I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
24
25
yangi Konstitutsiya tayyorlanishi haqida xulosa mavjud. Va 
shu asosda Oliy Kеngash sessiyasida birinchi Prеzidеntimiz 
I.A. Karimov boshchiligida 64 kishidan iborat Konstitutsiya 
loyihasini tayyorlovchi komissiya tuzildi. 
Komissiya tarkibi vakolatli bo‘lib, unga deputatlar, barcha 
hududiy tuzilmalardan, davlat va jamoat tashkilotlaridan, 
korxona va xo‘jaliklardan vakillar, huquqshunoslar, olimlar 
va boshqa mutaxassislar vakillari kiritildi. Keyinchalik uning 
tarkibiga o‘zgartirish kiritilib, u yanada kuchaytirildi.
Komissiya o‘zining birinchi majlisini birinchi Prеzidеntimiz 
I.A. Karimov boshchiligida 1991-yil 12-aprelda o‘tkazdi. 
Vaziyat va olib borilayotgan ishlar tahlil qilinib, loyihani ishlab 
chiqish jarayonini kuchaytirish, shu jarayon bilan bog‘liq 
barcha ishlarni muvofiqlashtirib borish uchun Konstitutsiya 
komissiyasi a’zolari va еtakchi olim, mutaxassislardan iborat 
32 kishi tarkibida ishchi guruhi tashkil qilindi.
Shuningdek, Konstitutsiya loyihasida mo‘ljallangan 6 
bo‘limni tayyorlash uchun 6 ta maxsus kichik guruh tashkil 
qilindi, ularning tarkibiga 50 nafar huquqshunos, mutaxassis 
kiritildi.
Komissiya va barcha guruhlar ishining samarali bo‘lishi 
uchun komissiya raisi ular oldiga quyidagi aniq vazifalarni 
qo‘ydi:
• birinchi, Konstitutsiyaviy rivojlanishning jahon tajribasini 
sinchiklab o‘rganib chiqish;
• ikkinchi, boshqa mamlakatlarning inson huquqlari 
borasida, demokratiya va qonunchilik sohasida qo‘lga kiritgan 
yutuqlarini hisobga olish;
• uchinchi, kеng xalq ommasi diliga yaqin va tushunarli 
siyosiy yuridik hujjat yaratish.
Agar shu uch topshiriqqa sinchiklab nazar tashlasak, 
ularda inson huquqlari va manfaatining ustuvorligi asosida 
Konstitutsiya yaratilishi maqsad qilib qo‘yilganligini ko‘ramiz. 
nuqtayi nazaridan endi mutlaqo yaroqsiz bo‘lib qoldi.
1991-yil 31-avgustda O‘zbekistonning mustaqilligi e’lоn 
qilinib, 1-sentabr — Mustaqillik kuni deb belgilanar ekаn, 
«O‘zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari 
to‘g‘risida»gi Qonun O‘zbekistonning mustaqilligini huquqiy 
jihatdan mustahkamladi. Bu mustaqil O‘zbekistonning 
dastlabki Konstitutsiyaviy hujjati hisoblanadi. Unda 
O‘zbekiston mustaqil demokratik davlat ekanligi belgilanib, 
demokratik davlatga xos xususiyatlar, tamoyillar o‘z ifodasini 
topdi.
O‘zbekiston Konstitutsiyasining qabul qilinishi sabablarini 
ko‘radigan bo‘lsak, uni ikkiga bo‘lish mumkin. Birinchi, bu bosh 
sabab — O‘zbekistonning mustaqil davlat bo‘lishi. Ikkinchi, 
ana shu sababdan kelib chiqadigan boshqa masalalar, ya’ni 
yangi ijtimoiy munosabatlarning vujudga kelishi, unda shaxs 
manfaatining ustunligi, ana shunga mos ravishda shaxsning 
huquqiy holatini, davlat hokimiyati tuzulmalarining huquqiy 
holatini belgilash zarurligi hisoblanadi.
O‘zbekistonning mustaqilligi — uning jahon hamjamiyatida 
tutadigan o‘rniga bevosita ta’sir qildi, natijada, O‘zbekistonning 
dunyodagi boshqa davlatlar bilan munosabatini to‘g‘ri yo‘lga 
qo‘yish muhim ahamiyat kasb etdi.
Hozirgi mamlakatlar taraqqiyoti ko‘p jihatdan mamlakatda 
inson huquqlarining qay darajada ta’minlanganiga bog‘liq. 
Bunda xalqaro huquq qoidalarining mamlakat miqyosida 
amal qilishi muhim masala bo‘lib, uni amaliyotga joriy 
qilish mexanizmlaridan biri xalqaro hujjat qoidalarini 
Konstitutsiyaviy normalarga singdirishdir. Bu masala ham 
O‘zbekistonda Konstitutsiya qabul qilishga sabab bo‘ldi. 
O‘zbekistonda yangi Konstitutsiya qabul qilish jarayoni, 
mustaqillikdan avval boshlandi. Konstitutsiya yaratish g‘oyasi 
1990-yil 20-iyunda Oliy Kеngash tomonidan qabul qilingan 
«Mustaqillik deklaratsiyasi» bilan bog‘liq. Ana shu hujjatda 

---