Hozirgi o'zbek adabiy tili
Download 4.87 Mb. Pdf ko'rish
|
hozirgi o`zbek adabiy tili
- Bu sahifa navigatsiya:
- IV b o sq ich .
|
III b osq ich . Eski tu rk iy a d a b iy til. Til tara q q iy o tin in g b u b o sq ic h i
Q o ra x o n iy la r d av lati b a rp o b o 'lis h davri b ilan b o sh la n a d i. Bu d a v rd a o 'z b e k h a m d a b o sh q a tu rk iy a d a b iy tilla rn in g a jralish i u c h u n zam in tayyorlandi. Q o ra x o n iy la r su lo lasi h u k m ro n lig i d a v rid a M o v a ra u n n a h r va Q a s h q a r h u d u d la rid a q a rlu q — u y g 'u r va q ip c h o q , o 'g 'u z u ru g ' tillari farq la n u v c h i a so sid a g i tu rk iy a d a b iy til m avjud edi. Bu a d a b iy tilda « Q u ta d g 'u bilig», «D evonu lu g 'o tit tu rk » , « H ib a tu l h aq o y iq » , Y assaviy «H ikm at»i, «Tafsir», « O 'g 'u z n o m a » , «Q issasi R abg'uziy» kab i a sa rla r y aratilg an . IV b o sq ich . Bu d av rg a k e lib b u g u n g i k u n d a am al q ila y o tg a n tu rk iy tillar b ir —b irid a n ju d a k o 'p la b b elg ilari a so sid a farq lan ib , m u sta q illik k asb e ta b o rd i. X u su san , esk i o 'z b e k a d a b iy tili ham v u ju d g a keldi. S h u n in g d e k , yozm a a d a b iy o t o m m a la sh m a g a n lig i tufayli a d a b iy til zaifroq b o 'lib , yo zm a m a n b a la rd a sh e v a g a xos x u su siy a tla r k o 'p la b k o 'z g a ta sh la n a d i. C h u n o n c h i, F a rg 'o n a va M o v a ra u n n a h rd a yozilg an a sa rla r tili X orazm v o h a sid a y a ra tilg a n a sa rla r tilid a n m a'lu m d ia le k tik x o ssalari b ilan a jralib tu ra r edi. S h u n in g d e k , o 'g 'u z lah jasi o 'z b e k tilin i b u g u n g i k u n d a h am tu rk iy tilla rn in g o 'g 'u z g u ru h i b ila n b o g 'la b tu rg a n lig i sab ab li u n d a h a r ikki to m o n x u su siy atlari q a y sid ir d a ra ja d a sa q la n ish i tab iiy h oldir. O 'z b e k tilin in g q ip c h o q lahjasi v a tu rk iy tilla rn in g q ip c h o q g u ru h i h a q id a h a m s h u n d a y fikr ay tish m um kin. S h u n d a y b o 'ls a —da, b u d a v rd a m av ju d sh ev av iy x u su siy a tla rn i o 'z id a m u ja ssa m la sh tirg a n u m u m iy o 'z b e k a d a b iy tilin i s h a k lla n tirish g a intilish k u c h a y a d i. P iro v ard id a esk i o 'z b e k a d a b iy tili sh a k lla n d i. Bu tilda q u y id a g i a so siy yozm a m a n b a la r y aratild i: X orazm iy « M u h ab b atn o m a» si, S aid A h m a d n in g « T aash sh u q n o m a» si, Q u tb n in g «X israv va Shirin» asari, Sayfi S aro y in in g «G uliston»i, D u rb e k n in g «Yusuf va Z ulayho» d o sto n i. S h u n in g d e k , Lutfiy, A toyi, S ak k o k iy , Yaqiniy, A hm adiy, Y usuf A m iriy, M irh a y d a r, A lisher N avoiy, B obur, M u h am m ad Solih asarlari sh u d av r tilid ad ir. Bu davr tili o 'z b e k tilig a b irm u n c h a y a q in d ir. M asalan , o ld in g i b o sq ic h la rd a g i d to v u sh i to 'la у to v u sh ig a a y lan d i. S h art m ayli q o ’sh im c h a si — sa ga a y la n ib b o 'ld i. K elish ik lar b u g u n g i q iy o fasig a e g a b o 'ld i. R avishdosh 1 B u g u n g i ic h k a r i , t a s h q a r i s o ’z l a r i a n a s h u h o l a t n i n g r u d i m c n t l a r i d i r . 10 va sifa td o sh sh ak llari k en g ay d i. H a ra k a t n o m in in g — m oq shakli iste'm o li k e n g ay ib , —ish sh ak li fao llash d i va b o sh q alar. V b o s q ic h . XIX asrn in g ik k in c h i yarm iga k elib n a fa q a t nasriy asarlar, b a lk i n azm iy a sa rla r ham jo n li xalq tiliga a n c h a yaqinlashdi. M uqim iy, F u rq at, Z avqiy k a b i sh o irla rn in g asarlari sh u lar ju m la sid a n d ir. Baribir u n d a arabiy, forsiy u n su rla r k e ra g id a n ortiq edi. VI b o s q ic h . H ozirgi o 'z b e k ad a b iy tili m u staq il o 'z b e k m illatining m illiy a d a b iy tilidir. M a'lu m k i, til ijtim oiy h o d isa b o 'lg a n lig i sab ab li u n d ag i o 'z g a ris h la r ijtim oiy o 'z g a rish la r b ilan ch a m b a rc h as b o g 'liq d ir. Shu m a 'n o d a o 'z b e k tilin in g XX a srd a g i ta ra q q iy o ti ju d a k a tta tarixiy ev rilish lar ja ra y o n id a y u z berdi. X X asrn in g b o sh larid a gazeta, ju rn a lla rn in g tili panturkizm g 'o y a la ri ta 'sirig a h a d d a n ta sh q a ri berilish n atijasid a ju d a ch alk ash b ir a h v o ld a edi. U larda iste 'm o ld a g i arab, fors so'zlari tu rk ozarb ay jo n , q a d im iy tu rk iy so 'z la r b ila a a lm a sh tirilg a n va baribir, o m m a tilid a n u z o q la sh g a n edi. Ba'zi b ir o q im lar tilni tozalash b a y ro g 'in i b a la n d k o 'ta rib , jo n li tild a n a n c h a y iro q b o 'lg a n eski o 'z b e k tili (« c h ig 'a to y tili») ni ad a b iy til sifatid a q a b u l qilish fikrida b o 'ld ila r. A b d u rau f F itrat tu rk (o'zbek) tilin in g a y an ch li ahvoli h aq id a « d u n y o n in g e n g b o y tili tu rk c h a d ir, e n g baxtsizi y an a xo'l tu rk ch ad ir» d e g a n x u lo sag a k e lg a n edi. U b u n in g sab ab lari x u su sid a to 'x ta lib : « T u rk larn in g baxtsizligi ara b b o sq in i b ilan b o g 'lan m ish d ir. D u n y o n in g e n g b o y tili b o 'lg 'o n tu rk c h a m iz y o lg 'u z arab ch a y u m ru q la r b ilan em as, forsiycha te p k ila r b ilan d a g 'i ezilm ishdir». — d e y d i k u y u n ib . M ark aziy O siyo Rossiya to m o n id an b osib o lin g a n d a n s o ’n g bu y e rd a g i m illatlar u stid a h am u lu g 'd a v la tc h ilik v a u lu g 'm illatch ilik m afk u rasi o 'rn a tila boshladi. K uchli m afk u rav iy tazy iq lar n atijasida h u k m ro n tilg a n isb atan ijobiy m u n o sa b a t h a m p a y d o b o 'la boshladi. J o n li n u tq d a , h a tto s h e ’riy asa rla rd a ham ru sc h a so 'z la rn i ishlatish h o llari k u zatila boshladi. B uni M uqim iy, Z avqiy sh e 'rla rid a g i d u rak , c h e rt, vot, p o sh y o l so 'zlari isbotlaydi. 1917 y ilg i O k ta b r to 'n ta rish id a n s o 'n g n a fa q a t ru sch a, balki sovetizm d e b atalu v ch i so 'z la r ham tilim izda h isobsiz d a rajad a k o 'p a y ib b o rd i. U m avjud so'zlarim izn i ham siqib ch iq a ra boshladi. M asalan , p io n e r (kashshof), p ro p a g a n d a (targ 'ib o t), ag itatsiy a (tashviqot), y e d in itsa (birlik), g ra jd a n (fuqaro), p ro b lem a (m uam m o), p o eziy a (sh e’riyat) kabi. R us tili h u k m ro n lig i k u ch ay ish i n a tija sid a b o sh q a m illiy tillar k a b i o 'z b e k tili ham o 'z b e k m illatig a m an su b k ish ilarn in g o 'zaro s u h b a t tilig a aylanib, rasm iy d o ira la rd a n siqib ch iq a rila boshladi. Rus 11 tilid a g a p la sh ish la rig a q a ra b k ish ilarn i « m ad an iy atli» va q o lo q k ish ila rg a a jra tish u rf b o 'ld i. Y ig 'in lar ru s tilid a o lib borilar, b a rc h a rasm iy h u jja tla r v a ish q o g 'o z la ri ru s tilid a y u ritila r ed i. O liy o 'q u v y u rtla rd a g i a so siy ta s h k ilo tla r rus tilid a o 'tila r edi. U m u m an o lg a n d a , o 'tg a n asrn in g 80 —y illarig a kelib, O ’z b e k isto n d a h a m ru s tili m u tlaq h u k m ro n lik n i q o 'lg a o ldi va o 'z b e k tilin in g vazifa d o irasi k e sk in toraydi. M a m la k a td a g i b u kab i b o s h q a ijtim o iy ja ra y o n la r k u c h a y ish i sobiq SSSR h u d u d id a m illiy istiq lo l h a ra k a tig a tu rtk i b o 'ld i. M illiy re s p u b lik a la r m illiy m u staq illik , m illiy tilla rg a d a v la t tili m a q o m in i b e rish ta la b la ri b ilan ch iq d ilar. Bu ja ra y o n O 'z b e k is to n d a ham k u c h li p o rtla s h la r aso sid a v u ju d g a k e ld i. N a tija d a 1989 yil 21 o k ta b rd a o 'z b e k tilig a D avlat tili m aq o m in in g b e rilish i u n g a tom m a 'n o d a m u sta q illik b a x sh etd i. U to b e lik k is h a n la rid a n b u tk u l x alo s b o 'lib , m u sta q il riv o jlan a b o sh lad i. 1991 y ild a O 'z b e k is to n n in g a lo h id a d av lat sifatid a istiq lo lg a e rish u v i o 'z b e k tili d a v la t tili m a q o m in in g ab ad iy lig in i k afo latlad i. H O ZIR G I O 'Z B E K ADABIY TILI VA U N IN G SHEVALARGA M U N O SA BA TI O 'z b e k tili k o 'p d ia le k tli til h iso b lan ad i. Bu u n in g m u ra k k a b ta rix iy ta ra q q iy o t y o 'lin i bosib o 'tg a n lig i, b u g u n g i o 'z b e k m illati o 'tm is h d a x ilm a —xil e tn ik ta rk ib g a e g a b o 'lg a n lig i b ila n b elg ila n a d i. O 'z b e k m illiy tilin i ta sh k il e tu v c h i tu rli —tu m a n sh e v a la rn i u ch la h ja g a b irla sh tirish m u m k in . Bular: 1) q a rlu q —c h ig il —u y g 'u r lahjagi; 2) q ip c h o q lahjasi; 3) o 'g 'u z lahjasi. L ahjalar o 'z a ro farqli x u su siy a tla rg a eg a. Bu farqlar, a y tilg a n id e k , la h ja la rn in g h a r biri d astlab h a r xil q a b ila y o k i q a b ila b irla sh m a la rin in g tili b o 'lg a n lig i b ilan b o g 'liq d ir. Bu tarix iy ja ra y o n n i b ir to m o n la m a to 'g 'r i a n g la g a n Y E.D .Polivanov o 'z b e k tilin in g k o 'p d ia le k tli til e k a n lig in i n a z a rd a tutib: « O 'z b e k m illiy tili (o 'z b e k la h ja la rin in g b ir b u tu n lig i.y a x litlig i sifatida) y a g o n a tizim n in g , aslid a h e c h q a c h o n a m a ld a b o 'lm a g a n o 'z b e k b o b o tilin in g d ia le k to lo g ik p a rc h a la n ish y o 'li b ila n em as, b alk i fa rq la n u v c h i til tizim larin in g b irlash u v i y o 'li b ila n p a y d o b o 'lg a n » — d e g a n edi. O 'z b e k a d a b iy tilin in g ta ra q q iy o tid a a jra lish va b irlashish b ir v a q td a y u z b erg an . Z ero, X IV a s rg a k elib , e sk i o 'z b e k tilin in g b o s h q a tu rk iy tilla rd a n farq lan ish i, a jra lish i k u c h a y g a n . Bu, alb atta, u n in g ich k i la h ja la rin in g y a x litla n a b o sh la sh i, u la r o rasid ag i fa rq la rn in g m a 'lu m d a ra ja d a su sa y ish i b ila n b e lg ila n a d i. Bu tarixiy, ijtim o iy —siy o siy ja ra y o n la r b ilan b o g 'liq h o d isa d ir. O 'z b e k tilining d ia le k t v a sh ev alari uzoq o 'tm is h d a o 'z b e k x a lq in in g tarix iy ta ra q q iy o ti b ilan b o g 'liq ra v ish d a 12 o 'zaro u m u m iy lik kasb etib , y a g o n a o 'z b e k tilini tashkil etib borgan. Lekin u la r o 'z must< q illig in i ta'm in lo v ch i farqlarni saq lab qolav erg an . M asalan, o 'z b e k tilin in g q ip c h o q lahjasida q ip ch o q tillarin in g x u su siy atlarid an b o ‘ g a n sin g arm o n izm to 'liq saq lan g an . Shu b o isd an u n in g u nli fo n e m a k ri m iq d o ri 9 ta. S o 'z b o sh id a у tovushi o 'rn id a j tovushi q o 'lla n ilisl i, f to v u sh in in g dey arli q o 'llan m aslig i, x to v u sh in in g h tarzid i ek an lig i, so 'z o 'rta si va oxirida g ‘ to v u sh in in g v tarzida talaffuz etili hi, o ltita k elish ik sh ak lin in g to 'liq saq lan g an lig i va b o sh q a le k sik f^ q la r (ch ech a — y anga, b o 'la —xolavachcha), tu lu p (junli issiq p o 'stin ), lochira, g 'ilm in d i, k u lchatoy, jan ch m ich (ovqat turlari) b u la h jan in g n isb iy m u staq illig in i k o ’rsatadi. B unday farq larn i q a rlu q —chigil —uyg u r va o 'g 'u z lah jalarid a ham k u zatish m um kin. U m um an o lg a n d a , lah jalar fo n etik , m orfologik va lek sik jih a td a n o 'z a ro va a d a b iy ti d a n farq lan ib tu rad i. Lekin b u n d a y o 'z ig a xos tafo v u tlarg a q a ra m t y, o 'z b e k tilin in g b arch a sheva va lahjalariaro um u m iy lik u s tu v o n oqdir. A lbatta, b u farq lar o 'z b e k a d a b iy tilini b o y itish g a x izm at qi ladi. Shu b o isd a n h am sheva va lah jalarg a o 'z b e k m illiy tilin in g q u y i ;hakli va o 'z b e k a d a b iy tilining ichki im koniyati sifatida q a ra la d i hai id a u la rd a n u n u m li va o q ilo n a foydalanish talab qilinadi. A d ab iy til < sa m illiy tiln in g y u q o ri k o 'rin ish i sifatida m azk u r im k o n iy a tn in g v o q e an g an m ah su lid ir. O 'z b e k m illiy ilining lahjalari orasid a, o d atd a, q a rlu q — c h ig il— u y g 'u r lahjasi o 'z b e k a d a b iy tilin in g ta y a n c h m anbalari d e b q aralad i. Bu la h jag a T oshl en t, A ndijon, F arg 'o n a, N am angan, Jizzax, S am arq an d , B uxoro Q arsh i, O 'sh , M arg 'ilo n , Jalo lo b o d , T erm iz va b o sh q a sh a h a rla rn in j sh ev alari kiradi. Ba'zi olim lar o 'z b e k a d a b iy tili m e'y o rlarin i b e lg ila sh d a T o sh k e n t shevasi fo n etik jih atd an , A ndijon, F a rg 'o n a sh ev alari m o rfologik jih a td a n tay an ch sheva d eg an biry o q lam a fikrni ilc ari su rad ilar. A slini olg an d a, A .K.Borovkov qayd qilib o 'tg a n id e k , o ‘: ;bek tilin in g b iro rta shevasini ham a d a b iy tilga ham m a jih a td a n a sn s b o 'lg a n d e b aytib b o'lm aydi. C h u n k i o 'z b e k tilining b a rc h a la h alari o 'z b e k tilin in g ta ra q q iy o tig a m a'lu m bir d a rajad a h issa q o 's igan. B irining a d a b iy tilga ta'siri k u c h a y g a n d a , ik k in ch isin ik i susayc a n b o 'lis h i m um kin. M asalan, A ndijon, F a rg 'o n a sh ev alarid a o 'z b e k < d a b iy tilig a x o s e n g k o 'p ta rq alg an g ra m m a tik sh a k llard an b irini — h o zirg i zam o n fe’lin in g —y ap affiksi v o sitasid a yasaluvchi sh a k lin i b e rg a n d ey ilad i. Lekin bu sh ak l q ip c h o q lah jalarid a ham a y n an s h u n d a y q o 'lla n a d i. Shu nisi x arak terlik i, bir q a ra sh d a a d a b iy tild a n b irm u n c h a u zo q ro q d e b ta s a w u r q ilin ad ig an q ip c h o q lahjasi m orfo lo g iy asi sin g arm o n izm d an , y a ’ni fo n etik o 'zig a x o slik d an x oli olinsa, a d a b iy til m orfologiyasi bilan ayn an d ir. Yoki ad ab iy tilg a fo n e tik jih a td a n aso s d e y ilg a n T o sh k en t sh ev asid a x va h tovushlari, q a ra tq ic h v a tu sh u m k elish ik lari sh ak llari farqlanm aydi. 13 Q ip c h o q sh e v a la rid a esa u la r q a t'iy farq lan ad i. Q ip c h o q sh ev alarin in g a d a b iy til lu g 'a tin i, x u su sa n , u n in g ch o rv ach ilik atam alari tizim ini riv o jlan tirish d a, a d a b iy tiln in g u slu b iy im k o n iy atlarin i b o y itis h d a k a tta h issasi b o r. M asalan , qirqim , o ’tov, to'I, sarim oy, c h a k k i, ch alo p , ulo q , sovliq k a b i u m u m iy va chorv ach ilik a ta m a la ri, q u y ru q , bovur, o q patir, tovoq, k u lc h a to y , lochira sin g ari p a z a n d a c h ilik ata m a la ri a d a b iy tilga q ip c h o q sh ev alarid an k irib k e lg a n . A dabiy tiln in g riv o jla n ish ig a o 'z b e k tilin in g o 'g 'u z lahjasi ham m a'lu m d a rajad a h issa q o 's h g a n . B u n in g u c h u n ad a b iy tild ag i yoshulli, o 'g 'lo n , b u y o n , q ay d in, q o ra g o 'z k a b i q a to r so 'z la rn i m isol sifatida k eltirish kifoya. D em ak, o 'z b e k a d a b iy tilin in g ta ra q iy o tid a * b a rc h a lahja v a s h e v a la r b ird a y m a n b a b o 'lib xizm at qilgan. В u n d a u la rn in g b iro rta sig a u stu v o rlik m a q o m in i • b e rish m u m k in em as. D em ak, m a 'lu m b ir tiln in g q a rin d o sh tilla rg a va sh e v alarig a m u n o sa b a tid a ikki xil — d ifferen siatsiy a va in te g ra tsiy a ja ra y o n larin i k u zatish m um kin. B u g u n g i k u n d a a d a b iy til va sh e v a la r m u n o sa b a tid a m u tta sil in te g ra tsiy a ja ra y o n i k ech ay o tir. O 'z b e k x a lq in in g y o p p a sig a sa v o d x o n lig i, m aish iy h ay o tin in g tu b d a n o 'zg arg an lig i, ta 'lim tiz im in in g y u q o ri d a ra ja d a lig i, m a tb u o t va te le v id e n iy e n in g riv o jlan g an lig i, m a d a n iy s o h a d a a m a lg a o sh irilay o tg an ta d b irla r o 'z b e k a d a b iy tili v a sh ev alarin i b ir —b irig a yaq in lash tird i. X alq s h e v a la rig a a d a b iy til t a ’sirin in g asta — se k in singib borishi d av o m eta y o tir. O 'ZB EK ADABIY T ILIN IN G O 'R G A N IL ISH TARIXI VA BOSQICHLARI H O 'A T n in g o 'rg a n ilis h tarix in i q u y id a g ic h a d av rlash tirish m um kin: I. XI — XIII a srla r (Q a d im g i tu rk iy tilsh u n o slik ). И. X V - X I X a srla r (Eski tu rk iy tilsh u n o slik ). III. XX asrn in g b o s h id a n X X asr 90 — y illa rg a c h a 4 (A n'anaviy o 'z b e k tilsh u n o slig i). IV. XX a srn in g 90 —y illa rid a n b u g u n g i k u n g a c h a . (Z am onaviy *. o 'z b e k tilshunosligi) O 'z b e k tilsh u n o slig i fani M .K o sh g 'a riy n in g «D evonu lu g 'o tit turk» asari b ilan b o sh la n a d i. Bu a s a r 1914 y ilda T u rk iy an in g D iyorbakir sh a h rid a to p ilg a n . «D evonu lu g 'o tit tu rk » u c h to m d a n ib o ra t b o 'lib , 1915—17 yillarda Istan b u l sh a h rid a n a s h r e tilg a n . S hu n ash r aso sid a V .B rokkelm an b u a sa rn i 1928 y ild a n e m isc h a ta rjim a d a n a sh r qildi. 1939 y ilda A n q a ra d a B asim A talay ta rjim a sid a tu rk tilida bosildi. 14 O lim S .M u tallib o v d ev o n tarjim asi u stid a sam arali ishlab, 1960 — 63 yillar d av o m id a u c h to m d a o 'z b e k tilid a n a s h r qildi. M .K o sh g 'ariy n in g asari kirish va lu g ‘a t q ism d a n iborat. Kirish q ism id a m u allif «D evon» ning y aratilish sabablari, o 'z ish uslubi, asa rn in g tuzilishi, tu rk c h a so 'z la rn in g tu zilish id a q o 'lla n ila d ig a n h arflar h a q id a , k ito b d a a y tilg a n va ay tilm ag an n a rsa la r h aq id a, tu rk iy ta b a q a la r va q a b ila la rn in g bayoni, tu rk tilin in g x u su siy atlari, tild a va la h ja la rd a b o 'la d ig a n farq lar h a q id a fikr yuritadi. A sarn in g lu g ’a t q ism id a 7500 s o 'z sa k k iz b o 'lim d a izohlanadi. M .K o sh g 'ariy tu rk iy tillar q u rilish in i tasv irlash d a qiyosiy u su ld a n foy d alan ib , tilsh u n o slik d a q iy o siy — tarix iy m e to d n in g a so sc h ila rid a n biri b o 'lib qoldi. Ilm iy fan x azin asig a b eb ah o d u rd o n a la r q o 's h g a n M a h m u d az — Z am ax sh ariy n in g q a d im g i tu rk iy tilsh u n o slik d a ham o 'z ig a xos o 'rn i bor. Z a m ax sh ariy y irik tilsh u n o s sifatida arab tilsh u n o slig in in g rivojiga u lk a n h issa q o 's h g a n olim hiso b lan ad i. Biroq u n in g lu g 'a tla rid a tu rk iy s o 'z la rg a h a m a lo h id a e 'tib o r berilib, u lard a XII —XIII asrlar M ark aziy O siy o tu rk iy ad a b iy tilin in g lek sik asi o ‘z a k sin i to p g an . XIII — XIV a srla rd a y ash ab ijod e tg a n Abu H ay y o n al — A n d a lu siy n in g q a d im g i tu rk iy tilsh u n o slik d a tu tg a n o 'rn i o 'z ig a xosdir. U tu rk iy va arab til m u q o y a sa sig a d o ir k o 'p la b asarlar y a ra tg a n b o 'lib , u la rd a n x arak terlisi «K itob al —id ro k li lisonal — atro k » lu g 'a tid ir. A sar 1312 yilda Q o h ira d a b itilg an b o 'lib , lu g 'a t va g ra m m a tik a d a n iborat. T a d q iq o tla r sh u n i k o 'rsa ta d ik i, a sard a q ip c h o q u n su rla ri ju d a k u c h li b o 'lib , sh u b ilan birga, o 'g 'u z u n su rlari ham u c h ra b turadi. Q a d im g i tu rk iy tilsh u n o slik ta ra q q iy o tid a m a sh h u r tilsh u n o s Ja m o lid d in M u h a m m a d A b d u llo h T u rk iy n in g h a m o 'z ig a xos o 'rn i bor. U n in g ta x m in a n XIII — XIV asrla rd a yo zilg an « K ito b u lu g 'a t a l — m u sh to q fi lu g 'a t —it tu rk vo — 1 — q afchoq» («T urk va q ip c h o q tillarig a m u s h to q la m i q iziq tiru v ch i kitob») asari arab , fors, turk, m o 'g 'u l tillari q iy o sig a b a g 'is h la n g a n b o 'lib , b u a sa r tu rk tillarn in g tarix iy ta ra q q iy o tin i o T g a n ish d a q im m atli m a n b a b o 'lib xizm at qiladi. Download 4.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|