I togayev yuksak o'simliklar sistematikasidan amaliy mashg’ulotlar

Nazorat savollari
1. 
Sho'radoshlar oilasi nechta turkum va turdan 
iborat va ular qaysi ekologik sharoitlai'da o‘sishga 
moslashgan?
2. 
Oilaga xos xarakterli morfologik belgilar nimalar-
da.n iborat?
3. 
Oilaning daraxtsimon vakillaridan qaysi birlarini 
bilasiz va ular qayerlarda tarqalgan?
4. 
Sho'radoshlar oilasidan qaysi o'simliklarning ilmiy 
nom larini bilasiz?
64

---

MAVZU: Torondoshlar oilasi
• O'rganilayotgan vakilning sistematik o'rni
• Torongulnamolar qabilasi - Polygonales
• Torondoshlar oilasi - Polygonaceae
Vakillari:
1. Jingalak otquloq - Rumex crispus
2. Qush tili - Polygonum aviculare
3. Maksimovich rovochi- Rheum maximowichii
4. Chiviqsimon tuyasingren - Atraphaxis virgata
5. Juzgun - Calligonum sp.
6 . Grechixa, grechka - F'agopyrum tataricum.
Mavzuning maqsadi: Oilaga mansub o'simliklarning 
anatomo-morfologik tuzilishini, 
ko'payishini, 
turlar 
sonini, tarqalishi va ekologiyasini, tizim da tutgan 
o'rnini, muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini 
va ahamiyatini o'rganish.
Kerakli jihozlar: Gerbariylar, o'sim liklar aniqla- 
gichi, rasm lar jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, 
meva va urug'lar, lupa, pintset, preproval nina va 
boshqalar.
Nazariy tushuncha: Bu oilaga 40 turkum va 900 ta 
lur kiradi. Oilaning ko'pchiligi o't o'sim liklardir b a '­
zan buta, liana shaklidagilari ham uchraydi. Daraxt- 
simon vakillari esa tropik m intaqalarda tarqalgan. 
Barglari oddiy, ikkita pardasimon, yonbargchalari 
birikib, o'sib naycha hosil qiladi. Gullari to'g'ri, ikki 
jinsli yoki bir jinsli bo'lib, ko'pincha murakkab tuzilgan 
ro'vak yoki boshoqsimon to'pgullarga yig'ilgan. Gul 
(|o'rg'oni oddiy, gu'lqo'rg'on barglari 3,5,9 ta, urug'chilari 
liitta, 2-3 yoki 4 ta meva bargchasining qo'shilib o'si- 
shidan hosil bo'lgan. Tugunchasi ustki, bir uyali, 
mcvasi uch qirrali yong'oqcha.
Ahamiyati: Bu oila o'sim liklarining ko'pchiligi foyda- 
lulir. Ular tanid moddalarga ega bo'lganligi uchun teri 
nshlashda, oziq-ovqat sifatida, tibbiyotda dori olishda,
65

---

ba'zi turlari ko'chm a qumlarni mustahkamlashda 
muhim ahamiyatga ega.