I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
98
99
huquqlarni esa fuqarolarga tegishli etib ko‘rsatish orqali aniq 
namoyon qiladi.
Siyosiy huquqlar orqali fuqarolar, tegishli davlat 
organlarini vujudga keltirish, tuzish, shakllantirish, ularning 
ishida ishtirok etish, davlat organlari va mansabdor shахslar 
faoliyatini nazorat qilish, qonunlar yaratilishida ishtirok 
etish, siyosat va davlat faoliyati haqida o‘z fikrlarini bildirish 
imkoniyatlari shaklida namoyon bo‘ladi.
Fuqarolarning siyosiy huquqlari, eng avvalo, davlatni 
boshqarishda ishtirok etish, davlat faoliyatiga ta’sir etish 
imkoniyatini yaratuvchi huquqlar va burchlar yig‘indisi 
bo‘lgani uchun, ularning miqdori, amalga oshirish chora-
tadbirlar doirasi qanday bo‘lishi xalqaro huquq normalari 
asosida davlat tomonidan belgilanadi.
Amaldagi qonunlarga muvofiq, fuqaroning muomala 
layoqati, u voyaga etgach, ya’ni o‘n sakkiz yoshga to‘lgach, to‘la 
hajmda vujudga keladi. SHu bois shaxsiy huquqlardan farqli 
tarzda, fuqarolarning siyosiy huquqlarga ma’lum yoshga 
yetgan dagina ega bo‘lishi tabiiydir.
SHuningdek, siyosiy huquqlardan foydalanishda, ayrim 
hollarda, chеgaralar o‘rnatilishi mumkin. Masalan, saylash 
huquqi 18 yosh qilib belgilangan bo‘lsa, yana saylovlarda, 
sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar 
saylanishi mumkin emas va saylovda qatnashmaydilar, dеgan 
qoida Konstitutsiya (117-modda)da ko‘rsatilgan. Saylanish 
huquqidan foydalanish uchun ham ma’lum yoshga yetgan 
bo‘lish kerak. Masalan, Xalq deputatlari viloyat, tuman 
va shahar kengashlari deputalligiga 21 yosh, Oliy Majlis 
Qonunchilik palatasi deputatligiga 25 yosh, Prezidentlikka 
saylanish uchun 35 yosh. Bundan tashqari, saylov qonunlarida 
harbiy xizmatchilar, professional diniy arboblar uchun ham 
qonun doirasida cheklashlar o‘rnatilgan. Siyosiy huquqlarni 
Mustaqillik yillarida o‘zining ilmiy jasorati, buyuk 
kashfiyotlari bilan islom dunyosida ulkan shuhrat qozongan 
Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Moturudiy, Maxmud 
Zamaxshariy, Abduxoliq G‘ijduvoniy, Burxoniddin Marg‘inoniy, 
Baxovuddin Naqshbandiy, Xoja Axror Valiy kabi siymolarning 
nomlari qayta tiklandi hamda Shohi Zinda, Registon, Bibixonim 
mashhur majmualar qayta ta’mirlanib har tomonlama obod 
etildi. Bundan tashqari, Toshkent, Samarqand, Buxoro, Xiva, 
Shahrisabz, Qarshi kabi qadimiy shaharlarimizda joylashgan 
me’moriy obidalarimiz qayta tiklandi. SHu bilan birga, asrlar 
davomida muqaddas diniy qadriyatlarimiz sifatida nishonlanib 
kelinadigan Ramazon va Qurbon Hayitining birinchi kunlari 
bayram deb e’lon qilindi. Fuqarolarimiz xaj ziyoratlariga emin-
erkin borishlari uchun davlatimiz tomonidan har tomonlama 
shart-sharoitlar yaratilgan. Jumlаdаn, bugungi kunda yiligа 
umrа ziyorаtigа bоruvchilаr sоni 10 mingdаn 30 mingtаgа, hаj 
ziyorаtigа bоruvchilаr esа 5 mingdаn 7 ming 200 nаfаrgаchа 
оshirildi, sаfаr bilаn bоg‘liq хаrаjаtlаr esа kаmаytirildi
24
.