I. uluslararasi

Tezkire-i Sehî, İstanbul 1325. s. 84. 

2

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 190b; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli 

Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 mil 6803, vr. 51a. 

3

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877 vr. 192a; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli 

Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 mil 6803, vr. 52b; Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Man-

zum 563, vr. 42b;  Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi,  Ali Emiri Manzum 606, vr. 27a-b; Mecmû’a-i Eş’âr, 

Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Efendi 244, vr. 150b; Mecmu’a-i Eş’âr ve Fevâ’id, Milli Kütüphane Yazmalar 

Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 4468/15, vr. 130a. 

 

512 

 

èÁşıú-ı üftÀdedür düşse n’ola eşèÀra ceng 

Açılur göñli anuñla n’eylesün ÀvÀre ceng

4

 

 

äÿretüñ naúşını yazınca göñül nÀmesine 

Úanlar aàlatdı gözüm kirpügümüñ òÀmesine

5

 

 

Şemèe kimdür beñzeden yÀ Rab bu óüsn-i mehveşi 

Şemè bir meftÿl-ı ser èuryÀn ışıúdur Àteşi

6

 

Bazı mecmuaların derlendikleri tarihler ve bunlardaki Sa’yî mahlasıyla kayıtlı olan şi-

irlerden önce şair hakkında kullanılan (Sa’yî-i selef, tâbe sırrahû, rahmetullâhi) gibi ifadelerden 

hareketle de Sa’yî’nin dört gazelini daha tespit ettik. Bu şiirlerin matla’ beyitleri şunlardır: 

Gördi kim eùfÀl-i eşküm òÀnesin eyler òarÀb 

ÁşiyÀn-ı dìdemi terk itdi uçdı murà-ı òˇÀb

7

 

 

SÀlik-i rÀh-ı òarÀbÀt olmayınca pìrümüz 

                                                 

4

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 194a; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli 

Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803, vr. 54b. 

5

 Yasemin Ertek Morkoç, Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine 

Bir İnceleme), Ege Üniv. SBE., Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2003. s. 1989-90; Filiz Kılıç, Meşâ’irü’ş-

Şu’arâ,  İnceleme-Metin,  Cilt 2,  İstanbulHata!  Yer  işareti tanımlanmamış.  Araştırmaları  Ens.,  Yay.,  İstanbul 

2010. s. 988. 

 

6

 Mecmû’a-i Eş’âr, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 

vr. 40a-b; Kâmil Ali Gıynaş, Pervâne Bey Mecmuası, C. 3. Akademik Kitaplar Yayınları, İstanbul 2014. s. 783; 

M. Fatih Köksal (hzl.), Edirneli NazmîHata! Yer işareti tanımlanmamış.-Mecma’u’n-Nezâ’ir, (İnceleme-Tenkitli 

Metin). KTB. Yay., Ankara:  2012. E-kitap: 

http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-100879/edirneli-nazmi-mec-

maun-nezair.html

, [Erişim Tarihi: 01.02.2014]. s. 2607.

 

7

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 189a; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli 

Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803, vr. 49b; Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi, Ali Emiri 

Manzum 563, vr. 62a; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz B 799, vr. 31a.

 

 

513 

 

Olmadı ser-menzil-i kÿy-ı fenÀda seyrimüz

8

 

 

Úana àarú olsun görinen eşkümüñ àammÀzını 

Kim cihÀn òalúına èaşúuñ fÀş úıldı zÀrını

9

 

 

Úanàı èÀşıú ki hevÀ-yı kÀkül-i yÀr eyledi 

Göñlüni Àòir àam-ı èaşúıyla berdÀr eyledi

10

 

Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkire’sinde Sa’yî’nin gemi vasfında Farsça güzel bir kasi-

desinin olduğunu ve bu şiirin İshak Çelebi’nin Selîm-nâme’sinde kayıtlı olduğunu söyleyerek 

aşağıdaki matla beytini kaydetmiştir: 

Çìst Àn ùayyÀr k’ez-sürèat çü bÀd-ı ãarãar est 

èAnberìn dubÀl murgìn bÀl u müşgìn şeh-per est

11

  

Ayrıca Latîfî Tezkiresi’nde şaire ait bir kıt’a bulunmaktadır: 

Sìm ü zerdür şimdüki dil-berlere maùlÿb olan 

ÒÀùır-ı èÀşıú gerekmez bunlara dünyÀ gerek 

Vaãl-ı dil-dÀra eger bulmaú dilerseñ dest-res 

Nuúl u mey óÀøır gerekdür hem oda tenhÀ gerek

12

 

                                                 

8

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 191b-192a; Mecmû’a-i Eş’âr, 

Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 mil 6803, vr. 52a-b; Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi, Ali Emiri 

Manzum 563, vr. 63a. 

9

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 197a; Mecmû’a-i Eş’âr, Milli 

Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803, vr. 55b; Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi, Ali Emiri 

Manzum 563, vr. 64a. 

10

 Mecmû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 8877, vr. 196b-197a; Mecmû’a-i Eş’âr, 

Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803, vr. 57a-b; Mecmû’a-i Eş’âr, Millet Kütüphanesi, Ali 

Emiri Manzum 563, vr. 63b. 

11

 Aysun S. Eyduran, (hzl.), Kınalı-zâde HasanHata! Yer işareti tanımlanmamış. Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Ten-

kitli Metin A. KTB. Yay., Ankara 2009. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-

celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014]. s. 391. 

12

  Rıdvan  Canım,  LatîfîHata!  Yer  işareti  tanımlanmamış., Tezkiretü’ş-Şu’arâ  ve  Tabsıratü’n-Nuzamâ 

(İnceleme-Metin), AKM Yay., Ankara 2000. s. 307. 

 

 

514 

 

 

Sonuç 

Prizren’de doğan Sa’yî, şair bir aileye mensuptur. Kendisi gibi kardeşleri Sûzî ve Nehârî 

de şairdir. Fatih Sultan Mehmet döneminde 

(1451-1481) ilim tahsilinde bulunduktan sonra tek-

rar Prizren’e dönerek münzevi bir hayat sürdü. Bir gazelinin II. Bayezid tarafından beğenilmesi 

sonucu saray hocalığına atanan şair, Kanuni Sultan Süleyman’ın padişahlığının ilk yıllarında 

ölmüştür. Sa’yî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmasa 

da çeşitli tezkire ve mecmualarda şaire ait bazı şiirlere rastlanmaktadır. Bu eserlerde şairin biri 

eksik on gazeli, bir kıt’ası ve Farsça bir beyti bulunmaktadır. 

Birçok alanda bilgi sahibi, marifet ehli ve nazik bir mizaca sahip olan Sa’yî, Türkçe, 

Arapça ve Farsça olmak üzere üç dilde şiirler kaleme almıştır (Sehî Bey 1325: 83). Latîfî’nin 

“Nazmuñ kâmillerinden ve şu’arânuñ fâzıllarındandur.” diyerek övdüğü ve sihr-i helâl tarzında 

muhayyel ve musanna şiirlerin sahibi olduğunu belirttiği (Canım 2000: 307) Sa’yî, şairliğinin 

yanında münşiliğiyle de şöhret tutmuştur.  

 

 

 

515