I-mavzu: Korxonalarning tashkiliy huquqiy asoslari Reja

Moddiy yо‘naltirish - materiallar uchun transport xarajatlarini kamaytirish uchun, ayniqsa, bu material kо‘p mehnat talab qiladigan korxonalar uchun muhimdir.
Mehnat resurslariga e’tibor qaratish - ikkita holat hisobga olinadi: mintaqadagi mehnat resurslari miqdori va ish haqi bahosi.
Tovarlarni sotish va soliqlarni yо‘naltirish - turli mintaqalarda soliq, moliyaviy qо‘llab-quvvatlash, soliq siyosati turlicha bо‘lgan holatlarda korxona ushbu sharoitlar eng qulay bо‘lgan joyda joylashadi.
Avtotransportga yо‘nalish berish - kompaniyaga eng daromadli kafolatli transport xizmatlarini taqdim etadigan joyni tanlash. Transport markazlari (portlar, aeroportlar, magistral yо‘llar) yaqinida korxonalarni joylashtirish qulay.
Energiya sarflaydigan korxonalar joylashuviga asosan ular uchun ayniqsa muhim bо‘lgan energiya manbalarining mavjudligiga e’tibor qaratish lozim. Biroq, bugungi kunda bu elektr energiyasidan kо‘proq foydalanish oldingidek muhim emas.
Sо‘nggi yillarda atrof-muhitga yо‘naltirilganlik tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda va ba’zi hududlarda ekologik sabablarga kо‘ra ayrim korxonalarni qurishni imkonsiz qilmoqda.
Xaridorga yо‘naltirilganlik chakana savdo korxonalari uchun ayniqsa muhimdir.
Transport kompaniyalari uchun landshaft va iqlimning о‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olish kerak bо‘lgan hududning yо‘nalishi muhim rol о‘ynaydi.
Xorijiy sheriklarga yо‘naltirish - kompaniya xorijiy yetkazib beruvchilar yoki mijozlar bilan bevosita bog‘liq bо‘lgan holatlarda e’tiborlidir.
Korxonalarni quyidagi omillarga qarab kichik, о‘rta yoki katta deb tasniflash mumkin: ishchilar soni, yillik oborot, asosiy kapital hajmi, ish о‘rinlari soni, ish haqi, xom ashyodan foydalanish kabi kо‘rsatkichlar ular bir nechta turlarga bо‘linadi.
Har bir korxona boshqa korxonalardan avvalo ishlab chiqarayotgan mahsuloti, shuningdek, ishlab chiqarishning tavsifi va miqyosi, joylashishi, xalq xо‘jaligining boshqa tarmoqlari bilan aloqalari va boshqa kо‘rsatkichlari bilan farq qiladi. Biroq bularning barchasi ishlab chiqarishni tashkil etish, rejalashtirish va boshqarish masalalarini har bir korxona uchun individual tarzda alohida ishlab chiqish kerak, degani emas, albatta. Alohida korxonalar guruhiga nisbatan qо‘llash mumkin bо‘lgan umumiy qarorlarni tayyorlash mumkinligi nazariy va amaliy jihatdan isbotlab berilgan.
Bu bilan korxonalarning ishlab chiqarish, mehnat va boshqaruvni tashkillashtirish masalalarini bir xil tipda hal qilish mumkin bо‘lgan guruhlarini aniqlash maqsadida ularni tasniflashning maqbulligini izohlash mumikn.
Korxonalarning eng muhim xususiyatlari ularning qaysi tarmoqqa qarashliligi; hajmi; ishlab chiqarishning turli jabhalarini qamrab olganligi; ixtisoslashtirish darajasi va bir tipdagi mahsulotlarni ishlab chiqarish miqyosi;ishlab chiqarishni tashkillashtirish usuli hamda uni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish; tashkiliy-huquqiy shakllarini prognozlashtirishga bog‘liq bо‘ladi.