I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

gidrokarboksillsh (Kox jarayoni) yo’li bilan ham sintez qilishadi. Sokatalizatorlar 
(mis va kumush karbonillari) qo’llanilganda reaktsiyani 0-30
0
С harorat va 0,1 
MPa bosim ostida olib borish mumkin. Bunda asosan isomer tuzilishlardagi 
kislotalarning aralashmalari olinadi. Ular past suyuqlanish va qaynash haroratlari, 
yuqori darajadagi qovushqoqligi, yaxshi eruvchanligi bilan ajralib turadi. Usulning 
kamchiligi muhitning juda agressivligidir. 
α-olefinlarni suyuq fazada oksidlash kobalt stearati ishtirokida quyidagi 
sharoitlarda olib boriladi: harorat 1300
0
С, sintez vaqti – 2,5soat , katalizator 
miqdori– 0,07%, havo oqimining tezligi – 2,5 litr/мин. Natijada o'rtacha 
molekulyar og'irligi ~536 ga teng, karbonil, gidroksil va karboksil guruhlariga ega 
bo'lgan kislorodli birikmalar aralashmasi hosil bo’ladi. Olingan oksidatning yod 
soni yuqoriligi to'yinmagan moddalar mavjudligini ko'rsatadi. Kislotalarni 
oksidatdan ajratish natriy karbonati suvli eritmasi bilan ekstraktsiyalash yo’li bilan 
amalga oshiriladi, so’ngra ishqoriy faza neytrallashtiriladi. 
Ushbu jarayonni amalga oshirishda oksidlovchi agent sifatida kislorod o’rnida 
ozonni qo’llash yaxshi samara berishi qayd etilgan. 
To'yingan C
4
-C
8
kislotalarni sintez qilish imkoniyati ularga mos a’ldegidlarni 
(juda oz miqdordagi izopropanol aralashmasi bilan birga ) kislorod bilan 

---

107 
oksidlash orqali o'rganilgan. Oksidlash 55-70 
0
С da 11-14 soat davomida 15 litr / 
soat havo uzatish tezligida amalga oshirildi. Bunda karbon kislotalarining chiqishi 
92-94% ni tashkil etdi, kislotalar sintezi bir bosqichda qimmat katalizatorlardan 
foydalanmasdan amalga oshirildi.