I bob iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida inflyatsiyani yuzaga kelish shakllari va uni ijtimoiy iqtisodiy oqibatlarining nazariy asoslari

Davlat byudjeti. Markaziy bank makroiqtisodiy siyosat samaradorligini 
oshirish 
maqsadida 
pul-kredit 
siyosatini 
soliq 
byudjet 
siyosati 
bilan 
muvofiqlashtirgan holda amalga oshirishni davom ettirmoqda. Chunonchi, Oliy 
Majlis qarori bilan tasdiqlangan O`zbekiston Respublikasi Davlat byudjetining 
2020yilga mo`ljallangan ko`rsatkichlarida 2020yil uchun davlat byudjeti taqchilligi 
YaIM hajmiga nisbatan 2,0 foiz miqdorida belgilangan edi. Shu bilan birga davlat 
byudjeti taqchilligini qoplashni noinflyatsion manbalar hisobidan amalga oshirish 
ko`zda tutilgan edi.
2020yilda byudjetning daromad qismi 101,5 foizga, xarajat qismi esa 95,4 
foizga bajarildi. Byudjet daromadlari va xarajatlari samaradorligini oshirish 
borasida ko`rilgan chora-tadbirlar o`tgan yilda byudjet taqchilligini YaIMga 
nisbatan 0,4 foizgacha pasaytirish imkonini berdi.
Inflyatsiya. Qa`tiy monetar va fiskal siyosat yuritish, shuningdek, pul 
agregatlarini tartibga solishga oid chora-tadbirlarning amalga oshirilganligi ijobiy 
natijalar berdi hamda baholar o`sishi sur`atlarining sezilarli darajada pasayishiga 
olib keldi.
2020yilda iste`mol baholari indeksining o`rtacha oylik o`sish sur`ati 0,3 
foizga, yillik o`sishi 3,8 foizga teng bo`ldi, bu esa so`nggi yillardagi eng past 
ko`rsatkichdir. Ulgurji narxlar darajasi va YaIM deflyatori ham mos ravishda 
pasaydi.

---

38 
Pul massasini tartibga solishning yangi vositalaridan keng foydalanish 
monetar omillarning inflyatsiya jarayonlariga ta`sirini to`liq bartaraf etish imkonini 
berdi.
 To`lov balansi va monetar siyosatning asosiy ko`rsatkichlari hamda 
ularni baholash 
2020 yilda tashqi iqtisodiy faoliyatning tezkor sur`atlar bilan rivojlanishi 
kuzatildi. Chunonchi, mamlakatimizning yillik tashqi savdo aylanmasi 2019 yilga 
nisbatan 17,3 foizga, shu jumladan, eksport 24,6 foizga oshdi.
Tovarlar va xizmatlar eksportining importga nisbatan yuqori sur`atlar bilan 
o`sishi natijasida eksport hajmi 3725,0 mln. AQSh dollarini, import hajmi 2964,2 
mln. AQSh dollarini tashkil etdi hamda savdo balansining ijobiy qoldig`i 760,8 
mln. AQSh dollariga teng bo`ldi.
To`lov balansidagi joriy operatsiyalar hisob raqamlari qoldig`ining o`tgan 
yillarga nisbatan o`sib borishi kuzatilmoqda. Agar ushbu ko`rsatkich 2019 yilda 
salbiy bo`lib, YaIM ga nisbatan 1,1 foizni tashkil etgan bo`lsa, 2019 yilda uning 
ijobiy qoldig`i 2,3 foizga, 2020yilda esa 3,4 foizga teng bo`ldi.
2019 yildan boshlab asosiy xom ashyo tovarlari, shu jumladan, qimmatbaho 
metallar va paxta tolasi narxlarining barqaror o`sishi kuzatilmoqda, bu esa to`lov 
balansini sezilarli darajada yaxshilash va oltin valyuta zaxiralarini ko`paytirish 
imkonini bermoqda.