I X t I o L o g I y a

Teri qoplag’ichlari. Zog’ora baliqning tanasi xamma qismi boshini xisobga olmaganda 
suyak tangachalar bir qadar yumaloqlangan yupqa plastinkalar bilan qoplangan bo’lib, 
tangachaning asosiy qismi teri ichida turadi. Bu tangacha ktenoid deyiladi, sikloid tangacha xam 
bo’ladi. Bu tangachaning cheti arrasimon bo’lmay, balki tekis bo’ladi. Zog’ora baliq gavdasining 
bosh qismidan to dumigacha bo’lgan tangachalarini teshib tarnovsimon egik yon chiziq o’tadi. 
Bir hujayrali teri bezlari shilimshiq modda ajratadi. Bu suyuqlik ishqalanishni kamaytirishga 
yordam byeradi. Suyakli baliqlar gavdasining shakli har xil bo’ladi chegarasigacha bir xil 
kenglikda bo’lib, keyin sekin-asta torayib, dum qismiga aylanadi.. Zog’ora baliqning ustki ensa 
bo’limi yon tomonlaridan birmuncha qisilib do’nglik (bo’rtma) hosil bo’lgan. Tananing qolgan 
qismi dum qismining oldingi Boshining ikki yon tomonida jabra qopqoqlari joylashgan bo’lib, 
ularning keyingi qirralari bosh bilan tana bo’limlari o’rtasidagi chegara hisoblanadi. 
Orqa chiqaruv teshigi dum bo’limining oldingi chegarasidir. Orqa chiqaruv (anal) 
teshigining bevosita orqa tomoniga o’rnashgan siydik-tanosil so’rg’ichida jinsiy teshigi va uning 
orqasida siydik teshigi ochiladi. Ko’krak juft suzgich qanotlari, barcha baliqlardagiga o’xshash 
gavdaning ikki yonida jabra yoriqlari orqasida, qorin juft suzgich qanotlari esa tana bo’limining 
qorin qismi o’rtasida o’rnashgan. Toq suzgich qanotlar bittadan. Ular orqa, dum va orqa 
chiqaruv (anal) suzgich qanotlaridan iborat. Orqa va anal suzgichlarining oldida tishli bittadan 
qattiq suyak nurlari bo’ladi. Zog’ora baliqning tanasi sarg’ish tillasimon suyak tangachalar bilan 
qoplangan. Suyak tangachalar chcrepitsalar kabi bir-birining ustida to’g’ri qator bo’lib 

---

joylashgan. Har qaysi tangacha birmuncha yumaloqlangan yupqa plastinkadan iborat bo’lib, 
oldingi asosiy qismi (qirrasi) teri ichiga kirib turadi, qolgan tashqi cheti esa tekis bo’ladi. Bunday 
tangacha sikloid tangacha deb atala-di. Zog’ora baliq tanasining boshidan to dum suzgich 
qanotigacha to’g’ri yon chizig’i o’tadi. 
1.1-rasm. Zog’ora baliqning tashqi tuzilishi: 
l-jabra qopqog’i, 2-buain teshigi, 3-yon chizig’i, 4-ko’krak suzgich qanoti, 5-qorin suzgich 
qanoti, 6- anal teshigi, 7- orqa suzgich qanoti, 8- anal suzgich qanoti, 9- dum suzgich qanoti, 10- 
0g’iz teshigi.