I-mavzu: maktabgacha ta`limda steam ta`lim texnologiyasi reja

Maktabgacha yoshdagi bolalarda STEAM faoliyati va ilmiy tajribalar qanday ko'rinishda bo`ladi: STEAM fan, texnologiya, muhandislik, san'at va matematikani anglatadi. Ushbu sohalarning ba'zilari yosh bolalar uchun murakkab tuyulishi mumkin deb o`ylash tabiiy. Qaysidir ma'noda, bu haqiqat. Yosh bolalar ko'paytirishni yoki kompyuterlar qanday ishlashini tushunishga tayyor bo'lmasligi mumkin. Biroq, maktabgacha yoshda STEAM o'yin va muhokama orqali ko'nikma va tushunchalar hosil qilinib, so'ngra bu ko'nikmalarni o`yinlarda ko'proq qo'llash orqali kelajakda o'rganish uchun mustahkam poydevor yaratishi mumkin.
Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun:

• 
  Ilm ko'pincha eksperimentni o'z ichiga olgan tadqiqot va savollarga javob berishga undaydi.
  
• 
  Texnologiya deganda, rangli qalam, chizg‘ich kabi oddiy vositalar hamda mikroskop va kompyuterlar kabi murakkabroq vositalardan foydalanish tushuniladi.
  
• 
  Muhandislik muammolarni tan olish va yechimlarni sinab ko'rishni anglatadi.
  
• 
  San'at ijodkorlikni shakllantiradi va bolalarga o'rganayotgan tushunchalarini tasvirlash imkonini beradi.
  
• 
  Matematika raqamlar bilan bir qatorda naqshlar, shakllar, tashkilotchilik qobiliyatlari va boshqalar bilan ham shug'ullanadi.
  

Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun STEAM ta`limining muhim jihati.
Bizning kundan kunga taraqqiy etib borayotgan zamonaviy dunyomiz aholining STEAM sohalarida ko'proq ma'lumotga ega bo'lishini talab qiladi. STEAM esa maktabgacha yoshidagi bolalarga asosiy tarkib bilan bog‘liq bo‘lmagan, masalan, jamoa bilan ishlash, qat’iyat va mehnatsevarlik, ijodkorlik va zukkolik, mantiqiy tafakkur, tanqidiy fikr kabi ko‘nikmalarni o‘rgatadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar ham STEAM bo'yicha asosiy tushunchalarni o'rganish qobiliyatiga ega. Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun STEAM ta'limining eng foydali jihatlaridan biri shundaki, STEAM faoliyatida hosil qilingan ko'nikmalar, masalan, san’at, fan yoki matematikada o‘rganilgan jarayon ko‘nikmalari har qanday fan sohasida va kundalik hayotda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan asosiy ko‘nikmalardir. Maktabgacha yoshdagi bolalar qiziqish va ijodkorlik hissi bilan ilm-fanga tabiiy moyillikka ega. Bu yoshda bolalar konstruktorlash, modellash, robotexnika hamda dasturlash sohasiga juda qiziqadilar. Ta`lim-tarbiya faoliyatiga STEAM yondashuvimizning muhim qismi bu bolalarni to'g'ri vaqtda to'g'ri faoliyat bilan tanishtirishdir. Biz bolalarni rivojlanishga tayyor bo'lganda yangi ko'nikmalar va tushunchalar bilan tanishtiramiz, bu esa o'rganishni qiziqarli va tabiiy qiladi.
Fan, texnologiya, muhandislik, san'at va matematika kundalik hayotning bir qismidir. Shunday qilib, bolalar har kuni kitoblar, muhokamalar, eksperimentlar, badiiy loyihalar, ta'limiy o'yinlar va boshqalar orqali ushbu mavzularni integratsiyalashgan tarzda o'rganishlari mumkin. STEAM faoliyati har qanday mavzuni faqat kun yoki haftaning ma'lum vaqtlarida emas, cheklanmasligi bilan samaraliroqdir. Bolalar yoshligida ushbu fanlar bo'yicha asosiy tushunchalarni o'rganish qobiliyatiga ega. Maktabgacha ta'lim tashkilotlari va boshqa bolalar ta`lim-tarbiyasi, ularning parvarishi bilan shug`ullanuvchi mutaxassislar STEAM ko'nikmalari va tushunchalarini erta tarbiyalash kerakligi, o'yin va muhokama qilish uchun doimiy imkoniyatlar orqali ularga asoslanishlari kerak. Bolalar maktabgacha taʼlim tashkilotlarida STEAM faoliyati bilan shugʻullanishda hosil qiladigan koʻnikmalar hayotlarining koʻp jabhalarida foydalidir. Masalan, kuzatishlar, gipotezalar va tanqidiy fikrlashni o'z ichiga olgan jarayon ko'nikmalari matematika va fan uchun asosiy ko'nikmalardir, ammo har qanday mavzuni o'rganish uchun qimmatli ko'nikmalardir. Ular o`ziga xos talablarga ega. Qaysidir ma'noda, bolalar kattalardek qanday kasb tanlashlari mumkinligini tasavvur qilish qiyin. Bir narsa aniqki, fan, texnologiya, muhandislik va matematika bo'yicha ko'nikmalar tobora muhim ahamiyat kasb etadi. Primrose kabi erta ta'lim provayderlari uchun bolalar oldidagi mas'uliyatimizning bir qismi ularni keyinchalik hayotlarida duch keladigan haqiqatlarga tayyorlashdir.