I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
78 
library.ziyonet.uz/ 
 
Iblis alayhila’na Havvoning qoshlariga keldi. Yonida boshlab kelgan oʻgʻilchasini 
Havvoning huzurlarida qoldirib: “Oldingda tura tursin, keyin kelib, olaman”, dedi-yu, 
ketdi. Hazrati Odam keldilar, bu bolachani koʻrib: “U nega bu yerda turibdi?” deb 
soʻradilar. “Bir kishi qoʻyib ketdi”, dedilar Havvo. Odam alayhissalom bolaga qarab 
turib, bu iblisning ishi ekanini va uning sharridan qochmoq shartligini angladilar. 
Havvoni koyidilar. Soʻng bolani oʻldirdilar-da, parcha-parcha qildilar. Har bir parchasini 
daraxtlarga osib, keyin yana oʻz yumushlariga ketdilar. Shu zamoniyoq iblis qaytib keldi-
da: “Oʻgʻilchamni nima qilding?” deb soʻradi. Havvo boʻlgan gapni yashirmay, aytdilar. 
Shunda iblis “Xonnas!” deb chaqirdi-yu, bolaning parcha-parcha boʻlaklari yana 
birlashdi. Iblis uni olib ketmay yana Havvoga “Shu bolakayga qarab turgin, men tezda 
kelaman”, dedi. Havvo “Odamdan qoʻrqaman, qabul qilmayman”, desalar ham iblis 
yalinaverib qoʻymadi. Havvo yana rozi boʻldilar. Iblis ketdi. Odam alayhissalom kelib 
koʻrsalar-ki, bolacha yana Havvoning yonlarida turibdi. Bundan gʻazablanib Havvoni 
injitdilar. Bu gal oʻt yoqdilar-da, bolakayni oʻtga otdilar. Keyin kulini ikkiga boʻlib, 
yarmini dengizga, yarmini yobonga sovurdilar-da, ishlariga ketdilar. Iblis kelib, oʻgʻli 
oʻtda yoqilganini, kuli esa sovurilganini eshitdi-yu, “Xonnas!” deb chaqirdi. Bolaning 
kuli yana qayta tirilib, otasi yoniga keldi. Shundan keyin iblis Havvoga yana ham 
qattiqroq yolbordi. “Shu safar ham qarab turgin, kelib bolani olganimdan keyin sira 
boshqa kelmayman”, deb qasam ham ichdi. Uning bu hiylasi ham ish berib, bolani 
tashlab ketdi. Odam alayhissalom yana kelib qarasalar, bola Havvoning yonida turibdi. 
Bu gal Odam alayhissalom gʻazablanib: “Shaytonning soʻziga kirasanu mening soʻzimga 
kirmaysanmi!” deb Havvoni urdilar. Erkak kishining xotinni urishi shu voqeadan 
boshlangan. Bu gal Odam alayhissalom Xonnasni olib borib qoyaga urdilar. Soʻydilar. 
Goʻshtini pishirdilar. Yarmini oʻzlari yedilar, yarmini Havvoga yedirdilar-da yana 
ishlariga ketdilar. Iblis kelib “oʻgʻlim qani?” deb soʻradi, Havvo boʻlgan voqeani 
aytdilar. Iblis shunda quvonib: “Mening maqsadim shu edi! Hosil boʻldi! Endi men 
ichingizga kirdim, koʻksingizga mahkam oʻrnashdim!” dedi”. 
 
Ibrohim rivoyatni aytib boʻlgach, boshini quyi egib bir oz sukut saqladi. Keyin xazin 
ovozda davom etdi: 
 
-Odamzotning fojiasi ham shu. Ichida shayton bor. Kimning iymoni sust boʻlsa, ichidagi 
shaytoni gʻolib. Kim iymonda sobit boʻlsa shaytoni zanjirband. Bolam, sen toʻgʻri 
gapimga ranjimaginu, agar uyinglar notinch boʻlsa bir-birlaringdan ayb qidirmanglar. 
“Iymonda qanday ekanmiz?” deb oʻylab koʻringlar. Aslida men bu gapni adang bilan 
amakingga aytishim kerak. Borsam aytaman ham. Senlar ham uch aka-ukasanlar, 
iymondan uzoqlashsalaring bu savdo senlarning boshlaringga ham tushadi. Shuning 
uchun bu haqiqatni hozirdan bilib, oldini olish chorasini koʻrishlaring kerak. Men 
uylaringga borishni niyat qilib turuvdim. Boraman. Lekin borishimdan biron natija 
chiqishi qiyin. Egilib qurib qolgan iymon daraxtini toʻgʻirlab qoʻyish qiyin. Yana Alloh 
biladi. Alloh istasa toʻgʻrilashi hech gap emas. 
 
Shu gaplarni aytib, Ibrohim oʻrnidan turdi. Shiyponni yigʻishtirgach, jiyanini ergashtirib 
qishloq sari yoʻl oldi. Kampiri uyda edi. Ikkovining koʻzlari bir zumgina toʻqnashdi. 
 
“Qarindoshingni ovutdingmi?” - deb soʻradi Ibrohimning koʻzlari. 
 
“Shuncha gapdan keyin ovutish oson ekanmi, qahringiz biram qattiqki...” - dedi 

---