Хоразм маъмун академияси ахборотномаси

Keywords. weight of one boll, boarder of variation, gomeostatic indexes, fiber output, fiber 
index, fiber length.
Dunyo miqyosida asosiy e’tibor, g‘о‘zaning turli stress omillarga tabiiy bardoshli, hosildor va 
tola sifati yuqori bо‘lgan yangi navlarni yaratishga qaratilgan. Mamlakatimiz xalq xо‘jaligining tez 
sur’atlar bilan rivojlanishi va yengil sanoatining tola sifatiga bо‘lgan talabini ortishi, seleksioner 
olimlardan tola hosildorligi va sifat kо‘rsatkichlari yuqori bо‘lgan boshlang‘ich manbalardan 
foydalanishni taqozo etmoqda. 
G‘о‘zaning G.barbadense L. turiga mansub duragaylarida qimmatli xо‘jalik belgilari orasida 
о‘zaro bog‘liqni о‘rganish asosida, g‘о‘zaning ingichka tolali yangi nav, tizma va boshlang‘ich 
ashyolar yaratish dolzarb muammolardan biri hisoblanadi.
Sо‘nggi yillarda mamlakatimiz paxtachiligida nafaqat о‘rta tolali g‘о‘za navlari, balki ingichka 
tolali g‘о‘za navlarini yetishtirish alohida о‘rinni egallagan. Noqulay ekologik omillarga bardoshlilik 
seleksiya tegishli manbaning mavjudligini, manbani va seleksiya ashyolarini о‘rganish uchun sun’iy 
ravishda yaratilgan turli xil sharoitlardan foydalanishni, uni keng ekologik sinovdan о‘tkazishni va 
seleksiya ashyolarini har tomonlama baholashni nazarda tutadi. Noqulay va, ayniqsa, ekstremal 
sharoitlarda hosilning hajmi va sifatining о‘sishi, birinchi navbatda, navlarning noqulay ekologik 
omillarga chidamliligini oshirishga bog‘liq. 
S.T. Jо‘rayev, Sh.E.Namazov [1], mualliflarning ma’lumotlariga kо‘ra, qishloq xо‘jalik 
о‘simliklarining moslashuvchanligi bilan, ya’ni ularning chidamliligi, zarar yetkazadigan ekologik 
omillarning ta’siriga qarshi turish qobiliyati ularning mahsuldorligini oshirish bilan uzviy bog‘liqdir. 
Umuman olganda, hosilning 25 foizi yetishtirilgan navlarning genetik xususiyatlari bilan 
belgilanadi. T.V. Borisovning [2] sо‘zlariga kо‘ra, hosilni kо‘paytirishda genotipning tutgan о‘rni 

---