I X t I o L o g I y a

Nazorat savollari 
Minoganing tashqi tuzilishi, shuningdek, tanasining bo'yiga ham-da ko'ndalangkesimlaridan 
tayyorlangan preparatlarda ichki organ-larining joylashishi va tuzilishini o 'rganib bo 'Igach 
quyidagi rasm-lami albomga chizib oling: 
1. Minoganing yonidan tashqi ko'rinishi; 
2. Sagittal (bo yiga) kesimida ichki organlarining joylashishi; 
3. Minoga ichagi atrofi ko'ndalang kesimi; 
4. Minoga jabra xaltalari atrofi ko'ndalang kesimi; 
5. Minoganing bosh skeleti (yon tomondan ko'rinishi); 
6. Minoganing qon aylanish sistemasi sxemasi. 
 
 
 

---

16-AMALIY MASHG’ULOT 
 
Mavzu: Tog‘ayli baliqlar va ularning xaraktyerli belgilari.
 
Kerakli materiallarva jihozlar: spirtda yoki formalinda fiksirlangan akula; vannachalar, 
pinset, skalpel, qaychi, doka ro’molcha, preparoval va oddiy to’g’nog’ich ninalar, lupa (4x6), 
paxta; akula va skatlarning tashqi, ichki tuzilishi aks ettirilgan rangli jadvallar. 
Mashg’ulotning maqsadi: tikanli akula misolida tog’ayli baliqlar sinfi vakillarining 
xaraktyerli belgilari bilan tanishish. Tikanli akulaning tashqi va ichki tuzilishini o’rganish. 
Asosiy matn. Bular hozir uncha ko‘p tarqalmagan (600 turga yaqin) baliqlar guruxi bo‘lib 
ularning ko‘pchiligida sodda tuzilish belgilari bilan bir qatorda progressiv belgilar ham 
namoyon bo‘ladi. |Skleti butun umri davomida tog‘ayligicha saqlanadi.Xarakat organlarining 
elka kamari tanasining ostdan va yon tomondan o‘rab turgan yaxlit tog‘ay yoyidan iborat. 
Terisi eng primetriv-sodda plakoid tangachalar bilan qoplangan (ayrim hollarda 
tangachasiz). Jabra yoriqlari nisbatan ko‘p (5-7ta bo‘lib) plashli akula va ximyerlardan 
boshqalarda xar biri tashqariga alohida yoriqsimon teshik shaklida ocholadi. Juft suzgichlari 
gorizantal joylashgan. Suzgich pufagi yo‘q. 
YUqorida aytilgan belgilar bilan bir qatorda progressiv belgilar ham mavjud. Bular oldingi 
miya qopqog‘ida nerv moddasining bo‘lishi, ichki urug‘lanish ko‘p turlarining tirik tug‘ishida 
namoyon bo‘kadi. 
Tanasining uzuznligi 20 sm 15 va hatto 20 metrgacha etadi. Barcha okeanlar (Kaspiy 
dengizidan tashqari) va dengizlarning tropik zonalarida tarqalgan. Ba’zi turlari daryolarga o‘tadi. 
Joylarda ovlash ahamiyatiga ega.