Идентификация ва аутентификация” фани бўйича

Identifikatsiyalaw usullari. Strukturali identifikatsiya. Parametrli identifikatsiya.
Kompyuter sistemasında ruyxatga alınǵan xar bir sub'ekt (paydalanıwshı yamasa paydalanıwshı atınan háreketleniwshi process) menen onı bir mániste indentifikatsiyalovchi informaciya boglik.
Bul bul sub'ektke at beretuǵın san yamasa simvollar qatarı bolıwı múmkin.Bul informaciya sub'ekt identifiqatori dep júritiledi. Eger paydalanıwshı tarmaqta ruyxatga alınǵan identifiqatorga iye bolsa ol legal (nızamlı ), hákis túrde legal bulmagan (nızamǵa qarsı ) paydalanıwshı esaplanadi. Kompyuter resurslarınan paydalanıwdan aldın paydalanıwshı kompyuter sistemasınıń identifikaciya hám autentifikatsiya processinden ótiwi kerek.
Identifikaciya (Identification) - paydalanıwshın onıń iden- tifiqatori (atı ) buyicha anıqlaw procesi. Bul paydalanıwshı tarmaqtan paydalanıwǵa urınganida birinshi náwbette atqarılatuǵın funktsiya bolıp tabıladı. Paydalanıwshı sistemaǵa onıń sorawı buyicha óziniń idengifiqatorini ańlatadı, sistema bolsa óziniń maǵlıwmatlar bazasında onıń bar ekenin tekseredi.
Autentifikatsiya (Authentication) - málim kilingan paydalanıwshı, process yamasa apparattıń xakikiy ekenligin tekseriw emlewi. Bul tekseriw paydalanıwshı (process yamasa apparat ) xaqiqatan áyne ózi ekenligine isenim payda etiwge múmkinshilik beredi. Autentifikatsiya ótkeriwde tekseriwshi tárep tekseriliwshi táreptiń xakikiy ekenligine isenim payda etiwi menen bir qatarda tekseriliwshi tárep xam informaciya almasinuv processinde aktiv qatnasadı. Ádetde, paydalanıwshı sistemaǵa ózi jónindegi kem ushraytuǵın, basqalarǵa málim bolmaǵan informaciyanı (mısalı, parol ski sertifikat ) kirgiziwi arqalı identifikaciyanı tasdiklaydi.
Identifikaciya hám autentifikatsiya sub'ekglarning (payda - lanuvchilarning) xakikiy ekenligin anıqlaw hám tekseriwniw óz-ara boglangan procesi bolıp tabıladı Arnawlı bir paydalanıwshı yamasa processtiń sistema rssurslaridan paydalanıwına sistemanıń ro'xati tap usılarǵa baylanıslı. Sub'ektti Identifikaciyalaw hám autentifikatsiyalashdan keyin onı avtorizatsiyalash baslanadı.
Avtorizatsiya (Authorization) - subektga sistemada málim kepillik hám resursların beriw emlewi, yaǵnıy avtorizatsiya sub'ekt háreketi sheńberin hám ol paydalanatuǵın resursların belgileydi. Eger sistema avtorizatsiyalangan shaxstı avtorizatsiyalanmagan shaxstan isenimli ajrata almasa bul sistemada informaciyanıń konfidentsialligi hám yaxligligi aynıwı múmkin. Autentifikatsiya hám avtorizatsiya emlewleri menen paydalanıwshı háreketshsh administratorlaw emlewi ajıralmas baylanısqan.