I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
83 
library.ziyonet.uz/ 
 
 
Har ikki tomon bu suhbatga oʻzicha tayyorgarlik koʻrgan edi. Garchi “tergov” Toʻlqin 
istagan tarzda boshlangan boʻlsa-da, davomi telba daryoni burib yuborgan sel oqimi kabi 
boʻldi. U oʻzi tayyorlab qoʻygan yoʻldan voz kechib, oʻgʻli taklif etgan yoʻlga oʻtishga 
majbur edi. Avvalgi shashti pasaygan boʻlsa-da, zardali ohangini saqlab qoldi: 
 
-Senga boshqa hovli olib berishim kerakmi? 
 
-Boshqa hovli kerakmas, faqat amakimlar bilan... 
 
Shu yerga kelganda iblis ortiq chiday olmadi, Toʻlqinning qulogʻiga shivirladi: “Shuncha 
chekinganing yetar, qanday otasan, oʻgʻlingni gapirtirib qoʻyib lallayib oʻtirasanmi!” Bu 
tanbeh ta’sir qilib, Toʻlqin oʻgʻlining gapini shart boʻldi: 
 
-Buni eshitdim. Bitta gapni hadeb chaynayverma. Sezgirman, deyapsan, a? Agar sezgir 
boʻlsang bilishing kerak edi. Sen aytgan bombalarni men koʻmib qoʻyganim yoʻq. 
Portlasa ham mening aybim bilan portlamaydi. Sezgir boʻlsang, amakingning ham 
kennayingning ham fe’li qanaqa yomonligini bilishing kerak edi. Agar aqlli boʻlsang, 
bunaqa fe’lli odamlarni tuzatish mumkinmasligini fahmlashing shart edi. Mening 
murosadan boshqa choram yoʻq. 
 
-Dada, siz kattasiz... 
 
-Menga aql oʻrgatma. 
 
-Aql oʻrgatmoqchi emasman. Balki... kennayimning molini olib bersangiz oradagi 
sovuqlik koʻtarilar? 
 
-Sen kalta oʻylayapsan. Molini olib berganim bilan ular oʻzgarishmaydi. Oʻy-xayoli pul 
bilan band odamlarda aka-ukalik mehri boʻlmaydi. Ular mehr-oqibatni mendan talab 
qilaverishadi. Oʻzlari tomondan ham oqibat boʻlishi shartligini oʻylashmaydi. Chunki 
oʻylashi zarur boʻlgan aqllarini boylik havasi chandib tashlagan. 
 
Toʻlqinning bu gapidan keyin oradagi toʻqnashuv holati yoʻqolib, har ikki tomon ham 
yaxshilikka olib boruvchi yoʻl haqida oʻylay boshladi. 
 
-Dada, nahotki hech chorasi boʻlmasa? - deb soʻradi oʻgʻil boshi berk koʻchada najot 
koʻrmay. 
 
-Ochigʻini aytsam... - Toʻlqin yuragidagi ogʻir dardni fosh qilib xoʻrsindi-yu, iblis orada 
jiddiy nizo chiqishidan umidini uzdi. - oʻzimning ham boshim qotib ketdi. Nima qilishga 
hayronman. 
 
-Sizlar kelisha olmasangiz, unda bizlar ham... 
 
-Nima demoqchisan? 
 
-Bizlar ham bemehr boʻlib yuramizmi? Nahotki bu hayotda uy talashishdan ham 

---