I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq
Download 1.46 Mb. Pdf ko'rish
|
Konstitutsiyaviy huquq 2020 @huquq fanidan testlar
|
KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
70 71 Masalan, O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksida fuqarolarning Konstitutsiyaviy huquq va erkinliklariga qarshi jinoyatlar va ularni sodir etgan lik uchun jinoiy jazo choralari mustahkamlangan. Xususan, fuqarolarning teng huquqliligini buzish (141-modda); shaxsiy hayot daxlsizligini buzish (141 1 -modda); fuqarolarning turar joyi daxlsizligini buzish (142-modda); xat-yozishmalar, telefonda so‘zlashuv, telegraf xabarlari yoki boshqa xabarlarning sir saqlanishi tartibini buzish (143-modda); jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish(144- modda); vijdon erkinligini buzish (145-modda); saylov yoki referendum tashkil qilish, ularni o‘tkazish to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish (146-modda); saylov huquqining yoki ishonchli vakil vakolatlarining amalga oshirilishiga to‘sqinlik qilish (147-modda) 15 jinoyatlari aynan fuqarolarning Konstitutsiyada belgilangan huquq va erkinliklarini buzish natijasida sodir etiladigan jinoyatlar hisoblanadi. Fuqarolar o‘z huquq va erkinliklarini amalga oshirishda o‘zgalar huquqiga va manfaatiga putur etkazmasliklari nafaqat ommaviy munosabatlar, balki fuqarolar o‘rtasidagi shaxsiy munosabatlarda ham qo‘llanilishi qonunlarda belgilangan. 2-§. O‘zbеkistоndа fuqаrоlik vа uning kоnstitutsiyaviy аsоslаri O‘zbekiston Respublikasi demokratik qadriyatlar va xalqaro huquqning umume’tirof etilgan prinsiplariga sodiqligini namoyon etib, Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi g‘oyalari asnosida har bir insonning fuqarolikka bo‘lgan huquqlari amalga oshirilishini kafolatlaydi. Zero, mamlakatimizda barcha sohalarda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar, avvalo, demokratik huquqiy davlat barpo 15 O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksi // [Elektron manba] // URL: http://lex.uz (murojaat qilingan vaqt 23.02.2020). Insonlar o‘rtasida tinchlik va osoyishtalik, tenglik va erkinlik, ijtimoiy adolat va xavfsizlikni ta’minlashda fuqarolarning o‘z huquqlarini qonunda belgilangan tartibda amalga oshirish hamda o‘z burchlarini to‘la bajarishlari muhim o‘rin tutadi. Demokratik huquqiy davlatda qonun bilan o‘ziga berilgan huquqdan foydalangan va o‘z majburiyatlarini bajargan shaxsga hech qanday ta’sir yoki uning javobgarligi xususida masala ko‘rilmasligi kerak. Bu toifa insonlar qonunlarga itoatkor insonlar hisoblanadi. Qonunga itoatkor insonlar fuqarolik jamiyatini tom ma’noda shakllantirish va haqiqiy demokratik huquqiy davlatning barqaror faoliyatini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 20-moddasida belgilangan “Fuqarolar o‘z huquq va erkinliklarini amalga oshirishda boshqa shaxslarning, davlat va jamiyatning qonuniy manfaatlari, huquqlari va erkinliklariga putur etkazmasliklari shart”, – dеgan umumiy qoida Asosiy qonunimizning 48-moddasida “Fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga rioya etishga, boshqa kishilarning huquqlari, erkinliklari, sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilishga majburdirlar”, mazmunidagi qoidaning belgilanishi uchun normativ rahbariy asos hisoblanadi. Fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlarga rioya etish burchi - fundamental asosga ega. Boisi, har bir davlatda qonuniylik va uning asosida shakllanadigan huquqiy tartibot darajasi, oxir-oqibatda, har bir fuqaroning qanchalik qonunga itoatkor shaxs ekanligiga ham bog‘liq bo‘ladi. O‘zga shaxslarning qonunlarda belgilangan huquq va qonuniy manfaatlariga putur yetkazish yetkazilgan zararning usuli va hajmiga bog‘liq ravishda turli holatlarga va javobgarlikka sabab bo‘ladi. Bunday harakatlar (harakatsizliklar) ijtimoiy xavfliligi bilan jinoyat darajasida sodir etilgan bo‘lsa, O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi bilan ta’qib qilinadi. |
