I kirish korxona moliyasini tashkil etish tamoyillari Tashkilotdagi moliyaviy ishlar. II. Asosiy qism

2.1.Korxonalarda moliyaviy xarajatlarni minimallashtirish
Xorijiy mamlakatlarda muhim o'rinni davlat korxonalari egallaydi. Rivojlanishning hozirgi bosqichida, 80-yillarda olib borilgan ishlarga qaramasdan. xususiylashtirish, bu mamlakatlarda davlat mulki iqtisodiyotda mustahkam mavqeini saqlab qoladi. Davlat korxonalari xususiy tadbirkorlikni qator mahsulotlar uchun keng va kafolatlangan bozor bilan taʼminlovchi koʻplab buyurtmalar oladi, moliya tizimining boshqa boʻgʻinlari foydasiga qayta taqsimlash yoʻli bilan kapital jamgʻarish jarayonini ragʻbatlantiradi (davlat mahsulotlariga arzon narxlar va tariflar hamda yuqori narxlar orqali). xususiy korxonalarning davlat tomonidan iste'mol qilinadigan mahsulotlari uchun) va o'z mablag'larini iqtisodiyotning norentabel tarmoqlariga investitsiya qilish.
Ko'pincha bir-biri bilan chambarchas bog'langan va bir vaqtning o'zida faoliyat yuritadigan davlat korxonalarining shakllanishining bir qancha sabablari bor.
1. Iqtisodiy sabablar davlatning iqtisodiy jarayonlarga aralashuvi zaruratidan kelib chiqadi. Davlat korxonalarining faoliyati moddiy ishlab chiqarishning alohida tarmoqlari o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikka ta'sir qiladi, uning tarkibini o'zgartirishga yordam beradi va progressiv tarmoqlarning o'sishini rag'batlantiradi.
Yangi texnika va ilm-fan yutuqlarini keng joriy etish, ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish katta moliyaviy resurslar va yuqori darajada rivojlangan energetika bazasini talab qiladi. Shu munosabat bilan mamlakatimizda gaz, elektroenergetika, neft, ko'mir kabi tarmoqlarni rivojlantirish alohida ahamiyatga ega. Bundan tashqari, davlat ilmiy-tadqiqot markazlari va tajriba korxonalari tashkil etilmoqda; bankrotlik yoqasida turgan monopolist korxonalarni sanitariyadan tozalash ishlari olib borilmoqda; kapital ko'p talab qilinadigan tarmoqlarda yangi korxonalar qurilmoqda. Davlat korxonalari kontrtsiklik va inflyatsiyaga qarshi tartibga solish vositasi sifatida keng qo'llaniladi.
2. Yuqoridagi tarmoqlarni rivojlantirish, ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish katta boshlang’ich sarmoyalarni talab qiladi. Xususiy korxonalar yangi tarmoqlarni rivojlantirish bilan bog'liq tavakkal qilishni istamaydilar. Shuning uchun bu xarajatlar davlat tomonidan moliyalashtiriladi. Bu moliyaviy sabab.
3. Siyosiy sabablar ishlab chiqarish va kapitalning integratsiyalashuv jarayonlarida davlat korxonalarining keng ishtirok etishiga olib kelgan baynalmilallashuvning rivojlanishi bilan bog‘liq. Zamonaviy sharoitda davlat va aralash korxonalar chet el kapitali ishtirokida xorijiy filiallarni tashkil etadilar, ilmiy-texnikaviy hamkorlik bo'yicha litsenziya va boshqa shartnomalar tuzadilar va shu bilan xalqaro iqtisodiy munosabatlarning bevosita ishtirokchilariga aylanadilar. Ko'pgina davlat korxonalari o'z mahsulotlarining salmoqli qismini chet elga sotadilar (bu, ayniqsa, bir qator davlat kompaniyalari barcha mahsulotlarining 50-60 foizini chet elga sotadigan Frantsiya uchun to'g'ri keladi).
Xorijiy mamlakatlardagi davlat korxonalari o‘zining huquqiy holati, boshqaruv tizimi, iqtisodiyot va moliyani tashkil etishi, byudjet bilan munosabatlarining xarakteriga ko‘ra bir-biridan farq qiladi. Ularni uchta asosiy guruhga bo'lish mumkin: davlat korporatsiyalari; aralash korxonalar; davlat tomonidan moliyalashtiriladigan korxonalar.
Tarmoqning barcha korxonalarini yoki ularning muhim qismini qamrab oluvchi yirik sanoat majmualari bo'lgan davlat korporatsiyalari muhim ahamiyatga ega. Har bir korporatsiya maxsus akt bilan tasdiqlangan; u ishlab chiqarish va moliyaviy mustaqillikka, boshqa korxonalar bilan shartnoma munosabatlariga kirishish huquqiga ega.
Davlat korporatsiyalarining o'ziga xos xususiyati ularning "avtonomiyasi", ya'ni. ularning kundalik ishlab chiqarish faoliyati parlament nazoratidan tashqarida; dan moliya ajratilgan.
Aralash korxonalar - kapitalining bir qismi davlatga tegishli bo'lgan korxonalar. Ular korxona aktsiyalarining bir qismini sotib olish yoki davlat tomonidan xususiy kapitalni jalb qilgan holda korxonalar qurish natijasida vujudga keladi. Bunday korxonalarni boshqarish aktsiyadorlik jamiyatlarini boshqarishga o'xshaydi.
Byudjet hisobidan moliyalashtiriladigan korxonalar tegishli vazirliklar yoki munitsipalitetlarning boshqarmalari tarkibiga kiradi. Ularning barcha iqtisodiy faoliyati davlat tomonidan tartibga solinadi. Foyda to'liq yoki qisman tegishli byudjetlarga o'tkaziladi va asosan byudjet mablag'lari hisobidan moliyalashtiriladi. Ushbu korxonalar har yili davlat yoki bilan bir vaqtda tasdiqlangan smetalarni tuzadilar. Ular davlat va mahalliy byudjetlarga nisbatan qo'llaniladigan tartib bilan to'liq qoplanadi.
Davlat korxonalari moliyasi - bu korxonalarning pul mablag'lari va jamg'armalari fondlarini shakllantirish va ulardan foydalanish, shuningdek, ushbu mablag'lar va jamg'armalarning shakllanishi, taqsimlanishi va ishlatilishini nazorat qilish bilan bog'liq bo'lgan iqtisodiy pul munosabatlari majmuidir.
Davlat korporatsiyalarining byudjet tizimi bilan munosabatlari davlat va mahalliy byudjetlarga soliqlar toʻlash, kreditlar boʻyicha foizlar va markaziy byudjetdan subsidiyalar olish, asosan kapital qoʻyilmalarni moliyalashtirish, yuqori foiz stavkalari boʻyicha subsidiyalar va kreditlar olish orqali amalga oshiriladi. .
Aralash korxonalarning davlat byudjeti bilan soliqlar bo'yicha munosabatlari oddiy aktsiyadorlik jamiyatlarida bo'lgani kabi shakllanadi.
Byudjet hisobidan moliyalashtiriladigan korxonalarning byudjet bilan munosabatlari yalpi yoki sof deb ataladigan tamoyilga asoslanadi. Birinchi holda, byudjet korxonalarning yalpi daromadlari va xarajatlarini o'z ichiga oladi, ikkinchi holatda faqat ijobiy yoki salbiy saldo aks ettiriladi. Bunday korxonalar mustaqil, avtonom byudjetda bo'lib, davlat yoki mahalliy byudjetlarda faqat ularning faoliyatining moliyaviy natijalari hisobga olinadi. Qoidaga ko'ra, hozirda ko'pchilik mamlakatlarda aniq tamoyil qo'llaniladi.