey dostlar. 1 ushshoq oshiqlar 2 ishvagar ishva qiluvchi 3 chobuksuvor chavandoz, siðohiy 4 ifrot haddidan oshish 28 (Lolagun ton ichra...) Lolagun ton ichra, yorab, ul gazoli Chin erur, Yo kozumning mardumi, qon yosh ila rangin erur. Bilmon oyokim shafaq ichra erur zarrin gazol, Lolagun ton ichra yoxud ul gazoli Chin erur. Aylamish guldasta bandi sun 1 ton-u jismidin, Sanatekim arguvon bargi aro nasrin 2 erur. Qadmudur bu yo erur shingarf 3 ila yozgon alif, Belmu yo toreki 4 , lal ichra anga taskin erur. Konglum ichra soldi ul ton aks yoxud boldi qon, Xalq konglin qon etarga, vah, bu ne oyin erur. Bir qadah gulgun may, ey soqiy, tola tutkim, kongul, Ul buti gulgunqabo bedodidin gamgin erur. Ey Navoiy, qatl uchun gar xud qizil ton kiydi yor, Basdur ul ton rangi ne muhtoji qatl-u kun erur. Dåma tog-u lola dahr ichra ajal qaploni bil, Kim, kiyiklar qonidin boshtin ayog rangin erur. (Dostlar, mahram deb elga...) Dostlar, mahram deb elga roz ifsho qilmangiz, Boshingizga yuz balo kuch birla paydo qilmangiz. Fosh qilmang roz, chunkim asray olmay qildingiz, Ozgalardin asramoq bore tamanno qilmangiz. 1 sun yasash, yaratish; qudrat; ish-hunar 2 nasrin oq ochiladigan bir xil gul 3 shingarf qizil rang 4 tor ið, tola, qil 29 Ishq asroriga til mahram åmastur zinhor, Kim, konguldin tilga ani oshkoro qilmangiz. Chun konguldir qalb-u til gammoz, maxfiy rozni, Jon harimidin bu ikkiga huvaydo qilmangiz. Chun kongul til birla mahram bolmadi, hojat åmas, Aytmoqkim, elga andin nukta imlo qilmangiz. Sahv etib, chun roz durrin sochtingiz, nodim bolub, Ohning dudin sahob-u 1 kozni daryo qilmangiz. Chok-chok aylab kongulni, tilni aylab yuz tilim, Tashlab itlarga alarning yodi qato 2 qilmangiz. Menda hijron dardi-yu yoq sabr, bori dostlar, Choraye gar qilsangiz, juz jomi sahbo 3 qilmangiz. Chun Navoiy ishq rozin asray olmay qildi fosh, Otini roz ahli tumorinda insho qilmangiz. (Meni men istagan...) Meni men istagan oz suhbatiga arjumand 4 etmas,
Meni istar kishining suhbatin konglum pisand etmas. Ne bahra topqamen andinki, mendin istagay bahra, Chu ulkim, bahrayi andin tilarmen, bahramand etmas. Netay hur-u pari bazminki, qatlim yo hayotimga, Ayon ul zahrchashm 5 aylab, nihon bu noshxand 6 etmas.
1 sahob bulut 2 qato qatiy, hech qachon, aslo 3 sahbo qizil may 4 arjumand aziz, izzatli, qadrli 5 zahrchashm zararli koz tashlash 6 noshxand shirin va chiroyli kulgi 30 Kerakmas oy ila kun shaklikim, husn-u malohatdin, Ichim ul chok-chok etmas, tanim bu band-band etmas. Kerak oz chobuki qotilvashi majnun shiorimkim, Buzug konglumdin ozga yerda javloni samand 1 etmas. Kongul uz charx zolidin, firibin yåmakim, oxir, Ajal sarrishtasidin ozga boynungga kamand etmas. Ul oy otlug yuzin ochsa, Navoiy, tegmasin deb koz, Muhabbat tuxmidin ozga ul ot uzra siðand 2 etmas.
(Menga nomehribon yor...) Menga nomehribon yor ozgalarga mehribon ermish, Mening jonim olib, agyorga oromijon ermish. Tan uzra åmdi fahm ettim adadsiz toza dogimni, Ki, har bir-bir qorargan shomi hajrimdin nishon ermish. Buzulgan konglum atrofindagi zaxm ichra novaklar, Baliyat 3
Raqibi sindurib konglin-u men yiglab anga, lekin, Su keltirmak hamon-u koza sindurmoq hamon ermish. Baliyat dashtida zore korub Majnun sogingaylar, Kongul otlig bizing ovorayi bexonumon ermish. Xayoling xayli konglum dashtida chun qildilar manzil, Har ot yoqqan yer ul manzilda bir dogi nihon ermish. Zamon oshubidin konglumga yuz shiddat yetar erdi, Chu fahm ettim munga bois ul oshubi zamon ermish. 1 samand saman ot, tezyurar va chiroyli ot 2 siðand isiriq, isiriq urugi 3 baliyat balo, ranj, qaygu, musibat |
ma'muriyatiga murojaat qiling