I qism. Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari

Валюталар курслари фарқидан даромадлар деганда қурилиш ташкилотининг валюта счётида сақланаётган чет валютаси ва чет эл валютасидаги дебиторлик қарзлар бўйича ҳисобланган ижобий курслар фарқи тушунилади. Ушбу даромад ҳар ойнинг охирида 5210 “Мамлакат ичидаги валюта счётлари”, 5220 “Чет элдаги валюта счётлари”, 4000 “Олинадиган счётлар”, 4300 “Таъминотчи ва пудратчиларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар” ва бошқа чет эл валютасида ҳисоби юритилган дебиторлик қарзлар счётлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Марказий банки эълон қилган курслар асосида ҳисобланади. Ҳисобланган ижобий курслар фарқи юқорида келтирилган счётларнинг дебетида ва 9540 “Валюталар курслари фарқидан даромадлар” счётининг кредитида акс эттирилади.
Узоқ муддатли ижарадан даромадлар деганда мулкни бир йилдан кўп муддатга ижарага беришдан олинган даромадлар тушунилади. Ушбу даромаднинг суммаси тузилган лизинг (ижара) шартномаси асосида ҳисобланади. Ҳисобланган даромад суммаси 4830 “Олинадиган фоизлар”, 6230 “Бошқа муддати узайтирилган даромадлар” счётларининг дебетида ва 9550 “Узоқ муддатли ижарадан даромадлар” счётининг кредитида акс эттирилади.
Қимматли қоғозларни қайта баҳолашдан даромадлар деганда узоқ ва қисқа муддатли инвестициялар қийматини ошириш натижасида вужудга келган даромадлар тушунилади. Бундай даромадлар қайта баҳолаш далолатномалари асосида ҳисобланади. Ҳисобланган даромад суммаси 0600 “Узоқ муддатли инвестицияларни ҳисобга олувчи счётлар”, 5800 “Қисқа муддатли инвестицияларни ҳисобга олувчи счётлар”нинг дебетида ва 9560 “Қимматли қоғозларни қайта баҳолашдан даромадлар” счётининг кредитида акс эттирилади.
Қурилиш ташкилотларида молиявий фаолиятдан олинган даромад-ларнинг аналитик ҳисоби уларнинг турлари ва бошқа бошқарув учун зарур сегментлари бўйича 11-с журнал-ордерда олиб борилади.
21-сон БҲМСга мувофиқ қурилиш ташкилотларида молиявий фаолиятга доир харажатларнинг ҳисоби қуйидаги счётларда олиб борилади:

• 
  9610 «Фоиз кўринишидаги харажатлар» - ушбу актив, вақтинчалик (транзит) счётнинг дебетида ва 6920 .Ҳисобланган фоизлар» счётининг кредитида йил мабойнида олинган қарзлар ва кредитларга доир ҳисобланган харажатлар акс эттирилади.
  
•