I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
74
75
O‘zbekiston Respublikasi huquq va manfaatlariga zarar 
etkazadigan tarzda talqin etilishi mumkin emas (16-modda)”, 
Respublika davlatning, xalqning oliy manfaatlari, farovonligi 
va xavfsizligini ta’minlash maqsadida ittifoqlar tuzishi, 
hamdo‘stliklarga va boshqa davlatlararo tuzilmalarga kirishi 
va ulardan ajralib chiqishi mumkin (17-modda)”
16
fuqarolik 
jamiyatini shakllantirish, huquqiy davlat barpo etish, har bir 
fuqaroning munosib turmush kechirishiga keng imkoniyatlar 
yaratishga xizmat qiladi.
Shunday qilib, Konstitutsiyaviy huquq mоdulida fuqarolik 
bilan bog‘liq munosabatlar alohida Konstitutsiyaviy-huquqiy 
institutni tashkil etadi. Fuqarolik - jismoniy shaxs va davlatning 
o‘zaro doimiy mustahkam va barqaror siyosiy-huquqiy 
aloqasini anglatib, inson qadr-qimmati, huquq va erkinliklari 
prinsiplarini tan olish va hurmat qilishga asoslangan muayyan 
shaxs va davlatning o‘rtasidagi o‘zaro huquq, majburiyat va 
javobgarliklari yig‘indisi sifatida namoyon bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasida mustaqillikka erishilganidan 
so‘ng fuqarolik institutining demokratik talablarga javob 
bera oladigan qonunchilik bazasi yaratildi. Xususan, 
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida (VI bob. 
Fuqarolik: 21,22,23-moddalar) alohida bobda fuqarolik 
masalalari tartibga solindi, uning asosiy prinsiplari belgilab 
berildi, 1992-yil 2-iyulda “O‘zbekiston Respublikasining 
fuqaroligi to‘g‘risida”gi 632-XII-son maxsus qonuni qabul 
qilindi; O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1992-
yil 2-iyuldagi “O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi 
to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini amalga 
kiritish tartibi to‘g‘risida”gi Qarori; O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining 1992-yil 20-noyabrdagi PF-500-son farmoni 
bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi 
16 O’zbekiston Respubiikasi Konstitutsiyasi // [Elektron manba] // URL: http://
lex.uz (murojaat qilingan vaqt 23.02.2020).
tabiiy huquq va erkinliklari bilan birga, siyosiy huquq va 
erkinliklar ham tegishli ekanligi e’tirof etilgan.
“Fuqaro” tushunchasiga insonning huquqiy holatini 
belgilovchi yuridik atama sifatida qaraladi. Insonlarning 
huquqiy holatidagi farqlar uning fuqarolikka ega yoki 
fuqarolikka ega emasligi, chet el fuqarosi ekanligi, ko‘p 
fuqarolikka egalik kabi holatlar bilan izohlanadi. Bu holat har 
bir davlatning milliy qonunchiligida, ya’ni ularning tarixiy 
rivojlanish xususiyatlari, milliy an’analari, urf-odatlari va 
boshqa omillardan kelib chiqib, o‘ziga xos tarzda ifoda etilgan.
O‘zbekiston Respublikasi umume’tirof etilgan xalqaro 
huquq qoidalariga sodiqligini namoyon etib, o‘z xalqining 
azaliy orzu-maqsadlarini ro‘yobga chiqarish barobarida 
yurtimizda istiqomat qilayotgan barcha kishilarning 
huquqiy holatini, ularning huquq va erkinliklari hamda 
majburiyatlarini huquqiy jihatdan mustahkamlanishiga katta 
e’tibor bermoqda.
Jumladan, Konstitutsiyadagi quyidagi asosiy prinsiplar “...
davlat organlari va mansabdor shaxslar jamiyat va fuqarolar 
oldida mas’uldirlar (2-modda)”, “O‘zbekiston Respublikasi 
o‘z hududida istiqomat qiluvchi barcha millat va elatlarning 
tillari, urf-odatlari va an’analari hurmat qilinishini ta’minlaydi, 
ularning rivojlanishi uchun sharoit yaratadi (4-modda)”, “Xalq 
davlat hokimiyatining birdan bir manbayidir. O‘zbekiston 
Respublikasida davlat hokimiyati xalq manfaatlarini 
ko‘zlab va O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi hamda 
uning asosida qabul qilingan qonunlar vakolat bergan 
idoralar tomonidangina amalga oshiriladi (7-modda)”, 
“O‘zbekiston xalqini millatidan qat’iy nazar, O‘zbekiston 
Respublikasining fuqarolari tashkil etadi (8-modda)”, 
“Davlat, uning organlari, mansabdor shaxslar, jamoat 
birlashmalari, fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga muvofiq 
ish ko‘radilar (15-modda)”, “Konstitutsiyaning birorta qoidasi 

---